Τελικά, τι είναι πιο σημαντικό για έναν
πολίτη; Η πορεία ενός ψυχρού αριθμού όπως είναι
το κατά κεφαλήν προϊόν ή το κατά κεφαλήν
εισόδημα με τα τόσα μειονεκτήματα που
παρουσιάζουν, ή μια ολιστική προσέγγιση της
ποιότητας ζωής των πολιτών που θα περιλαμβάνει
μια σειρά από παράγοντες, τόσο ποσοτικούς όπως
είναι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, όσο και άλλους ποιοτικούς,
όπως είναι η κοινωνική στήριξη, το προσδόκιμο
ζωής, το περιβάλλον, η ελευθερία για τον
καθορισμό των επιλογών στην προσωπική ζωή των
πολιτών, η αξιοκρατία και η αντίληψη τους
σχετικά με την διαφθορά;
Παρά την δυσκολία
ποσοτικοποίησης των
παραπάνω ποιοτικών, με
τις ταχύτατες εξελίξεις
στην επεξεργασία των
δεδομένων, αρκετοί
αξιόπιστοι διεθνείς
οργανισμοί προσφέρουν
πλέον πολύ ενδιαφέροντα
επιστημονικά
αποτελέσματα για την
ευτυχία των πολιτών. Στο
παρόν άρθρο
παρουσιάζουμε τα πιο
πρόσφατα επιστημονικά
ευρήματα του Οργανισμού
Ηνωμένων Εθνών που
προκύπτουν από την
Παγκόσμια Έκθεση
Ευτυχίας (World
Happiness Report).
Η Παγκόσμια Έκθεση
Ευτυχίας είναι μια
ετήσια έκδοση του
Δικτύου για την Βιώσιμη
Ανάπτυξη του Οργανισμού
Ηνωμένων Εθνών [The
United Nations
Sustainable Development
Solutions Network (UN
SDSN)] που αποτυπώνει
τις «εθνικές βαθμολογίες
ευτυχίας», υπολογισμένες
ως οι μέσες βαθμολογίες
για την προηγούμενη
τριετία. Για παράδειγμα
για την έκδοση του 2022,
η περίοδος υπολογισμού
είναι από το 2019 έως
και το 2021 και
υπογραμμίζει ποιες χώρες
είναι οι πιο
ευτυχισμένες -ή οι πιο
δυστυχισμένες- και γιατί.
Στις εκθέσεις,
εμπειρογνώμονες σε μια
σειρά από επιστημονικούς
τομείς όπως είναι τα οικονομικά,
η ψυχολογία, η κοινωνική
έρευνα και η εθνική
στατιστική, περιγράφουν
πώς τα μέτρα ευημερίας
μπορούν να
χρησιμοποιηθούν
αποτελεσματικά για την
αξιολόγηση της προόδου
των εθνών με άμεση
διασύνδεση ως προς την
ευτυχία των πολιτών.
Στο παρακάτω
εντυπωσιακό γραφικό, το
οποίο δημιούργησε η
Visual Capitalist
αντλώντας δεδομένα από
την Παγκόσμια Έκθεση
Ευτυχίας για το 2022,
αναπαρίσταται ο
Παγκόσμιος Χάρτης
Ευτυχίας παρουσιάζοντας
τη μέση βαθμολογία
ευτυχίας των πολιτών σε
146 χώρες.
Σύμφωνα λοιπόν με τα
αποτελέσματα της φετινής
έκθεσης, η Φινλανδία
βρίσκεται για πέμπτη
συνεχόμενη χρονιά στην
κορυφή ως η χώρα με
τους πιο ευτυχισμένους
πολίτες στον κόσμο.
Την πρώτη δεκάδα
συμπληρώνουν κατά σειρά
η Δανία, η Ισλανδία, η
Ελβετία, η Ολλανδία, το
Λουξεμβούργο, η Σουηδία,
η Νορβηγία, το Ισραήλ
και η Νέα Ζηλανδία.
Ανά γεωγραφική
περιοχή, οι χώρες με
τους πιο ευτυχισμένους
πολίτες για την
εξεταζόμενη περίοδο ήταν
ο Καναδάς για την Βόρεια
Αμερική, η Ουρουγουάη
για την Νότια Αμερική, η
Φινλανδία για την Ευρώπη,
το Ισραήλ για την Μέση
Ανατολή και την Κεντρική
Ασία, η Νέα Ζηλανδία για
την Ανατολική Ασία και
την Ωκεανία και ο
Μαυρίκιος για την Αφρική.
Αντίθετα, οι χώρες
με τους λιγότερο
ευτυχισμένους πολίτες
ανά γεωγραφική περιοχή,
για την εξεταζόμενη
περίοδο, ήταν η
Δομινικανή Δημοκρατία
για την Βόρεια Αμερική,
η Βενεζουέλα για την
Νότια Αμερική, η
Ουκρανία για την Ευρώπη,
το Αφγανιστάν για την
Μέση Ανατολή και την
Κεντρική Ασία, η Ινδία
για την Ανατολική Ασία
και την Ωκεανία και η
Ζιμπάμπουε για την
Αφρική.
Η Ελλάδα βρέθηκε
φέτος στην 58η θέση,
σημειώνοντας μία
σημαντική άνοδο κατά 10
θέσεις από την περσινή
έκθεση. Να σημειωθεί
όμως ότι βρίσκεται στην
προτελευταία θέση μεταξύ
των χωρών-μελών της
Ευρωπαϊκής Ένωσης, με
την Βουλγαρία να κατέχει
την τελευταία θέση (στην
85η θέση). Η Κύπρος
βρίσκεται στην 41η θέση,
2 θέσεις χαμηλότερα από
πέρυσι, ενώ η Τουρκία
βρέθηκε φέτος στην 112η
θέση, 8 θέσεις
χαμηλότερα από την
περσινή της επίδοση.
Να σημειώσουμε ότι
σε γενικές γραμμές το
ΑΕΠ επιτυγχάνει τον
στόχο του στο να
αποτυπώσει την συνολική
οικονομική δραστηριότητα
μιας χώρας, παρουσιάζει
όμως σημαντικά
μειονεκτήματα και πρέπει
να χρησιμοποιείται με
προσοχή και συνδυαστικά
με άλλες μεταβλητές.
Σίγουρα όμως δεν
εκφράζει την ευημερία
των πολιτών. Ο ίδιος ο
Simon Kuznets είχε
επισημάνει το σημείο
αυτό σε ομιλία του προς
το Κογκρέσο την
δεκαετία του 30 λέγοντας
πως: «Η ευημερία ενός
έθνους μόνο κατά τύχη θα
μπορούσε να απεικονιστεί
από το ακαθάριστο εθνικό
εισόδημα».
* Ο Νικόλαος
Φίλιππας είναι Καθηγητής
Χρηματοοικονομικής
Πανεπιστημίου του
Πειραιώς, Πρόεδρος και
Ιδρυτής του Ινστιτούτου
Χρηματοοικονομικού
Αλφαβητισμού.