|
Τομ Μπάρακ,
πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στην Άγκυρα,
αισθάνεται εξίσου άνετα να δηλώνει ότι τόσο ο
ίδιος όσο και ο Ντόναλντ Τραμπ μελετούν
συστηματικά Ιστορία και ταυτοχρόνως να πιστεύει
ότι αν Ελλάδα και Τουρκία αφήσουν στο περιθώριο
τις «πικρίες του παρελθόντος», δηλαδή τα
γεγονότα που έγιναν «εκατοντάδες ή και χιλιάδες
χρόνια πριν», θα δημιουργηθεί ένα νέο πλαίσιο
«συνεργασίας, ενότητας και ευημερίας, καλύτερης
ζωής για τα παιδιά» στην Ανατολική Μεσόγειο. Η
επίκληση και συνάμα απάλειψη της Ιστορίας δεν
αποτελούν τη μοναδική αντίφαση στην περιβόητη
συνέντευξη του ζάμπλουτου επιχειρηματία και
φίλου του Αμερικανού προέδρου στην «Καθημερινή».
Ο κ. Μπάρακ
εκμυστηρεύεται ότι ταξίδεψε στην
Κωνσταντινούπολη για να συγχαρεί τον Πατριάρχη
Βαρθολομαίο με αφορμή τα 1700 χρόνια από την
Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας, αλλά και να
πιέσει δια της εκεί παρουσίας του το τουρκικό
κράτος ώστε να επαναλειτουργήσει η Θεολογική
Σχολή της Χάλκης. Κατά τα άλλα, όμως, εκτιμά ότι
οι «πολιτικές επιπλοκές» μεταξύ των εθνών-
κρατών, τα οποία σύμφωνα με τον ίδιο «δεν
λειτουργούν καλά» μετά το 1919, αποτελούν
εμπόδια στην πολυπόθητη οικονομική ανάπτυξη.
|
|
Είναι αυτές
οι έκδηλες αντινομίες το σημαντικότερο πρόβλημα
στα λόγια του Αμερικανού πρεσβευτή, ο οποίος
κλήθηκε να υπηρετήσει σε ένα από τα πλέον
κομβικά πόστα παγκοσμίως, χωρίς να είναι
διπλωμάτης; Μάλλον όχι. Το σημαντικότερο
πρόβλημα είναι ότι η διοίκηση Τραμπ πιστεύει πως
δια της οικονομικής ισχύος, των εμπορικών
απειλών και κυρίως αγνοώντας το
ιστορικο-πολιτικό πλαίσιο που διαμορφώνει τις
διακρατικές σχέσεις και τις εθνικές ταυτότητες
μπορεί να επιβάλλει παγκοσμίως μια ιδιόμορφη Pax
Americana. Μια ειρήνη μέσω διευθετήσεων σε
οποιοδήποτε πρόβλημα, όσο βαθύ ή όσο πολύπλοκο
και αν είναι. Σαν «κονίαμα» μεταξύ δύο τούβλων.
Στην όχι και τόσο κομψή διατύπωση τα τούβλα
είναι η Ελλάδα και η Τουρκία.
Ο Τομ
Μπάρακ είναι η φωνή του Ντόναλντ Τραμπ στην
Ανατολική Μεσόγειο. Και φωνάζει ότι το χρήμα, οι
μπίζνες δεν βλέπουν κανέναν μπροστά τους,
ισοπεδώνουν όποιον και ό,τι χρειαστεί για να
επιτύχουν το σκοπό τους. Εκτός των άλλων, η
λογική είναι μεσσιανική: Ο Αμερικανός πρόεδρος
είναι ο «ειρηνοποιός», ικανός να γεφυρώσει κάθε
χάσμα. Το εντυπωσιακό είναι ότι οι ίδιοι
άνθρωποι που χρησιμοποίησαν κατά κόρον την
ιδεολογία, τη θρησκεία και εν γένει τη «λευκή
ταυτότητα» για να εκλεγούν πρεσβεύουν ότι η
Ιστορία, κατ’ εξοχήν παραγόμενη μέσα απ’ αυτές
τις έννοιες, δεν υπάρχει πια. Παρότι αυτή, πιο
συγκεκριμένα τα αποτελέσματα της παραχάραξής
της, εργαλειοποιούνται για την άσκηση πολιτικής
στο εσωτερικό. Το σκεπτικό είναι σχεδόν απλοϊκό:
Ό,τι δεν αφορά τη δική μας ιδεολογία πρέπει να
καταργηθεί.
Εκτός από
ανιστόρητη, αυτή η λογική είναι κοντόφθαλμη και
κυρίως αναποτελεσματική. Οποιοδήποτε αμερικανικό
ή άλλο σχέδιο καταλλαγής μεταξύ Ελλάδας και
Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο
δεν νομιμοποιηθεί στη συνείδηση των εκατέρωθεν
πολιτών δεν πρόκειται ούτε να περάσει, ούτε
φυσικά να σταθεί. Όπως δεν πρόκειται να σταθεί
και η κυβέρνηση που θα επιχειρήσει να το
περάσει, όση πίεση και αν της ασκηθεί έξωθεν. Οι
κυβερνήσεις, άλλωστε, σε Αθήνα και Άγκυρα έχουν-
κάθε μία διαφορετική- δεκτικότητα στην άσκηση
πιέσεων. Στην Ουάσιγκτον πάλι γνωρίζουν εδώ και
δεκαετίες ότι η υπερβολική πίεση οδηγεί
νομοτελειακά σε περισσότερη αστάθεια.
Το μείζον,
όμως, είναι ότι όλες οι διευθετήσεις στην
περιοχή, αλλά και ευρύτερα, αυτές δηλαδή που
ισχύουν έως σήμερα, δεν ήταν απότοκα παρεμβάσεων
Αμερικανών προέδρων πολλώ δε μάλλον πρεσβευτών,
αλλά τετελεσμένα των δύο μεγάλων Πολέμων ή
θερμών επεισοδίων και κρίσεων που παραλίγο να
μετατραπούν σε ένοπλες συγκρούσεις. Και
εδράζονται στο λεπτό ισοζύγιο μεταξύ των Ενόπλων
Δυνάμεων, τις συμμαχίες και τη θέση κάθε κράτους
στο διεθνές διπλωματικό γίγνεσθαι.
Κινούμενος
στα χνάρια του Αμερικανού προέδρου, ο Τομ Μπάρακ
θέλει να μοιάσει με τον νέο σερίφη που ήρθε στην
πόλη για να εφαρμόσει τον δικό του νόμο. Ο
οποίος σε συνεργασία με την πρεσβευτή των ΗΠΑ
στην Ελλάδα Κίμπερλι Γκίλφοϊλ θα φέρουν τη
διαρκή ειρήνη σε Ελλάδα και Τουρκία. Και καθώς ο
υπό διορισμό νέος επικεφαλής της αμερικανικής
πρεσβείας στην Κύπρο, επιχειρηματίας Τζον
Μπρέσλοου, έχει τις ίδιες προσλαμβάνουσες με
αυτές του κ. Μπάρακ αντιλαμβάνεται κανείς το
εκρηκτικό τρίγωνο που δημιουργείται στην
Ανατολική Μεσόγειο.
Αν πάντως,
η διοίκηση Τραμπ συμφωνεί με τη θέση του
Αμερικανού πρεσβευτή στην Άγκυρα ότι η Κύπρος
είναι ένα «απόστημα στο κέντρο ενός υγιούς
σώματος», τότε μάλλον το σχέδιο υπέρ της ειρήνης
και της ευημερίας στην περιοχή δεν θα έχει
ιδιαίτερη τύχη. Η Ιστορία της Κύπρου είναι
γραμμένη με αίμα, η Κύπρος αποτελεί αναπόσπαστο
μέρος της ταυτότητας των Ελλήνων (Ελλαδιτών-
Ελληνοκυπρίων) και των Τούρκων, ενώ το Κυπριακό
εκτός από διεθνές ζήτημα παράνομης εισβολής και
κατοχής ταλαιπωρεί εδώ και τουλάχιστον επτά
δεκαετίες και τους Αμερικανούς.
Πιέρρος Ι.
Τζανετάκος (Το Βήμα)
|
