-Χάθηκαν; Πώς χάθηκαν…

-«Χάθηκαν. ‘Έκαναν φτερά, πώς αλλιώς να το πω, και μάλιστα, χωρίς οι δικαιούχοι αυτών των χρημάτων να μπορούν να κάνουν το παραμικρό… Επιπλέον, το ίδιο χρονικό διάστημα, εκτιμάται πως κάποιοι ξάφρισαν γύρω στα 400 εκατομμύρια ευρώ από επενδυτικές απάτες (κρυπτονομίσματα κ.α). Μια νέα μορφή φτωχοποίησης έχει ήδη κάνει την εμφάνισή της, και τα νέα δεν προμηνύονται καλά…».

Η συζήτηση με τον Μανώλη Σφακιανάκη έχει πάντα ενδιαφέρον. Για όσους δεν τον γνωρίζουν (νομίζω πως αυτοί που δεν τον γνωρίζουν μετριούνται στα …δάκτυλα του ενός χεριού) είναι ο άνθρωπος που έστησε τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στην Ελλάδα, και σήμερα είναι πρόεδρος του Διεθνούς Ινστιτούτου για την Κυβερνοασφάλεια.

Επιτρέψτε μου όμως στο σημείο αυτό να βάλω μια άνω τελεία στη συζήτηση που είχα με τον Μανώλη Σφακιανάκη για να σας εξηγήσω τον λόγο που απευθύνθηκα σε αυτόν.

Είχε προηγηθεί μια συνομιλία με τον φίλο μου τον Σπύρο που διαθέτει κατάστημα με καταδυτικά είδη ο οποίος μού είπε πως παρά τρίχα γλίτωσε από το να πέσει θύμα ηλεκτρονικής απάτης.

-Τι έγινε ρε Σπύρο;

-«Τηλεφώνησε ένας τύπος στη σχολή λέγοντας πως είναι στην Κύπρο, και πως ο γιος του και ένας φίλος του που είναι στην Αθήνα θέλουν να κάνουν μια κατάδυση γνωριμίας. Κλείσαμε ραντεβού και είπε στον υπάλληλό μου να μην ζητήσει χρήματα από τα παιδιά, μιας και η βουτιά είναι δώρο από αυτόν σε αυτά. Κόστος για τα δυο παιδιά 100 ευρώ».

-Και μετά;

-«Μετά ζήτησε να του στείλουμε το ΙΒΑΝ και το κινητό του ιδιοκτήτη του καταδυτικού, δηλαδή το δικό μου. Ο υπάλληλός μου του τα έδωσε. ‘Άλλωστε και τα δυο υπάρχουν στο site του καταστήματος. Μετά από λίγο έλαβα ένα μήνυμα με ένα σύνδεσμο (link) και μου ζητούσε να κάνω αποδοχή πληρωμής…»

-Και;

-«Για καλή μου τύχη, ρώτησα την κόρη μου αν πρέπει να απαντήσω . Γάτα η μικρή, που είναι υποψιασμένη, με απέτρεψε και ενημέρωσε αμέσως την τράπεζα. Μάθαμε έτσι για την απάτη που στήνεται και ξαφρίζουν τους λογαριασμούς.

»Υπάρχει και συνέχεια: Μετά από λίγο παίρνει ο τύπος τηλέφωνο και λέει στον υπάλληλό μου πως δεν απαντάω και πως πρέπει να μιλήσει μαζί μου. Ο υπάλληλος του εξήγησε, πως οι τρόποι πληρωμής είναι είτε με κατάθεση, είτε με μετρητά, είτε με κάρτα, και πως δεν μπορεί να κάνουμε αποδοχή στον σύνδεσμο. Και τότε ο ευγενικός …πελάτης, έπαψε να είναι ευγενικός και άρχισε να ωρύεται…»

-Τυχερός στάθηκες…

-«Εγώ ναι, όχι όμως η σύζυγος ενός συνεργάτη μου. Κάποιοι της χάκαραν τον λογαριασμό και είδε μήνυμα από μια …«φίλη» της πως χρειάζεται κάποια χρήματα. Η γυναίκα τσίμπησε και τα λιγοστά χρήματα που είχε στο λογαριασμό της έκαναν φτερά…».

Έτσι προέκυψε η κουβέντα με τον Μανώλη Σφακιανάκη. Το θέμα μας σήμερα δεν είναι – μόνο-οι ηλεκτρονικές απάτες. Δεν νομίζω πως υπάρχει άνθρωπος που δεν έχει ακούσει ή διαβάσει γι΄αυτές. Όμως παρόλο που όλοι έχουμε ακούσει γι’ αυτές, το να πέσουμε θύματα επιτηδείων πάντα πονάει…

Το περιστατικό που συνέβη στον φίλο μου και στη σύζυγο του υπαλλήλου του, μού έδωσε πάσα να μοιραστώ μαζί σας μερικές σκέψεις για την ψηφιακή επανάσταση που ακούμε όλο και συχνότερα το τελευταίο διάστημα.

Είναι πολύ ωραίο, και πολύ βολικό να μπορείς να κάνεις τα πάντα μέσα από ένα τηλέφωνο, ταμπλέτα ή υπολογιστή. Είναι πολύ ωραίο να σου δίνεται η δυνατότητα να γλιτώσεις τις ουρές ( ιδίως τώρα με τον κορωνοϊό) και να αποφύγεις την ταλαιπωρία. Όμως πάντα υπάρχει ένα «αλλά». Και γι’ αυτό το «αλλά» απευθύνθηκα στον Μανώλη Σφακιανάκη.

-«Όλοι σήμερα μιλάμε για τις λεγόμενες έξυπνες πόλεις (smart cities), μού λέει.

Σημείωση: μια έξυπνη πόλη είναι ο τόπος όπου τα παραδοσιακά δίκτυα και οι υπηρεσίες γίνονται πιο αποτελεσματικά με τη χρήση ψηφιακών λύσεων προς όφελος των κατοίκων και των επιχειρήσεών της ( Βικιπαίδεια).

-Και είναι κακό αυτό;

-«Οι έξυπνες πόλεις ( smart cities) χρειάζονται έξυπνους και καταρτισμένους ψηφιακά πολίτες (smart citizens). Και εμείς στην ΕΕ των 27 κατέχουμε την 26η θέση σε ό,τι αφορά τον ηλεκτρονικό αναλφαβητισμό», μού επισημαίνει ο Μανώλης Σφακιανάκης.

-Τι σημαίνει αυτό;

-«Σημαίνει πως δεν υπάρχει η απαιτούμενη ηλεκτρονική ασφάλεια για την πλειονότητα των πολιτών… Και όλοι αυτοί οι άνθρωποι χωρίς την απαιτούμενη εκπαίδευση κάνουν τραπεζικές συναλλαγές με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια των τραπεζικών λογαριασμών τους…».

Κρατάω τη φράση: « χωρίς την απαιτούμενη εκπαίδευση κάνουν τραπεζικές συναλλαγές». Η σκέψη μου πάει σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, οι οποίοι βλέποντας όλο και περισσότερα υποκαταστήματα τραπεζών να κλείνουν καλούνται με μια κάρτα, ένα ΙΒΑΝ, και έναν διάτρητο ( τις περισσότερες φορές κωδικό) να επιβιώσουν στον νέο κόσμο ,και ταυτόχρονα, να προφυλάξουν τις ελάχιστες αποταμιεύσεις ή τη σύνταξή τους από τα αρπαχτικά του διαδικτύου.

-«Οι μεγάλης ηλικίας άνθρωποι δεν μπορούν να μάθουν πώς να κινούνται στο νέο ψηφιακό περιβάλλον διαβάζοντας απλώς σημειώματα στα sites των τραπεζών. Με σημειώματα δεν μπορείς να εκπαιδεύσεις αυτούς τους ανθρώπους…», μού εξηγεί ο Μανώλης Σφακιανάκης.

-Και τι πρέπει να γίνει;

-«Υπάρχουν τρόποι: είναι το e-learning, η κατ’ οίκον επιμόρφωση κ.α. Οι άνθρωποι από τα 70 και πάνω είναι σαν τα παιδιά. Θέλουν να ακούνε τι πρέπει να κάνουν για να μάθουν. Πρέπει λοιπόν να τους πεις πως λειτουργεί το σύστημα. Τι να προσέξουν…».

Συμπέρασμα: για να τσουλήσει το εγχείρημα των έξυπνων πόλεων δεν αρκεί να εστιάσουμε μόνο στις υποδομές. Χρειάζεται να εκπαιδευτούν οι άνθρωποι. Αλλιώς θα βλέπουμε τα χρήματα να χάνονται μπροστά στις οθόνες κινητών και υπολογιστών. Και είναι κρίμα, η ψηφιακή επανάσταση για πολλούς ανθρώπους να συνδεθεί με τη φτωχοποίηση…

Προκόπης Γιόγιακας (Οικονομικός Ταχυδρόμος)