Το ασυνήθιστο ράλι του 2025

Η άνοδος του χρυσού φέτος θεωρείται ιδιαίτερη, καθώς δεν συνδέεται με κάποιο επεισόδιο οικονομικής κρίσης. Με απόδοση άνω του 50% από την αρχή του έτους, το πολύτιμο μέταλλο κινείται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών, ξεπερνώντας τις αντίστοιχες ανόδους της περιόδου της πανδημίας και της ύφεσης του 2007–09. Μόνο το πληθωριστικό σοκ του 1979 είχε παρόμοια ένταση.
Τον Σεπτέμβριο, οι traders κατεύθυναν 33 δισ. δολάρια σε αμερικανικά ETFs συνδεδεμένα με φυσικό χρυσό – ποσό ρεκόρ για έναν μήνα.

Η νέα αυτή “μανία” για χρυσό και κρυπτονομίσματα συμβαδίζει με τις εξαγγελίες του προέδρου Τραμπ για φορολογικές ελαφρύνσεις και δημοσιονομικά κίνητρα, που έχουν τροφοδοτήσει τον ενθουσιασμό των επενδυτών για τις μετοχές τεχνητής νοημοσύνης και έχουν ωθήσει τα χρηματιστήρια σε ιστορικά υψηλά. Ωστόσο, πολλοί επενδυτές αναζητούν ταυτόχρονα ασφάλεια απέναντι στους κινδύνους που πηγάζουν από τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το πολιτικό αδιέξοδο στις ΗΠΑ.

Η οικονομική διελκυστίνδα

Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, η στροφή αυτή αποτελεί σημάδι βαθύτερων ανησυχιών για τη βιωσιμότητα του χρέους και την αξιοπιστία των μεγάλων νομισμάτων. Το bitcoin, που συχνά χαρακτηρίζεται ως «ψηφιακός χρυσός», έχει ενισχυθεί πάνω από 30% φέτος, φθάνοντας σε νέα ιστορικά υψηλά άνω των 125.000 δολαρίων.

«Βρισκόμαστε σε μια οικονομική διελκυστίνδα», σχολιάζει ο Τζο Ντέιβις, επικεφαλής οικονομολόγος της Vanguard. «Από τη μία έχουμε τη “φούσκα” της τεχνητής νοημοσύνης στον S&P 500, και από την άλλη επενδυτές που ανησυχούν για τα χρόνια δημοσιονομικά ελλείμματα και επιδιώκουν αντιστάθμιση κινδύνου με χρυσό».

Η ζήτηση για πολύτιμα μέταλλα ενισχύεται τα τελευταία χρόνια και από τις ίδιες τις κεντρικές τράπεζες, που συνεχίζουν να αυξάνουν τα αποθέματά τους. Η τάση αυτή επιταχύνθηκε μετά τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας το 2022, καθιστώντας τον χρυσό φέτος δεύτερο σε αξία αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο μετά το δολάριο. Παράλληλα, οι εξαγγελίες Τραμπ για ανατροπή του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος επιβάρυναν το δολάριο, οδηγώντας το στο ασθενέστερο εξάμηνο των τελευταίων 50 ετών.

Η παρέμβαση Πάουελ και οι προσδοκίες επιτοκίων

Η ομιλία Πάουελ τον Αύγουστο αποτέλεσε νέο σημείο καμπής. Παρά την άνοδο των τιμών λόγω των δασμών Τραμπ, ο επικεφαλής της Fed άφησε να εννοηθεί ότι έρχεται ένας κύκλος μείωσης επιτοκίων για να στηριχθεί η αγορά εργασίας. Ο Τραμπ, από την πλευρά του, ζητά ακόμα πιο επιθετικές μειώσεις, επιδιώκοντας να ενισχύσει βραχυπρόθεσμα την οικονομία ενόψει εκλογών.

Η προοπτική χαμηλότερων επιτοκίων έχει ενισχύσει τόσο τις πληθωριστικές προσδοκίες όσο και τις αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων, ωθώντας παράλληλα τους επενδυτές σε πιο ριψοκίνδυνα assets — από τεχνολογικές μετοχές έως κρυπτονομίσματα.
Ακόμα και όσοι παραμένουν αισιόδοξοι για τις μετοχές, αυξάνουν πλέον την έκθεσή τους σε χρυσό ως μέσο αντιστάθμισης. Ενδεικτικά, η BlackRock αναπροσάρμοσε πρόσφατα τα μοντέλα χαρτοφυλακίων της, ενισχύοντας τις θέσεις σε AI μετοχές αλλά και σε “ασφαλή καταφύγια” όπως ο χρυσός.

Στο παρελθόν, οι επενδυτές συνήθιζαν να καταφεύγουν στα αμερικανικά κρατικά ομόλογα σε περιόδους αβεβαιότητας, γεγονός που ενίσχυε το δολάριο. Σήμερα, όμως, η εικόνα αλλάζει. Όπως παραδέχεται ο Κεν Γκρίφιν, ιδρυτής της Citadel Securities, «ο χρυσός αντιμετωπίζεται πλέον ως ασφαλές περιουσιακό στοιχείο με τον τρόπο που άλλοτε θεωρούνταν το δολάριο».

Αστάθεια στις αγορές ομολόγων

Παρόμοιες τάσεις παρατηρούνται και σε άλλες προηγμένες οικονομίες. Στη Γαλλία, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν μετά την παραίτηση του πρωθυπουργού, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο παραμένουν υψηλές λόγω των ανησυχιών για δημοσιονομική προσαρμογή. Στην Ιαπωνία, η νέα πρωθυπουργός Σανάε Τακαΐτσι επιδιώκει χαμηλότερα επιτόκια και μεγαλύτερο πολιτικό έλεγχο στη νομισματική πολιτική, πιέζοντας το γιεν.

Η Goldman Sachs υπολογίζει ότι εάν ακόμη και το 1% των ιδιωτικών χαρτοφυλακίων ομολόγων στραφεί προς τον χρυσό, η τιμή του μετάλλου θα μπορούσε να αγγίξει τα 5.000 δολάρια ανά ουγγιά. Όπως σημειώνει η τράπεζα, «ο χρυσός είναι αποθεματική αξία που δεν εξαρτάται από θεσμική εμπιστοσύνη».

Η ιστορία επαναλαμβάνεται;

Παρότι οι αγορές των κεντρικών τραπεζών διατηρούν ανοδική πίεση, η Bank of America υπενθυμίζει ότι ιστορικά, από τη δεκαετία του 1860, κάθε μακροχρόνια άνοδος του χρυσού ακολουθήθηκε από σημαντική διόρθωση.
Το δολάριο δείχνει πλέον σημάδια σταθεροποίησης, ενώ η πιθανότητα να αποτραπεί ο πολιτικός έλεγχος της Fed από τον Τραμπ λειτουργεί καθησυχαστικά για τους επενδυτές.

Όπως σχολιάζει ο Brian Jacobsen της Annex Wealth Management, «οι traders κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα – καβαλούν το αφήγημα όσο διαρκεί το κύμα. Ο κίνδυνος είναι τι θα συμβεί όταν αυτό το κύμα γυρίσει».

Άλλωστε, το παράδειγμα του 1979 παραμένει διδακτικό: μέσα σε μόλις τρία χρόνια, η εντυπωσιακή άνοδος του χρυσού είχε σχεδόν πλήρως εξαφανιστεί.