Η πρόκληση του κ. Xi προς τον κόσμο είναι πιο διακριτική από εκείνη που θέτει ο πολεμοκάπηλος κ. Putin, αλλά εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα. Επιθυμεί μια τάξη πραγμάτων όπου το δίκαιο διαμορφώνεται από τους ισχυρούς, αφήνοντας την Κίνα να δρα κατά το δοκούν. Η υποστήριξή της προς τα κράτη-παρίες έχει στόχο να αψηφήσει και να διχάσει τη Δύση, αποφεύγοντας παράλληλα μια άμεση σύγκρουση. H «πίεση στην γκρίζα ζώνη» στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας υπολείπεται του πολέμου, αλλά αποσκοπεί στην αποδυνάμωση των εχθρών. Η Κίνα πιστεύει ότι αυτές οι τακτικές μπορούν να διατηρηθούν χωρίς να εξελιχθούν σε σύγκρουση. Το ερώτημα για κάθε χώρα που υποστηρίζει τους παγκόσμιους κανόνες είναι μέχρι πού πρέπει να αφήσει τον κ. Xi να φτάσει.

Όσον αφορά τη Ρωσία, ο ηγέτης της Κίνας έχει ήδη προχωρήσει αρκετά μακριά. Ο κ. Xi αγνοεί τις δυτικές εκκλήσεις να μετριάσει την υποστήριξή του προς τον κ. Putin, θεωρώντας τη Ρωσία απαραίτητο εταίρο στην εκστρατεία του για τη διάλυση της αμερικανοκρατούμενης τάξης πραγμάτων. Οι δύο χώρες έχουν εμβαθύνει τους στρατιωτικούς και εμπορικούς τους δεσμούς. Η Αμερική, με τη σειρά της, έχει αυστηροποιήσει τις κυρώσεις και έχει επιβάλει δασμούς στην Κίνα σε άλλους τομείς. Τα κινεζικά εξαρτήματα και μηχανήματα που ρέουν στους Ρώσους κατασκευαστές όπλων προκαλούν τη μεγαλύτερη ανησυχία. Ο Antony Blinken, ο κορυφαίος διπλωμάτης της Αμερικής, δήλωσε ότι η Ρωσία θα δυσκολευόταν να συνεχίσει στην Ουκρανία χωρίς την υποστήριξη της Κίνας. Η Κίνα δεν συμμετέχει στην κρίση, ούτε αποτελεί μέρος της, βροντοφωνάζει ο κ. Xi. Ωστόσο, ένας μακρύς πόλεμος που δοκιμάζει τη δυτική ενότητα είναι προς όφελός του.

Αυτό που ανησυχεί την Αμερική και τους συμμάχους της στην άλλη πλευρά του κόσμου είναι ο κίνδυνος μιας σύγκρουσης που θα προκαλέσει η ίδια η Κίνα. Η Θάλασσα της Νότιας Κίνας είναι μεγαλύτερη από τη Μεσόγειο, αλλά όλο και πιο δύσκολο να τη διασχίσει κανείς χωρίς να συναντήσει σκάφη της κινεζικής ακτοφυλακής που κάνουν επικίνδυνα πράγματα. Κοντά σε δύο αμφισβητούμενα αβαθή, Κινέζοι φρουροί βάλλουν εναντίον σκαφών των Φιλιππίνων με κανόνια νερού αρκετά ισχυρά ώστε να λυγίζουν μέταλλα. Πιο νότια, κινεζικά σκάφη παρενοχλούν πλοία της Μαλαισίας που αναζητούν πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Μαλαισίας, ύδατα που η Κίνα αποκαλεί δικά της.

Η αμυντική συνθήκη των Φιλιππίνων με την Αμερική μετατρέπει τον κινεζικό εκφοβισμό σε αντιπαράθεση υπερδυνάμεων. Το ίδιο υψηλό είναι το διακύβευμα και για την Ταϊβάν, η οποία όρκισε τον Lai Ching-te ως νέο πρόεδρό της στις 20 Μαΐου. Η Κίνα ενεργεί όλο και περισσότερο σαν τα εναέρια και θαλάσσια σύνορα του νησιού να μην υπάρχουν. Η Αμερική και οι σύμμαχοί της προετοιμάζονται για το χειρότερο σενάριο: μια κινεζική εισβολή στην Ταϊβάν, αλλά προς το παρόν ο μεγαλύτερος κίνδυνος βρίσκεται στην γκρίζα ζώνη, όπου οι κινεζικές ενέργειες κινδυνεύουν να προκαλέσουν ένα σπιράλ κλιμάκωσης.

Εκ προμελέτης, οι δράσεις της Κίνας στην Ευρώπη, την Ασία και αλλού βρίσκονται συχνά μεταξύ πολέμου και ειρήνης. Μια δυναμική αντίδραση κινδυνεύει να φανεί ως υπερβολική. Το να μην κάνουμε τίποτα, όμως, σημαίνει ότι παραχωρούμε σταδιακά κέρδη στην Κίνα. Υπό αυτήν την έννοια, το πρώτο καθήκον των δυτικών χωρών είναι να εκθέσουν τις ενέργειες της Κίνας γι’ αυτό που είναι: μια ανατροπή της παγκόσμιας τάξης που επιδιώκουν οι Κινέζοι ηγέτες, όπου καμία χώρα δεν ενδιαφέρεται ή δεν τολμά να αμφισβητήσει την εξουσία τους. Το άπλετο φως όσον αφορά τις προθέσεις της Κίνας βοηθά στην αποφυγή του εφησυχασμού (πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, τα ευρωπαϊκά κράτη άργησαν πολύ να πιστέψουν τις αμερικανικές προειδοποιήσεις για τις κακόβουλες προθέσεις της Ρωσίας). Η πληροφόρηση μπορεί να αλλάξει την κοινή γνώμη. Οι δημοσκοπήσεις σε ορισμένες χώρες που αποτελούν στόχο του εκφοβισμού της Κίνας δείχνουν αυξανόμενη δυσπιστία.

Όλα αυτά διευκολύνουν ένα δεύτερο έργο. Η Αμερική πρέπει να σταθεί στο πλευρό των συμμάχων της, όχι ως πράξη φιλανθρωπίας, αλλά επειδή αποτελούν ένα πλεονέκτημα υπερδύναμης που λείπει από την Κίνα. Οι αδυσώπητες κινεζικές και ρωσικές προσπάθειες να διαιρέσουν τις συμμαχίες, από το ΝΑΤΟ μέχρι το αμυντικό δίκτυο της Αμερικής στην Ασία, μπορούν κάλλιστα να ληφθούν ως κομπλιμέντο. Οι δικτάτορες σέβονται τη δύναμη, και η δύναμη βρίσκεται στους αριθμούς.

Τέλος, η Δύση πρέπει να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι η χώρα του κ. Xi έχει συμφέρον από τη σταθερότητα. Ο ηγέτης της Κίνας δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τον κ. Putin, αλλά, σε αντίθεση με τον Ρώσο φίλο του, δεν κερδίζει από το χάος. Ο κ. Blinken έχει πιστώσει στην Κίνα ότι έπεισε τη Ρωσία να μη χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία και φυσικά η Κίνα δεν την έχει προμηθεύσει με κάποιο θανατηφόρο όπλο. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν όρια στη σχέση τους, όπως ακριβώς υπάρχουν γραμμές που η Κίνα φαίνεται απρόθυμη να υπερβεί στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Τα αφελή όνειρα για αλλαγή της Κίνας ανήκουν στο παρελθόν: η κοσμοθεωρία της, «κάθε χώρα για τον εαυτό της», είναι πολύ ξεκάθαρη. Ωστόσο, η υπολογιστική προσέγγιση του κ. Xi στον κόσμο είναι επίσης μια ευκαιρία. Καθώς η οικονομία της Κίνας επιβραδύνεται, έχει συμφέρον να αποφύγει την πλήρη ρήξη με τη Δύση. Ο καλύτερος τρόπος για να μετριαστούν η επιθετικότητα και ο εκφοβισμός που ασκεί ο κ. Xi στις γκρίζες ζώνες είναι να καταλάβει ότι δεν είναι ανέξοδα.

Πηγή: The Economist