Ακόμη και όταν η χώρα παλεύει με ένα κραχ ακινήτων, ο τομέας των υπηρεσιών επιβραδύνθηκε τον Αύγουστο. Οι καταναλωτές έχουν βαρεθεί. Οι πολυεθνικές εταιρείες αφαιρούν χρήματα από την Κίνα με ρυθμό ρεκόρ και οι ξένοι παρατηρητές της Κίνας περικόπτουν τις προβλέψεις τους για την οικονομική ανάπτυξη.

Δομικό πρόβλημα

Η κατήφεια αντανακλά πραγματικά προβλήματα, από μισοχτισμένα σπίτια μέχρι επισφαλή χρέη. Αλλά αντικατοπτρίζει επίσης την αυξανόμενη δυσπιστία για τις πληροφορίες σχετικά με την Κίνα. Η κυβέρνηση πιστεύεται ευρέως ότι παραποιεί δεδομένα, αποκρύπτει ευαίσθητα γεγονότα και μερικές φορές προσφέρει παραληρηματικές συνταγές για την οικονομία. Αυτό το κενό τρέφεται από τον εαυτό του: όσο πιο εύθραυστη είναι η οικονομία, τόσο περισσότερη γνώση καταστέλλεται και τόσο περισσότερα νεύρα ξεφτίζουν.

Δεν πρόκειται απλώς για ένα κυκλικό πρόβλημα εμπιστοσύνης. Υπαναχωρώντας από την πολιτική δεκαετιών της μερικής απελευθέρωσης της ροής πληροφοριών, η Κίνα θα δυσκολευτεί να ολοκληρώσει τη φιλοδοξία της για αναδιάρθρωση της οικονομίας γύρω από νέες βιομηχανίες. Όπως και η Σοβιετική Ένωση, κινδυνεύει να γίνει παράδειγμα του πώς η αυταρχική διακυβέρνηση δεν είναι μόνο ανελεύθερη αλλά και αναποτελεσματική.

Λογοκρισία

Η αυστηροποίηση της λογοκρισίας υπό τον πρόεδρο Xi Jinping είναι γνωστή. Οι λογαριασμοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αστυνομεύονται όλο και πιο αυστηρά. Οι αξιωματούχοι είναι πιο επιφυλακτικοί απέναντι στον ειλικρινή διάλογο με τους ξένους. Οι μελετητές φοβούνται ότι παρακολουθούνται και οι επιχειρηματίες εκστομίζουν συνθήματα του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Λιγότερο γνωστή είναι η παράλληλη εξαφάνιση τεχνικών δεδομένων, ειδικά αν είναι αμήχανη ή ενοχλητική για το κόμμα. Τα στοιχεία για την ανεργία των νέων, ένα τεράστιο πρόβλημα, έχουν «βελτιωθεί και βελτιστοποιηθεί» – και έχουν μειωθεί. Τα στατιστικά στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών έχουν γίνει τόσο σκοτεινά που ακόμη και το Υπουργείο Οικονομικών της Αμερικής είναι μπερδεμένο.

Στις 19 Αυγούστου τα χρηματιστήρια σταμάτησαν να δημοσιεύουν καθημερινά στοιχεία για τις φθίνουσες εισροές ξένων επενδύσεων. Καθώς το οικονομικό ταμπλό σβήνει, ο ιδιωτικός τομέας δυσκολεύεται να λάβει καλές αποφάσεις. Πιθανότατα το ίδιο ισχύει και για τους υπαλλήλους.

Για να κατανοήσετε τη σημασία αυτής της αλλαγής, κοιτάξτε πίσω στα μέσα του 20ου αιώνα. Βλέποντας τον ολοκληρωτισμό των δεκαετιών του 1930 και του 1940, φιλελεύθεροι στοχαστές όπως ο Karl Popper και ο Friedrich Hayek υποστήριξαν ότι η πολιτική ελευθερία και η οικονομική επιτυχία πάνε χέρι-χέρι: η αποκεντρωμένη εξουσία και η πληροφόρηση αποτρέπουν την τυραννία και επιτρέπουν σε εκατομμύρια επιχειρήσεις και καταναλωτές να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις και να ζουν καλύτερες ζωές. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης τους δικαίωσε.

Προκειμένου να διατηρήσουν την πολιτική κυριαρχία, οι κυβερνήτες της έλεγχαν αδίστακτα τις πληροφορίες. Αλλά αυτό απαιτούσε βίαιη καταστολή, στερούσε από την οικονομία τα σήματα των τιμών και δημιούργησε ένα οικοδόμημα ψεμάτων. Μέχρι το τέλος, ακόμη και η σοβιετική ηγεσία στερήθηκε μιας ακριβούς εικόνας.

Ασφυκτικός έλεγχος των πληροφοριών

Καθώς η Κίνα έγινε πιο ανοιχτή στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και του 2000, οι ηγέτες της ήλπιζαν να διατηρήσουν τον έλεγχο, αποφεύγοντας παράλληλα τα λάθη της Σοβιετικής Ένωσης. Για πολλά χρόνια επέτρεπαν στις τεχνικές πληροφορίες στις επιχειρήσεις, την οικονομία και την επιστήμη να ρέουν πολύ πιο ελεύθερα.

Σκεφτείτε κινεζικές εταιρείες με εισηγμένες τιμές μετοχών που αποκαλύπτουν πληροφορίες σε επενδυτές στη Νέα Υόρκη ή επιστήμονες που μοιράζονται νέες έρευνες με ομάδες στο εξωτερικό. Η τεχνολογία φάνηκε να προσφέρει έναν πιο χειρουργικό τρόπο λογοκρισίας της μαζικής γνώμης. Το διαδίκτυο αστυνομεύτηκε εντατικά, αλλά δεν απαγορεύτηκε.

Η ανώτατη ηγεσία της Κίνας διπλασίασε επίσης τις προσπάθειές της να μάθει τι συνέβαινε. Για δεκαετίες, έχει τρέξει ένα σύστημα γνωστό ως neican, ή εσωτερική αναφορά, στο οποίο δημοσιογράφοι και αξιωματούχοι συντάσσουν ιδιωτικές αναφορές. Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων στην πλατεία Τιενανμέν, για παράδειγμα, η ηγεσία λάμβανε συνεχείς ενημερώσεις.

Μετά τη φρίκη των μέσων του 20ου αιώνα, οι φιλελεύθεροι στοχαστές κατάλαβαν ότι η ελεύθερη ροή πληροφοριών βελτιώνει τη λήψη αποφάσεων, μειώνει τις πιθανότητες σοβαρών λαθών και διευκολύνει την εξέλιξη των κοινωνιών. Αλλά όταν οι πληροφορίες καταστέλλονται, μετατρέπονται σε πηγή εξουσίας και διαφθοράς. Με την πάροδο του χρόνου, οι στρεβλώσεις και οι ανεπάρκειες αυξάνονται. Η Κίνα έχει μεγάλες ευκαιρίες, αλλά αντιμετωπίζει επίσης τεράστια προβλήματα. Ένας πλήρως ενημερωμένος πολίτης, ο ιδιωτικός τομέας και η κυβέρνηση θα ήταν πολύ καλύτερα εξοπλισμένοι για να αντιμετωπίσουν τις μελλοντικές προκλήσεις.

Πηγή: Economist, O.T.