Όπως γράφει ο Οικονομικός Ταχυδρόμος, για ορισμένους στον κλάδο, αυτό που παρακολουθεί ο κόσμος δεν είναι απλώς ένας κατακλυσμός από ανησυχητικούς τίτλους. Όλο και περισσότερο, πολλά ανώτερα στελέχη των τμημάτων ανάλυσης πιστεύουν ότι ο κόσμος δεν διέρχεται απλώς μια προσωρινή περίοδο πολιτικής αστάθειας. Αλλά βρίσκεται σε εξέλιξη μια δομική αλλαγή που θα έχει μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στον επενδυτικό κόσμο.

Αυτό διαπιστώνει και νέα ανάλυση των Financial Times, η οποία άρχισε μετά από αρκετές επισημάνσεις ειδικών σχετικά με τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει ο «σούπερ – εκλογικός κύκλος» του 2024 στις αγορές. Είναι νωπή άλλωστε η προειδοποίηση του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, σε συνέδριο στο Μαϊάμι, ότι είχε καταστεί «αδύνατο να διαχωριστεί ο γεωπολιτικός κίνδυνος από την κατανομή κεφαλαίων».

Επίσης, κανείς δεν ξέχασε το συνέδριο του Ινστιτούτου Milken στο Μπέβερλι Χιλς τον Μάιο, μια από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις στον κόσμο κορυφαίων διαχειριστών κεφαλαίων, όπου είχαν προσκληθεί ομιλητές από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου, το West Point και το ΝΑΤΟ… Οι επενδυτές, όπως φαίνεται, δεν μπορούν να σταματήσουν να μιλούν για πολιτική.

Οι εστίες ανησυχίας

Αρχικά, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί, δεδομένου του κύκλου των εκλογών που λαμβάνουν χώρα σε όλο τον κόσμο – από το δράμα του debate Μπάιντεν-Τραμπ, στην προοπτική μιας ακροδεξιάς κυβέρνησης στη Γαλλία έως τις εκλογές στο Μεξικό και την Ινδία. Οι επενδυτές παρακολουθούν επίσης τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, τον πυρηνικό μπρα-ντε-φερ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και την κλιμάκωση της έντασης στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.

«Τα τελευταία 20 ή 30 χρόνια, η γεωπολιτική ήταν μια μεταβλητή με τον χαμηλότερο κίνδυνο που διευκόλυνε τις επενδύσεις», σχολίασε στους FT ο Ali Dibadj, διευθύνων σύμβουλος του Janus Henderson. «Στο μέλλον θα είναι το εντελώς αντίθετο καθιστώντας πιο δύσκολες τις επενδύσεις».

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που ο κόσμος των επενδύσεων, ενώ τις τελευταίες δύο δεκαετίες παρακινεί τους μαθηματικούς για να επινοήσουν νέες εμπορικές στρατηγικές, τώρα στηρίζεται σε πολιτικούς επιστήμονες για καθοδήγηση. Οι περισσότεροι επενδυτές έχουν συνηθίσει να αντιμετωπίζουν θύλακες αστάθειας και συγκρούσεων, αλλά πολλοί λένε ότι ο τεράστιος αριθμός των πρόσφατων κραδασμών —ακόμα και σε παραδοσιακά σταθερές δημοκρατίες— και η μακροπρόθεσμη φύση των συγκρούσεων αντιπροσωπεύουν μια ριζική αλλαγή.

Αλλάζουν τα μοντέλα

Πέρυσι, η BlackRock, ο μεγαλύτερος διαχειριστής περιουσιακών στοιχείων στον κόσμο, πρόσθεσε τον «γεωπολιτικό κατακερματισμό» στη λίστα με τις πιο σημαντικές τάσεις που επηρεάζουν την παγκόσμια ανάπτυξη και τις αγορές, τοποθετώντας το στο ίδιο επίπεδο με τη νέα τεχνολογία, τις παγκόσμιες δημογραφικές αλλαγές και την κλιματική αλλαγή.

Όταν η Optiver, η εταιρεία δημιουργίας αγορών, ξεκίνησε το 2024 με μια λίστα με τους «υψηλούς κινδύνους» για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, περισσότεροι από τους μισούς επικεντρώθηκαν στην πολιτική, από ένα αμφισβητούμενο αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ μέχρι την κλιμάκωση του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

«Δεν θυμάμαι εποχή όπου υπήρχαν τόσες πολλές συγκρούσεις που επηρέασαν τόσες πολλές αγορές», παραδέχεται ο Harvey Sawikin, συνιδρυτής του Firebird, ενός hedge fund που ειδικεύεται στις επενδύσεις στην Ανατολική Ευρώπη.

Ο πιο προφανής τρόπος προσαρμογής ορισμένων επενδυτικών εταιρειών είναι να σπεύδουν να φέρουν περισσότερη γεωπολιτική τεχνογνωσία, είτε εσωτερικά είτε μέσω εξωτερικών συμβούλων.

«Αυτοί οι άνθρωποι έχουν μεγάλη ζήτηση», τονίζει ο Seth Bernstein, διευθύνων σύμβουλος της AllianceBernstein. «Κάθε εταιρεία της Wall Street φέρνει κοντά ανθρώπους τέτοιους για να συναντήσουν επενδυτές. . . συμβαίνει μια βαθιά επανευθυγράμμιση και με τρομάζει», ανέφερε.

Όπως ανέφερε και ο Theodore Bunzel, επικεφαλής γεωπολιτικών συμβούλων στη Lazard, η εταιρεία δημιούργησε μια ειδική πολιτική μονάδα το 2022, καθώς οι πελάτες απαιτούσαν όλο και περισσότερες συμβουλές για το πώς να πλοηγηθούν σε επενδύσεις σε περιοχές όπως η Κίνα. Η ομάδα επεκτείνεται ταχέως έκτοτε και συμβουλεύει το τμήμα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων της Lazard καθώς και τους πελάτες της που συμβουλεύουν χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.

Η Goldman Sachs ακολούθησε το παράδειγμά της πέρυσι με μια γεωπολιτική συμβουλευτική μονάδα με επικεφαλής τους αναλυτές George Lee και Jared Cohen, ενώ η εταιρεία δημοσίων σχέσεων Brunswick – γνωστή για την παροχή συμβουλών πελατών σε project συγχωνεύσεων και εξαγορών – έχει προσλάβει μια σειρά συμβούλων με γεωπολιτική εξειδίκευση.

«Υπόγεια ρεύματα»

Παρόλο που οι περισσότεροι χρηματιστηριακοί δείκτες αναφοράς, όπως ο S&P 500, έχουν διαγράψει σαφή ανοδική πορεία, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις κάτω από την επιφάνεια ότι ο κλάδος ενσωματώνει τη γεωπολιτική σε περισσότερες από τις επενδυτικές του αποφάσεις.

Οι πιο προφανείς περιπτώσεις ήταν οι τρόποι με τους οποίους οι επενδυτές ανταποκρίθηκαν στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022. Για παράδειγμα, οι επενδυτές διοχέτευσαν σχεδόν 3 δισ. δολάρια σε κεφάλαια που εστιάζονται στην αεροδιαστημική και την άμυνα μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου 2022, σύμφωνα με στοιχεία της Morningstar Direct.

Αλλά πολλοί έχασαν… το Firebird, το hedge fund με επίκεντρο την Ανατολική Ευρώπη, διέθετε τουλάχιστον τα μισά περιουσιακά του στοιχεία στη Ρωσία την εποχή της εισβολής, πολλά από τα οποία είχαν παγώσει και μηδενιστεί μέσα σε λίγες μέρες. «Ήταν μια υπενθύμιση ότι η πολιτική δεν πρέπει ποτέ να θεωρείται δεδομένη», ανέφερε ο Harvey Sawikin, συνιδρυτής του fund.

Λίγοι επενδυτές της Δύσης είχαν τόσο μεγάλη άμεση έκθεση στη Ρωσία, αλλά η εμπειρία οδήγησε πολλούς να σκεφτούν πώς ένα σοκ, όπως μια κινεζική εισβολή στην Ταϊβάν θα μπορούσε να έχει παρόμοια επίδραση σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα.

Γι’ αυτό και οι συζητήσεις για τη «γεωπολιτική» και τους σχετικούς όρους κατά τη διάρκεια των διασκέψεων των εταιρειών με τους επενδυτές αυξήθηκαν μετά την εισβολή στην Ουκρανία και έκτοτε παρέμειναν υψηλές, σύμφωνα με στοιχεία του AlphaSense. Σχεδόν οι μισές εταιρείες στον αμερικανικό δείκτη αναφοράς έχουν συζητήσει πολιτικά σε εκδηλώσεις αναλυτών τους τελευταίους 12 μήνες.

Αλλά υπάρχει και το άλλο παράδειγμα. Ο άτυχος «μίνι» προϋπολογισμός της Liz Truss τον Σεπτέμβριο του 2022 στο Ηνωμένο Βασίλειο πυροδότησε ένα πρωτοφανές sell off στις αγορές κρατικών ομολόγων. Αλλά αυτό το sell off είχε μεγαλύτερο μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στην πολιτική από ό,τι είχε η πολιτική στις αγορές. Η ραγδαία αύξηση της απόδοσης του βρετανικού ομολόγου βοήθησε να απομακρυνθεί η Truss, με την αγορά να εξισορροπεί στα προηγούμενα επίπεδα μέσα σε ένα μήνα.