«Είναι ένα θλιβερό, κακό μέλλον», αναφέρει το BreakingViews. Το θλιβερό κομμάτι είναι η οικονομική στασιμότητα, με την έκθεση του τέως επικεφαλής της ΕΚΤ, Mario Draghi, να αναφέρει ότι η παραγωγικότητα της περιοχής έχει αυξηθεί κατά μόλις 0,7% τον χρόνο από το 2015, το εργατικό δυναμικό συρρικνώνεται και οι οικονομικές προβλέψεις δείχνουν τέλμα. Το κακό κομμάτι είναι ότι οι ισχυρότερες οικονομίες θα μπορούν να ασκούν ευκολότερα πίεση σε μία «ετοιμοθάνατη» Ε.Ε.

Αν ο Donald Trump αναδειχθεί πρόεδρος τον ΗΠΑ στις εκλογές του Νοεμβρίου, οι κίνδυνοι για την Ε.Ε. θα είναι έντονοι. Στο ντιμπέιτ της περασμένης εβδομάδας, ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών δεν μπόρεσε καν να πει ότι θέλει νίκη της Ουκρανίας έναντι της Ρωσίας, ενώ έχει επίσης απειλήσει με δασμούς σε εταίρους των ΗΠΑ, πέραν της Κίνας. Στην περίπτωση που ξεκινήσει εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε., οι πιθανότητες να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να αναμετρηθούν με την οικονομική ισχύ του Πεκίνου μειώνονται.

Το σχέδιο Draghi

Ο Draghi έχει ένα σχέδιο για αναζωογόνηση της οικονομίας της Ε.Ε. Θέλει επιπλέον επενδύσεις 800 δισ. ευρώ τον χρόνο, μεγάλο μέρος των οποίων θα δρομολογηθεί προς μια βιομηχανική πολιτική με επίκεντρο τις πράσινες τεχνολογίες και τους τομείς υψηλής τεχνολογίας. Επίσης, προβλέπει αύξηση των αμυνών της Ε.Ε., ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει την απειλή της Ρωσίας.

Εκτός αυτού, η έκθεση Draghi προτείνει μια κοινή προσέγγιση στην οικονομική διακυβέρνηση. Ειδικότερα, σημειώνει ότι η βιομηχανική πολιτική θα πρέπει να οδηγεί σε πρωτοβουλίες για αποτροπή του αθέμιτου ανταγωνισμού από την Κίνα και σε πολιτικές διασφάλισης εναλλακτικών εφοδιαστικών αλυσίδων για κρίσιμα προϊόντα και υλικά. Τέλος, ο Draghi ζητά βελτιώσεις στην ενιαία αγορά του μπλοκ, ώστε να αυξηθεί η παραγωγικότητα και να γίνουν μεταρρυθμίσεις για μείωση των βέτο στη διακυβέρνηση. 

Ενώ οι προτάσεις αυτές είναι αξιέπαινες, σύμφωνα με το BreakingViews, οι πολιτικές συνθήκες δεν είναι είναι αρκετά ώριμες, ώστε να εφαρμοστούν. Συγκεκριμένα, τα πιο φιλόδοξα εγχειρήματα, που αφορούν το χρηματοπιστωτικό σύστημα, την εξωτερική πολιτική, την άμυνα και τη διακυβέρνηση, απαιτούν ομόφωνη έγκριση από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.

Επιπλέον, είναι δύσκολο να αντλήσει κανείς επιπλέον 800 δισ. ευρώ τον χρόνο για επενδύσεις. Θεωρητικά, η Ε.Ε. θα μπορούσε να δανειστεί ένα μέρος, όμως ο Γερμανός ΥΠΟΙΚ απέρριψε την πρόταση αυτή εντός μερικών ωρών μετά τη δημοσίευση της έκθεσης. Δύσκολη είναι η εύρεση χρημάτων και από τις εθνικές κυβερνήσεις, δεδομένου ότι το χρέος μεγάλων οικονομιών του μπλοκ έχει αρχίσει ήδη να διογκώνεται.

Πάλι θεωρητικά, ο ιδιωτικός τομέας θα μπορούσε να παράσχει μεγάλο μέρος των χρημάτων. Ωστόσο, για να διοχετευθούν οι ζητούμενες επενδύσεις με τον αναγκαίο ρυθμό, το κόστος του κεφαλαίου θα πρέπει να πέσει κατά περίπου 2,5 ποσοστιαίες μονάδες, σύμφωνα με υπολογισμούς της Κομισιόν. Ετσι, ο δημόσιος τομέας θα πρέπει να δώσει τα κατάλληλα δημοσιονομικά κίνητρα, επαναφέροντας το πρόβλημα στη σφαίρα της Ε.Ε. ή στους εθνικούς προϋπολογισμούς.

Τα φωτεινά σημεία

Πάντως, οι προοπτικές της Ε.Ε. δεν είναι μόνο απαισιόδοξες. Κατ’ αρχάς οι εκλογές στη Γερμανία το 2025 ενδέχεται να αναδείξουν μία ισχυρή κυβέρνηση, διατεθειμένη να ξεπεράσει το «φρένο χρέους», ανοίγοντας τον δρόμο για δανεισμό προς βελτίωση της άμυνας και των επενδύσεων σε εγχώριο, αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Επιπλέον, αν η Kamala Harris κερδίσει στις αμερικανικές εκλογές, η Ε.Ε. είναι πιθανό να δεχθεί λιγότερη πίεση, ιδίως εάν οι ΗΠΑ τραβήξουν γραμμή στη ρωσική πλευρά σε ό,τι αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Τέλος, η κινεζική οικονομία ενδέχεται να βαλτώσει μέσα στην επόμενη δεκαετία περίπου. Και παρότι αυτό σημαίνει ότι η Κίνα θα χρειάζεται λιγότερες εξαγωγές από την Ε.Ε., το Πεκίνο θα έχει παράλληλα πιο περιορισμένη δυνατότητα να πιέζει τις Βρυξέλλες.

Πηγή: Reuters