Όπως εξηγεί η BMI, το ελληνικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,2% σε τριμηνιαία βάση το 4ο τρίμηνο του 2023, μετά τη συρρίκνωσή του κατά 0,1% το 3ο τρίμηνο, φέρνοντας την ετήσια ανάπτυξη του 2023 στο 2% (πρόβλεψη BMI: 1,9%). Σε αυτό το πλαίσιο, αύξησε τις προβλέψεις ανάπτυξης για το 2024 από 1,6% σε 2,4%, καθώς οι βασικοί παράγοντες ανάπτυξης ξεπέρασαν τις προσδοκίες της.

Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης επιταχύνθηκε ταχύτερα από το αναμενόμενο, σε 1,4% σε τριμηνιαία βάση το τελευταίο τρίμηνο του 2023, ενώ και οι εξαγωγές επιφύλαξαν επίσης μια ανοδική έκπληξη, σημειώνοντας άνοδο 0,4% (σε σύγκριση με τις προσδοκίες της BMI για συρρίκνωση).

Οι συγκριτικά καλύτερες προοπτικές για τις εξαγωγές είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες πίσω από την ανοδική αναθεώρηση για τις προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας το 2024, καθώς η ήπια ανάπτυξη της ευρωζώνης αναμενόταν να λειτουργήσει ως ο πιο σημαντικός μοχλός επιβράδυνσης της παραγωγής, εξηγεί. 

Ο ρόλος της ιδιωτικής κατανάλωσης

Η ιδιωτική κατανάλωση θα προσθέσει 1,4 ποσοστιαίες μονάδες στην ανάπτυξη το 2024 και 3,3 ποσοστιαίες μονάδες το 2025, καθώς το διαθέσιμο εισόδημα ενισχύεται από την αύξηση των μισθών των επιχειρήσεων και την πτώση του πληθωρισμού.

Ο πληθωρισμός έχει μετριαστεί σημαντικά κατά τη διάρκεια του 2023, πέφτοντας από το ανώτατο όριο του 12,1% τον Σεπτέμβριο του 2022 στο 3,2% τον Φεβρουάριο του 2024. Η BMI προβλέπει επίσης ότι η χαλάρωση των τιμών θα επιταχυνθεί από τα μέσα του έτους και θα πέσει στο τέλος του 2024 στο 2%, καθώς ο πληθωρισμός των τροφίμων και των υπηρεσιών μειώνεται λόγω του χαμηλότερου κόστους εισροών και της χαλάρωσης των πιέσεων από την πλευρά της προσφοράς.

Εν τω μεταξύ, το κόστος εργασίας για τις επιχειρήσεις αυξήθηκε με έντονο ρυθμό από το 2022, με την αύξηση των πραγματικών μισθών (προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό) να αυξάνεται στο ισχυρότερο επίπεδο από από τις αρχές του 2021 έως το γ’ τρίμηνο του 2023 (4,9% σε ετήσια βάση), αυξάνοντας τους πληθωριστικούς κινδύνους.

Η BMI εκτιμά ότι η αύξηση της πραγματικής αγοραστικής δύναμης θα στηρίξει την ισχυρότερη συμβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης στην ανάπτυξη το 2024, ακόμη και αν η ανάκαμψη της καταναλωτικής εμπιστοσύνης έχει υποχωρήσει τους τελευταίους μήνες. Ο δείκτης έχει επηρεαστεί από τις κάποιες συνιστώσες, αλλά μελλοντικά αναμένεται να ανακάμψει, καθώς ο αντίκτυπος των υψηλότερων διαθέσιμων εισοδημάτων τροφοδοτεί μεγαλύτερη τάση για δαπάνες. Ωστόσο, η ανάπτυξη θα περιοριστεί κάπως από τα υψηλά επιτόκια και τις αυστηρές συνθήκες δανεισμού, καθώς οι ελληνικές τράπεζες συνέχισαν να μειώνουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.

Η ώθηση των επενδύσεων

Το αυστηρό πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής θα καταστείλει την ανάπτυξη των πάγιων επενδύσεων, αν και η BMI αναμένει ότι οι δημόσιες επενδύσεις θα υποστηρίξουν μια μέτρια βελτίωση της ανάπτυξης στο 4,6% το 2024. Αν και οι πάγιες επενδύσεις μειώθηκαν για τέσσερα συνεχόμενα τρίμηνα έως το 4ο του 2023, η συνιστώσα εξακολουθεί να καταγράφει αύξηση 4% από το 2022.

Το ασθενέστερο περιβάλλον ζήτησης και τα αυστηρότερα επιτόκια οδήγησαν σε συρρίκνωση των επενδύσεων σε μηχανήματα και τηλεπικοινωνίες πέρυσι, μια τάση που αναμένεται να αρχίσει να αντιστρέφεται το 2024. Αυτό θα οφείλεται στην ανάκαμψη της βιομηχανικής παραγωγής, ενώ η αποδέσμευση της χρηματοδότησης του του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF) οδηγεί σε υψηλότερες δημόσιες επενδύσεις.

Το ελληνικό Δημόσιο έλαβε την τρίτη δόση πληρωμής του τον Δεκέμβριο του 2023 (η δεύτερη λήφθηκε τον Ιανουάριο), η οποία θα υποστηρίξει την επιτάχυνση των χρηματοδοτήσεων. Το σχέδιο RRF της Ελλάδας – το οποίο έχει επικεντρωθεί σε ενεργειακές αναβαθμίσεις κατοικιών, βελτιώσεις δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, εκπαίδευση, ψηφιοποίηση και υποδομές – έχει υποστηρίξει πάγιες επενδύσεις σε κατοικίες και άλλες δομές και αναμένεται ότι αυτό θα είναι ο κύριος μοχλός της ανάπτυξης των επενδύσεων βραχυπρόθεσμα.

Ανακάμπτουν οι εξαγωγές

Στο μέτωπο των εξαγωγών, η BMI αναμένει ότι θα ανακάμψουν έντονα το 2024, με το εμπόριο να προσθέτει 0,6 ποσοστιαίες μονάδες στη συνολική παραγωγή, έναντι 0,4 ποσοστιαίων μονάδων το 2023. Εκτιμάται ότι η ανάπτυξη στις βασικές εξαγωγικές αγορές της ευρωζώνης, όπως η Ιταλία (11,5% των συνολικών εξαγωγών εμπορευμάτων), η Γερμανία (6,7%) και η Κύπρος (6,5%), θα παραμείνει ήπια το 2024, επιβαρύνοντας το εξαγωγικό ισοζύγιο. Ωστόσο, η Ελλάδα θα βρει ισχυρή ζήτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες (3,9% του συνόλου) και τους άμεσους γείτονες, συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας (7,0%), για τις εξαγωγές εμπορευμάτων της. 

Επιπλέον, οι εξαγωγές θα ενισχυθούν από την ισχυρότερη ανάκαμψη του τουρισμού, ο οποίος έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια. Οι συνολικές αφίξεις τουριστών το 2023 ξεπέρασαν κατά 4,4% το προπανδημικό επίπεδο του 2019, ενώ οι εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 11,5% την ίδια περίοδο. Αναμένεται ότι η οικονομία θα αξιοποιήσει βραχυπρόθεσμα το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα στον τουριστικό τομέα ως φθηνότερος τουριστικός προορισμός σε σύγκριση με τις ακριβότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης.

Εξωτερικό περιβάλλον

Η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα στο εξωτερικό οικονομικό περιβάλλον εγείρει κινδύνους για τις ελληνικές οικονομικές προοπτικές δεδομένης της εξάρτησής της από το εξωτερικό εμπόριο για την ανάπτυξη. Ενώ οι κίνδυνοι για τις προβλέψεις της BMI για την ανάπτυξη των ΗΠΑ έχουν ανοδική τάση, εξακολουθούν οι ανησυχίες για τις προοπτικές της ευρωζώνης δεδομένου του δύσκολου βιομηχανικού περιβάλλοντος (ιδιαίτερα στη Γερμανία) που θα μπορούσε να επηρεάσει τις προβλέψεις προς τα κάτω.

Εν τω μεταξύ, οι υποκείμενοι κίνδυνοι που σχετίζονται με τα εμπόδια στη ναυτιλία μέσω της Ερυθράς Θάλασσας θα μπορούσαν να επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο τη δραστηριότητα στην Ελλάδα το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Η ναυτιλία της Ερυθράς Θάλασσας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην Ελλάδα, δεδομένης της σημασίας του λιμανιού του Πειραιά στους συνδέσμους της εφοδιαστικής αλυσίδας μεταξύ των αγορών της Ασίας και της Ανατολικής Ευρώπης, με τη Σιγκαπούρη να είναι η πιο σημαντική σύνδεση για το λιμάνι.