Ευτυχώς, μόλις άνοιξε η Wall Street ο πανικός άρχισε να υποχωρεί. Ο δείκτης VIX υποχώρησε μόλις στο υψηλότερο επίπεδό του κατά τη διάρκεια του κραχ του 2022. Μέχρι το τέλος της ημέρας ο δείκτης S&P 500 των μεγάλων αμερικανικών επιχειρήσεων είχε υποχωρήσει κατά ένα οδυνηρό, αλλά όχι καταστροφικό, 3%. Στις 6 Αυγούστου οι ευρωπαϊκές αγορές παρέμειναν σχετικά αμετάβλητες και οι ασιατικές πραγματοποίησαν μια θεαματική ανάκαμψη, ιδίως στην Ιαπωνία, όπου ο Topix αυξήθηκε κατά 9%. Μισή ώρα αφότου χτύπησε το καμπανάκι της έναρξης στη Νέα Υόρκη, ο S&P 500 σημείωνε άνοδο 1%. Οι traders ίσως μπορέσουν να κάνουν μια παύση για να πάρουν μια ανάσα και να κοιμηθούν μερικές ώρες. Ωστόσο, αν και όλα δείχνουν να εξομαλύνονται,  ένα  καίριο ερώτημα συνεχίζει να πλανάται στην ατμόσφαιρα. Οι αγορές απλώς υπέκυψαν σε μια σύντομη κρίση καλοκαιρινής τρέλας ή τα χειρότερα είναι μπροστά μας;

Ένα στοιχείο για την απάντηση είναι ότι αυτό που ξεκίνησε ως η εκκαθάριση μερικών δημοφιλών συναλλαγών έχει πλέον εξαπλωθεί. Στα πρώτα στάδια της πτώσης, η οποία ξεκίνησε στα μέσα Ιουλίου, πρωτοστάτησαν οι ιαπωνικές μετοχές, οι αμερικανικές εταιρείες μεγάλης τεχνολογίας και οι παγκόσμιες εταιρείες στην εφοδιαστική αλυσίδα των τσιπ. Στην πρώτη περίπτωση,  η «διόρθωση» προκλήθηκε από τη ραγδαία ενίσχυση του γιεν, ενώ στις δυο επόμενες από την εξάτμιση της ευφορίας για την τεχνητή νοημοσύνη. Στις 2 Αυγούστου μια απροσδόκητα αδύναμη αμερικανική έκθεση για την απασχόληση επιτάχυνε δραματικά την πτώση, υποδηλώνοντας ότι η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου μπορεί να βρίσκεται πιο κοντά στην ύφεση απ’ ό,τι πίστευαν οι περισσότεροι.

Όμως, η κατάσταση άφηνε ακόμα χώρο για αρκετούς νικητές. Τη στιγμή που οι βασικοί δείκτες της Αμερικής βυθιζόταν, οι μετοχές εταιρειών όπως η Johnson & Johnson, η Procter & Gamble και η UnitedHealth, την ημέρα της έκθεσης για την απασχόληση, ανέκαμπταν. Οι εν λόγω εταιρείες ανήκουν σε τομείς που είναι σε θέση να αντέξουν μια ύφεση (φαρμακευτική, καταναλωτικά αγαθά και υγειονομική περίθαλψη, αντίστοιχα) και πληρώνουν υγιή μερίσματα, ενώ αυξάνουν την αξία τους, εν αναμονή της μείωσης των επιτοκίων από  την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Ωστόσο, μέχρι τις 5 Αυγούστου αυτό δεν βοήθησε και πολύ. Οι επενδυτές τις εγκατέλειπαν μαζί με σχεδόν κάθε άλλη μετοχή του S&P 500.

Τέτοιες αδιάκριτες πωλήσεις μπορεί κάλλιστα να επαναληφθούν. Ο Christian Raute, επικεφαλής στρατηγικής συναλλαγών στην Citigroup, λέει ότι το εύρος των πωλήσεων υποδηλώνει ότι οι επαγγελματίες επενδυτές έλαβαν ένα «χτύπημα στον ώμο» από ψηλά, που τους «διέταζε» να μειώσουν το ρίσκο τους, ανεξάρτητα από το τι πρέπει να ξεφορτωθούν για να το πετύχουν. Τα μεγάλα ταμεία θα χρειαστούν κάτι περισσότερο από λίγες ημέρες πωλήσεων. Εν τω μεταξύ, άλλα σύνολα θα διστάσουν να αγοράσουν ακόμα και περιουσιακά στοιχεία που θεωρούν ότι έχουν υποτιμηθεί, φοβούμενα ότι κάποιο μεγαθήριο κάπου έχει ακόμη μια μεγάλη ποσότητα να ρίξει στην αγορά. Με άλλα λόγια, οι ανατριχιαστικές πτώσεις μπορεί να μην έχουν τελειώσει ακόμη.

Οι επενδυτές μπορεί να αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τους ιδιαίτερα συνωστισμένους κλάδους και για άλλους λόγους. Δείτε για παράδειγμα την εκπληκτική ταχύτητα με την οποία το ιαπωνικό γιεν ενισχύθηκε τις τελευταίες εβδομάδες, η οποία πιθανώς οφείλεται στην εξάρθρωση των «carry trades». Αυτά περιλαμβάνουν τον φθηνό δανεισμό γιεν και τη χρήση των εσόδων για την αγορά άλλων περιουσιακών στοιχείων – ίσως ενός νομίσματος με υψηλότερη απόδοση, όπως το αμερικανικό δολάριο ή το μεξικανικό πέσο, ή ακόμα και μετοχών. Αν όμως το γιεν ενισχυθεί ξαφνικά σε σχέση με το άλλο περιουσιακό στοιχείο, η συναλλαγή βυθίζεται γρήγορα στο κόκκινο και ίσως χρειαστεί να τερματιστεί. Κάτι τέτοιο συνεπάγεται την πώληση του άλλου περιουσιακού στοιχείου και την αγορά γιεν για την αποπληρωμή του χρέους, επιδεινώνοντας την κίνηση και πολύ πιθανόν να αναγκάσει και άλλους να βρεθούν στην ίδια θέση, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο. Εάν αυτό δημιουργήσει μεγάλη ζημία, ο επενδυτής μπορεί επίσης να χρειαστεί να αποχωρήσει από άλλες θέσεις για να την καλύψει.

Κάποιες από τις πρόσφατες βίαιες διακυμάνσεις του γιεν, των ιαπωνικών και αμερικανικών μετοχών, και του μεξικανικού πέσο, μπορεί επομένως να οφείλονται σε carry trades με βάση το γιεν. Επιπλέον, όλες οι δημοφιλείς συναλλαγές που κάποιοι επενδυτές έχουν χρηματοδοτήσει μέσω δανεισμού μπορεί να πέσει θύμα του ίδιου είδους φαύλου κύκλου. Οι τοποθετήσεις σε επιχειρήσεις που συνδέονται με την ευφορία της τεχνητής νοημοσύνης είναι οι πρώτες υποψήφιες. Η τρομακτική εκτίναξη του δείκτη VIX στις 5 Αυγούστου, που προκλήθηκε από ορδές επενδυτών που έσπευσαν να αγοράσουν ασφάλιση για τις ίδιες μετοχές ταυτόχρονα, υποδηλώνει πόσο συνωστισμένες είναι τέτοιες τοποθετήσεις ακόμα και μετά την πρόσφατη εκκαθάριση. Δείχνει επίσης πόσο πολύ αυτός ο συνωστισμός μπορεί να μετακινήσει τις αγορές. Έτσι υπάρχουν πολλές δυνατότητες για κάποιες μελλοντικές πωλήσεις,  αναγκαστικές ή εθελοντικές, να προκαλέσουν περαιτέρω καταστροφές.

Η πιο επικίνδυνη κλιμάκωση θα επέλθει εάν η αναταραχή αφήσει ένα σημαντικό επενδυτικό όχημα να μην μπορεί να συγκεντρώσει μετρητά για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις περιθωρίου ή να κλείσει ζημιογόνες θέσεις. Αυτό συνέβη, το 2021, στην Archegos, ένα γραφείο διαχείρισης οικογενειακών περιουσιακών στοιχείων, προκαλώντας την εκποίηση ενεργητικού του και ζημίες για τις τράπεζές του που αγγίζουν δισεκατομμύρια. Σε μια μεγαλύτερη επιχείρηση, μια τέτοια κατάρρευση θα μπορούσε να εξαπλωθεί σε όλη την αγορά και να θέσει σε κίνδυνο άλλες επιχειρήσεις. Μέχρι στιγμής, «δεν υπάρχει μια τόσο δύσκολη κατάσταση που να υποδηλώνει ότι ένας μεγάλος παίκτης κινδυνεύει», λέει ο κ. Raute της Citi. «Αλλά αν δούμε άλλες πέντε τέτοιες ημέρες, αυτό μπορεί να αλλάξει».

Μια άλλη αιτία πανικού θα μπορούσε να προέλθει από κακές ειδήσεις για την οικονομία ή για τη βιωσιμότητα της έκρηξης της ΤΝ. Υπάρχουν πολλά πιθανά σημεία ανάφλεξης πριν τελειώσει το καλοκαίρι. Περίπου το ένα τέταρτο των εταιρειών του S&P 500 δεν έχουν ακόμη ανακοινώσει τα κέρδη τους για το δεύτερο τρίμηνο. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Home Depot και η Walmart, βαρόμετρα του αμερικανικού καταναλωτικού κλίματος, και η Nvidia, από την οποία εξαρτώνται οι τύχες των απανταχού επενδυτών στην ΤΝ. Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό που θα δημοσιευθούν στις 14 Αυγούστου θα υποδηλώσουν αν η Fed μπορεί πράγματι να μειώσει τα επιτόκια κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες τον Σεπτέμβριο, κάτι που πολλοί είναι πεπεισμένοι ότι πρέπει να κάνει προκειμένου να αποτρέψει την ύφεση. Δεδομένης της σφαγής που ακολούθησε την πιο πρόσφατη έκθεση για την απασχόληση, η επόμενη, στις 6 Σεπτεμβρίου, είναι ένας άλλος προφανής καταλύτης.

Ακόμα και τώρα το αμερικανικό χρηματιστήριο παραμένει πιο ακριβό σε σχέση με τα βασικά κέρδη των επιχειρήσεων από ό,τι σχεδόν σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του παρελθόντος. Η απληστία έχει δώσει τη θέση της στον φόβο και οι ταύροι έχουν υποστεί πλήγμα. Ωστόσο, αν οι αποτιμήσεις πρόκειται να επιστρέψουν στην κανονικότητα, υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος μπροστά.

Πηγή: The Power Game