Η οργή για την πτώση του βιοτικού επιπέδου διακατέχει εκατομμύρια Ευρωπαίους και αναμένεται να μειώσει την υποστήριξη προς τα κυρίαρχα κόμματα  στις εκλογές από τις 6 έως τις 9 Ιουνίου για την ανάδειξη των 720 ευρωβουλευτών, σημειώνει.

Μετά τις τελευταίες ευρωεκλογές του 2019, η ευρωπαϊκή οικονομία αντιμετώπισε το κλείσιμο λόγω της COVID-19 και την κρίση του κόστους ζωής που προκλήθηκε από την παγκόσμια αύξηση του πληθωρισμού και η οποία επιδεινώθηκε από την αύξηση των τιμών της ενέργειας που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Η ευρωπαϊκή οικονομία απέφυγε την ύφεση αλλά...

Τα μαζικά μέτρα στήριξης από τα κράτη προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις βοήθησε την οικονομία να αποφύγει μια βαθιά ύφεση, αλλά - όπως και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου τα ισχυρά οικονομικά στοιχεία δεν βοηθούν την υποψηφιότητα του προέδρου Τζο Μπάιντεν για την επανεκλογή του – τα κατεστημένα κόμματα της Ευρώπης δεν θα γίνουν δέκτες κάποιας ιδιαίτερης ευχαριστίας για αυτή την εξέλιξη.

«Είναι εξαιρετικό το πώς η Ευρώπη κράτησε τη συνοχή της σε αυτά τα τεράστια σοκ», δήλωσε ο Jeromin Zettelmeyer, διευθυντής του οικονομικού ινστιτούτου Bruegel με έδρα τις Βρυξέλλες, αλλά πρόσθεσε: «Αυτή η ιστορία ανθεκτικότητας δεν είναι κάτι που σε κάνει να είσαι σούπερ αισιόδοξος ... Υπάρχει μια αίσθηση σχετικής παρακμής».

Αυξάνεται ο κίνδυνος φτώχειας

Τα κυρίαρχα κόμματα, τα οποία έχουν τον έλεγχο τόσο στο ευρωκοινοβούλιο όσο και στις περισσότερες εθνικές κυβερνήσεις, συμμερίζονται σε γενικές γραμμές το όραμα μιας οικονομίας ανοιχτής στο εξωτερικό εμπόριο καθώς προωθείται η πράσινη μετάβαση σε μία οικονομία με μηδενικούς ρύπους.

Ωστόσο, όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το οικονομικό status quo δεν τους εξυπηρετεί.

Πέρυσι, το ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ενωσης αυξήθηκε μόλις κατά 0,5% με την ανεργία να βρίσκεται στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα του 6,5%. Όμως, τα στοιχεία δείχνουν πως εκατομμύρια Ευρωπαίοι -συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν δουλειά – έχουν μεγάλες οικονομικές δυσκολίες.

Ο πληθωρισμός εκτοξεύτηκε το 2022 και έφτασε σχεδόν στο 11%, αλλά οι μισθοί δεν κατάφεραν να ακολουθήσουν. Ως αποτέλεσμα, το μέσο ευρωπαϊκό νοικοκυριό είδε το διαθέσιμο εισόδημά του να συρρικνώνεται κατά 2% κατά τη διάρκεια του έτους αυτού, με τις ομάδες χαμηλού εισοδήματος να πλήττονται περισσότερο, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ.

Η εξέλιξη αυτή αύξησε το ποσοστό των ατόμων που κατατάσσονται από την ΕΕ ότι βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού στο 21,6%, μια αύξηση μισής ποσοστιαίας μονάδας σε σχέση με το 2019, που αντιστοιχεί σε 2,9 εκατομμύρια άτομα. Ήταν η πρώτη αύξηση στην κατηγορία αυτή μετά από μια δεκαετία ετήσιων μειώσεων.

Οι οικονομικές ανησυχίες των Γερμανών 

Σύμφωνα με έρευνα της γερμανικής ασφαλιστικής εταιρείας R+V, οι τρεις κορυφαίες ανησυχίες των Γερμανών συνδέονται πλέον με οικονομικά θέματα: τα υψηλότερα έξοδα διαβίωσης, τη μη προσιτή στέγαση και τους φόβους για περικοπές κοινωνικών παροχών καθώς η κυβέρνηση περιορίζει τις δημόσιες δαπάνες.

«Ανησυχούν πλέον για το αν μπορούν ακόμη να τα βγάλουν πέρα με τα χρήματα που έχουν», δήλωσε καθηγήτρια πολιτικής στο γερμανικό Philipps-Universitaet Marburg.

Αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρούνται σε όλη την Ευρώπη: στην Ισπανία, το γεγονός ότι πολλοί ιδιοκτήτες κατοικιών έχουν στεγαστικό δάνειο με κυμαινόμενο επιτόκιο τους έχει αφήσει εκτεθειμένους στις αυξήσεις επιτοκίων.

Στην Πολωνία, το Γραφείο Πιστωτικών Πληροφοριών (BIK) δήλωσε ότι μια «κατάσταση αβεβαιότητας και έντασης» στρέφει τους Πολωνούς από την κατανάλωση προς την αποταμίευση.

Τρεις στους τέσσερις βλέπουν μείωση του βιοτικού επιπέδου

Αν και η Ευρώπη είναι στην κορυφή των παγκόσμιων κατατάξεων σχετικά με την ποιότητα ζωής, τα τρία τέταρτα των Ευρωπαίων πιστεύουν ότι το βιοτικό τους επίπεδο θα επιδεινωθεί και πάνω από το ένα τρίτο δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα με την πληρωμή των λογαριασμών, σύμφωνα με την τακτική έρευνα «Ευρωβαρόμετρο» της Κομισιόν.

Οι πρόσφατες διαμαρτυρίες των Ευρωπαίων γεωργών κατά των πράσινων κανόνων της ΕΕ και του ελεύθερου εμπορίου έχουν απήχηση σε ορισμένους ψηφοφόρους. Επίσης, αν και οι έρευνες δείχνουν ότι η πλειοψηφία των Ευρωπαίων υποστηρίζει τη δράση για την κλιματική αλλαγή, πολλοί ανησυχούν επίσης για το κόστος που θα προκύψει από αυτά τα μέτρα.

Η άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων

Το πώς όλα αυτά θα αναδιατάξουν τελικά τη σύνθεση του νέου Ευρωκοινοβουλίου θα εξαρτηθεί τελικά από άλλους παράγοντες, όπως η πολιτική κατάσταση στις επιμέρους χώρες και οι συμμαχίες που θα δημιουργηθούν μετά τις εκλογές.

Η εταιρεία δημοσκοπήσεων Ipsos βλέπει τα κατεστημένα δεξιά και αριστερά κόμματα να έρχονται πρώτα σε 16 χώρες, αλλά βλέπει επίσης ακροδεξιές ομάδες να κερδίζουν και να ελέγχουν το ένα πέμπτο των εδρών του κοινοβουλίου της ΕΕ, με την οικονομική δυσαρέσκεια να αποτελεί έναν παράγοντα που συμβάλλει στην άνοδό τους.

«Δεν εξηγεί την άνοδο του δεξιού λαϊκισμού, είναι απλώς ένας παράγοντας που τους βοηθάει ακόμη περισσότερο». δήλωσε ο διευθυντής της Ipsos, Mathieu Gallard, υποδηλώνοντας ότι η αύξηση του κόστους ζωής έχει κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους που ήδη υποστηρίζουν την ατζέντα της ακροδεξιάς για εθνική ταυτότητα και κατά των ξένων.

Αυτό συμβαίνει στη Γαλλία, όπου οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα της Λεπέν προηγείται του κόμματος  Αναγέννηση του προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, με πάνω από 14 μονάδες, ενώ το 2019 ήταν ισοπαλία στήθος με στήθος.

Αλλού, η έλλειψη εμπειρίας των ακροδεξιών στη διαχείριση της οικονομίας θεωρείται ότι περιορίζει την αξιοπιστία τους και, ως εκ τούτου, την απήχησή τους, όπως για παράδειγμα στη Γερμανία, όπου οι τοπικοί συντηρητικοί είναι βέβαιοι ότι θα νικήσουν το ακροδεξιό κόμμα AfD.

Τα φώτα στη Μελόνι

Μεγάλη προσοχή θα εστιαστεί στo κόμμα «Αδελφοί της Ιταλίας» της Τζόρτζια Μελόνι, το οποίο από τότε που ανέλαβε την εξουσία στην Ιταλία το 2022 έχει στηρίξει το αίσθημα οικονομικής ευημερίας των Ιταλών με κρατικά επιδόματα, συμπεριλαμβανομένων επιχορηγήσεων για τη θέρμανση και την αναβάθμιση των κατοικιών.

Θεωρείται ότι καταγράφει κέρδη εν όψει των ευρωεκλογών, επειδή πολλοί Ιταλοί κλείνουν τα μάτια στο γεγονός ότι ο νέος δανεισμός αυξάνει το ήδη τεράστιο δημόσιο χρέος της Ιταλίας.

Πηγή: Reuters