«Ενώ συνήθως σε μια μεγάλη οικονομική κρίση συρρικνώνεται δραστικά ο ισολογισμός των τραπεζών, στην Ελλάδα δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Αντίθετα, ενώ το σύνολο των καταθέσεων μειώθηκε κατά 48,4% από το 2009 έως το 2015, ποσοστό που υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να επιφέρει ταχεία απομόχλευση του τραπεζικού κλάδου και περαιτέρω υφεσιακές συνθήκες, η ετήσια πιστωτική συρρίκνωση στην Ελλάδα ουδέποτε υπερέβη το 4%.

Το ποσοστό αυτό είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό εάν αναλογισθεί κανείς ότι στη διάρκεια αυτών των ετών μειώθηκε η έκθεση ξένων τραπεζών σε ελληνικές επιχειρήσεις, που με τη σειρά τους αναχρηματοδότησαν λήξεις δανείων μέσω ελληνικών τραπεζών.» ανέφερε ο διοικητής στην τοποθέτηση του στη κοινή συνεδρίαση των επιτροπών Οικονομικών Υποθέσεων και Παραγωγής – Εμπορίου της Βουλής με θέμα την αποεπένδυση του ΤΧΣ.

Η χρηματοδότηση των ΜμΕ

Ειδικότερα σε ότι αφορά τη χρηματοδότηση των ΜμΕ o Γιάννης Στουρνάρας απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών έκανε λόγο για μεγάλη πρόοδο επικαλούμενος και την έρευνα πεδίου SAFE που πραγματοποιούν η ΕΚΤ και η ΕΕ, σημειώνοντας ότι και οι ίδιοι οι μικρομεσαίοι αναγνωρίζουν ότι οι τράπεζες τους δέχονται.

«Βεβαίως, όταν ένας μικρομεσαίος δεν παρουσιάζει εισόδημα δε μπορεί να χρηματοδοτηθεί από την τράπεζα. Πρέπει να είναι bankable για να χρηματοδοτηθεί. Οι τράπεζες δεν είναι κουτές να αφήσουν κάποιον πελάτη χρήσιμο» ανέφερε χαρακτηριστικά ο διοικητής.

Και σημείωσε ότι η δημιουργία ενός οικοσυστήματος μικρότερων τραπεζών – μη συστημικών – θα βελτιώσει τον ανταγωνισμό και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα αποκτήσουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα.

Σημειώνεται ότι σύμβαση με την έρευνα SAFE την περίοδο Απρίλιου – Σεπτεμβρίου 2023 στην Ελλάδα καταγράφηκε αύξηση της διαθεσιμότητας τραπεζικών δανείων. Η αύξηση αυτή, σε συνδυασμό με τη σχετική αποκλιμάκωση των αναγκών των επιχειρήσεων για εξωτερική χρηματοδότηση, συνέβαλε στην υποχώρηση του συνολικού δείκτη κενού εξωτερικής χρηματοδότησης, ο οποίος διαμορφώθηκε σε επίπεδα χαμηλότερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου.

Αντανακλώντας την αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ, καταγράφεται το υψηλότερο ιστορικά καθαρό ποσοστό μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στην Ελλάδα και στην ευρωζώνη, που αναφέρουν αύξηση στα επιτόκια των τραπεζικών πιστώσεων.

Ταυτόχρονα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στη ζώνη του ευρώ, οι περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις του δείγματος ανέφεραν ως κυριότερα προβλήματα στη δραστηριότητά τους την εξεύρεση ειδικευμένου προσωπικού (33% στην Ελλάδα, 31% στην ευρωζώνη) και την αύξηση του κόστους παραγωγής ή εργασίας (Ελλάδα 19%, ευρωζώνη 18%).

Το αμέσως επόμενο σημαντικό πρόβλημα στην Ελλάδα είναι η πρόσβαση σε εξωτερική χρηματοδότηση (12%) και στην ευρωζώνη την εξεύρεση πελατών (17%).

Η έρευνα τραπεζικών χορηγήσεων της ΤτΕ για το α’ τρίμηνο του 2024 δείχνει ότι η συνολική ζήτηση δανείων προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις (ΜΧΕ) και ειδικότερα η ζήτηση των μακροπρόθεσμων από μεγάλες επιχειρήσεις αυξήθηκε.

Οι συνολικοί όροι χορηγήσεων προς ΜΧΕ χαλάρωσαν σε ένα βαθμό σε σχέση με το δ’ τρίμηνο του 2023 καθώς, λόγω πιέσεων από τον ανταγωνισμό, μειώθηκαν τα επιτόκια αλλά και το περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια.

Σε ότι αφορά δάνεια προς νοικοκυριά, στα στεγαστικά η ζήτηση παρέμεινε αμετάβλητη σε σχέση με το γ’ τρίμηνο του 2024 και οι όροι έγιναν ως ένα βαθμό πιο αυστηροί, λόγω της λήξης των επιχορηγούμενων από το Δημόσιο στεγαστικών προγραμμάτων. Αύξηση παρουσίασε η ζήτηση των καταναλωτικών δανείων 

Σύμφωνα με την Εκθεση του Διοικητή για το 2023, που δόθηκε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα,  η ζήτηση των δανείων στην Ελλάδα το 2023 παρουσιάζει μικτή εικόνα.

Μικτή η ζήτηση δανείων

Όπως προκύπτει από την έρευνα τραπεζικών χορηγήσεων που διεξάγεται ανά τρίμηνο στο ευρωσύστημα σε δείγμα 150 τραπεζών, συμπεριλαμβανομένων των 4 ελληνικών συστημικών) η ζήτηση επιχειρηματικών δανείων παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητη, ενώ ταυτόχρονα αναφέρθηκε ως επί το πλείστον (δηλαδή στα περισσότερα τρίμηνα) μείωση της ζήτησης για τα στεγαστικά δάνεια και μικρή αύξηση για τα καταναλωτικά και λοιπά δάνεια.

Την ίδια περίοδο, στη ζώνη του ευρώ αναφέρθηκαν αρνητικές εξελίξεις στη ζήτηση όλων των κατηγοριών δανείων. Από την πλευρά της προσφοράς, οι τράπεζες στην Ελλάδα δεν ανέφεραν ουσιαστικές μεταβολές στα πιστοδοτικά τους κριτήρια, αλλά κάποια χαλάρωση στους όρους χορήγησης επιχειρηματικών και καταναλωτικών δανείων.

Αντίθετα, στη ζώνη του ευρώ αναφέρθηκε ως επί το πλείστον αυστηροποίηση στα πιστοδοτικά κριτήρια, καθώς και στους όρους χορήγησης όλων των κατηγοριών δανείων.

Υψηλά ποσοστά απόρριψης δανείων

Επίσης, σύμφωνα με τις ελληνικές τράπεζες το ποσοστό απόρριψης των αιτήσεων για δάνεια προς επιχειρήσεις παρέμεινε αμετάβλητο καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023.

Σε ότι αφορά τα νοικοκυριά το ποσοστό απόρριψης των στεγαστικών παρουσίασε μικρή μείωση ως επι το πλείστον, με εξαίρεση κάποια αύξηση που σημειώθηκε το β’ τρίμηνο ενώ για τα καταναλωτικά και άλλα δάνεια παρέμεινε αμετάβλητο, με κάποια μικρή μείωση το α’ τρίμηνο.

Στη ζώνη του ευρώ, το ποσοστό απόρριψης για όλες τις κατηγορίες δανείων σημείωσε μικρή αύξηση σε όλες τις επαναλήψεις της έρευνας το 2023