Οι σημερινές ραγδαίες αλλαγές έχουν διάφορες αιτίες. Η μία είναι το ίδιο το χωνευτήρι του πολέμου, κυρίως στην Ουκρανία. Μικρά, φθηνά τσιπ καθοδηγούν τακτικά ρωσικά και ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη στους στόχους τους, επεκτείνοντας μια τεχνολογία που κάποτε περιοριζόταν στους πυραύλους των υπερδυνάμεων. Μια δεύτερη είναι η πρόσφατη εκθετική πρόοδος της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία επιτρέπει εκπληκτικά επιτεύγματα αναγνώρισης αντικειμένων και επίλυσης προβλημάτων υψηλότερης τάξης. Μία τρίτη, είναι η αντιπαλότητα μεταξύ Αμερικής και Κίνας, όπου αμφότερες βλέπουν την τεχνητή νοημοσύνη ως το κλειδί για στρατιωτική υπεροχή.

Τα αποτελέσματα είναι πιο ορατά στην πρόοδο των ευφυών δολοφονικών μηχανών. Τα εναέρια και ναυτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη υπήρξαν ζωτικής σημασίας και για τις δύο πλευρές στην Ουκρανία για τον εντοπισμό και την επίθεση σε στόχους. Η AI αντιμετωπίζεται ως λύση για τις παρεμβολές, επειδή επιτρέπει σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη να εντοπίζουν στόχους, ακόμα και αν τα σήματα GPS ή η σύνδεση με τον πιλότο έχουν διακοπεί. Η απεξάρτηση από τη σύνδεση μεταξύ πιλότου και αεροπλάνου θα επιτρέψει σύντομα στους στρατούς να αναπτύξουν πολύ μεγαλύτερους αριθμούς πυρομαχικών χαμηλού κόστους. Τελικά  θα σχεδιαστούν αυτοκατευθυνόμενα σμήνη που να σαρώνουν τις άμυνες.

Όμως, το πιο ορατό στη στρατιωτική AI δεν είναι και το πιο σημαντικό. Η τεχνολογία φέρνει επανάσταση στη διοίκηση και τον έλεγχο που χρησιμοποιούν οι στρατιωτικοί αξιωματικοί για να οργανώσουν τους πολέμους.

Στην πρώτη γραμμή, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ενσωματώνουν τον τελευταίο μόνο και πιο δραματικό κρίκο σε μια αλυσίδα θανάτου που ξεκινάει με την αναζήτηση του στόχου και ολοκληρώνεται με την επίθεση. Η βαθύτερη αξία της AI είναι αυτό που μπορεί να κάνει πριν το μη επανδρωμένο αεροσκάφος χτυπήσει. Επειδή ταξινομεί και επεξεργάζεται δεδομένα με υπεράνθρωπη ταχύτητα, μπορεί να ξεχωρίσει κάθε άρμα από χίλιες δορυφορικές εικόνες ή να ερμηνεύσει το φως, τη θερμότητα, τον ήχο και τα ραδιοκύματα για να διακρίνει το ψεύτικο από το πραγματικό.

Μακριά από την πρώτη γραμμή, μπορεί να λύσει πολύ μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που αντιμετωπίζει ένα μεμονωμένο drone. Σήμερα, αυτό σημαίνει απλές εργασίες, όπως η εξεύρεση του καταλληλότερου όπλου για την καταστροφή της απειλής. Εν ευθέτω χρόνω, τα «συστήματα υποστήριξης αποφάσεων» μπορεί να είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται την αδιανόητη πολυπλοκότητα του πολέμου γρήγορα και σε μεγάλη έκταση -ίσως σε ολόκληρο το πεδίο της μάχης.

Οι συνέπειες αυτού μόλις τώρα αποσαφηνίζονται. Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, σε συνδυασμό με αυτόνομα ρομπότ στην ξηρά, τη θάλασσα και τον αέρα, είναι πιθανό να βρίσκουν και να καταστρέφουν στόχους με πρωτοφανή ταχύτητα και σε τεράστια κλίμακα.

Η ταχύτητα ενός τέτοιου πολέμου θα αλλάξει την ισορροπία μεταξύ στρατιώτη και λογισμικού. Σήμερα, οι στρατοί διατηρούν έναν άνθρωπο «στο βρόχο», ο οποίος εγκρίνει κάθε θανατηφόρα απόφαση. Καθώς η εύρεση και η προσβολή στόχων συμπιέζεται σε λεπτά ή δευτερόλεπτα, ο άνθρωπος μπορεί απλώς να «κάθεται στο βρόχο», ως μέρος μιας ομάδας ανθρώπων-μηχανών. Οι άνθρωποι θα επιβλέπουν το σύστημα χωρίς να παρεμβαίνουν σε κάθε ενέργεια.

Το παράδοξο είναι ότι ακόμα και όταν η τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης δίνει μια πιο σαφή αίσθηση του πεδίου της μάχης, ο πόλεμος κινδυνεύει να γίνει πιο αδιαφανής για τους ανθρώπους που συμμετέχουν σε αυτόν. Θα υπάρχει λιγότερος χρόνος για να σταματήσουν και να σκεφτούν. Καθώς τα μοντέλα εκδίδουν ολοένα και πιο μαντικές κρίσεις, το αποτέλεσμά τους θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο να ελεγχθεί χωρίς να παραχωρηθεί στον εχθρό κάποιο θανατηφόρο πλεονέκτημα. Οι στρατοί θα φοβούνται ότι αν δεν δώσουν στους συμβούλους τους μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων, θα ηττηθούν από έναν αντίπαλο που το κάνει. Οι ταχύτερες μάχες και οι λιγότερες παύσεις θα καταστήσουν δυσκολότερη τη διαπραγμάτευση ανακωχής ή τη διακοπή της κλιμάκωσης. Αυτό μπορεί να ευνοήσει τους αμυνόμενους, οι οποίοι μπορούν να οχυρωθούν, ενώ οι επιτιθέμενοι θα προδίδουν την κάλυψή τους καθώς προελαύνουν. Ή μπορεί να βάλει τους επιτιθέμενους στον πειρασμό να χτυπήσουν προληπτικά και με μαζική δύναμη, ώστε να καταστρέψουν τους αισθητήρες και τα δίκτυα από τα οποία θα εξαρτώνται οι στρατοί με τεχνολογία AI.

Η κλίμακα του πολέμου με βάση την τεχνητή νοημοσύνη σημαίνει ότι η μάζα και το βιομηχανικό βάρος είναι πιθανό να γίνουν ακόμα πιο σημαντικά από ό,τι σήμερα. Μπορεί να πιστεύετε ότι η νέα τεχνολογία θα επιτρέψει στους στρατούς να γίνουν πιο λιτοί. Ωστόσο, αν το λογισμικό μπορεί να επιλέξει δεκάδες χιλιάδες στόχους, οι στρατοί θα χρειαστούν δεκάδες χιλιάδες όπλα για να τους χτυπήσουν. Και αν ο αμυνόμενος έχει το πλεονέκτημα, οι επιτιθέμενοι θα χρειαστούν περισσότερα όπλα για να τον κατατροπώσουν.

Αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος που ο πόλεμος της AI ευνοεί τις μεγάλες χώρες. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη μπορεί να γίνουν φθηνότερα, αλλά τα ψηφιακά συστήματα που συνδέουν το πεδίο της μάχης μεταξύ τους θα είναι φοβερά ακριβά. Η κατασκευή στρατών με τεχνητή νοημοσύνη θα χρειαστεί τεράστιες επενδύσεις σε διακομιστές cloud που μπορούν να διαχειριστούν απόρρητα δεδομένα. Οι στρατοί, τα ναυτικά και οι αεροπορικές δυνάμεις που υπάρχουν σήμερα σε δικά τους σιλό δεδομένων θα πρέπει να ενσωματωθούν. Η εκπαίδευση των μοντέλων θα απαιτήσει πρόσβαση σε τεράστιους όγκους δεδομένων.

Ποια μεγάλη χώρα ευνοεί περισσότερο η AI; Κάποτε πίστευαν ότι η Κίνα είχε πλεονέκτημα, χάρη στη δεξαμενή δεδομένων της, τον έλεγχο της ιδιωτικής βιομηχανίας και τους πιο χαλαρούς ηθικούς περιορισμούς. Ωστόσο, πλέον φαίνεται ότι η Αμερική προηγείται στα μοντέλα αιχμής που μπορεί να διαμορφώσουν την επόμενη γενιά της στρατιωτικής τεχνητής νοημοσύνης. Και η ιδεολογία έχει σημασία: δεν είναι σαφές αν οι στρατοί των αυταρχικών κρατών, που εκτιμούν τον συγκεντρωτικό έλεγχο, θα μπορέσουν να εκμεταλλευτούν τα οφέλη μιας τεχνολογίας που ωθεί τη νοημοσύνη και τη διορατικότητα στα χαμηλότερα τακτικά επίπεδα.

Εάν, κατά τραγικό τρόπο, ξεσπάσει ο πρώτος πόλεμος με τεχνητή ισχύ, το διεθνές δίκαιο είναι πιθανό να τεθεί στο περιθώριο. Αυτός είναι ένας λόγος παραπάνω για να σκεφτούμε ήδη από σήμερα πώς θα περιορίσουμε την καταστροφή. Για παράδειγμα, η Κίνα θα πρέπει να ακολουθήσει την έκκληση της Αμερικής να αποκλείσει τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων από τα τεχνητά όπλα.  Όταν πόλεμος ξεκινήσει, οι γραμμές επικοινωνίας ανθρώπου με άνθρωπο θα γίνουν πιο σημαντικές από ποτέ. Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης στα οποία έχει ανατεθεί η μεγιστοποίηση του στρατιωτικού πλεονεκτήματος θα πρέπει να κωδικοποιηθούν με αξίες και περιορισμούς που θεωρούνται δεδομένες για τους ανθρώπους. Αυτές περιλαμβάνουν την απόλυτη εκτίμηση της αξίας της ανθρώπινης ζωής – πόσους πολίτες είναι αποδεκτό να σκοτώσει κανείς για την καταδίωξη ενός στόχου υψηλής αξίας; – και την αποφυγή ορισμένων αποσταθεροποιητικών χτυπημάτων, όπως σε δορυφόρους έγκαιρης προειδοποίησης πυρηνικών όπλων.

Οι αβεβαιότητες είναι βαθιές. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η αλλαγή όπου η AI θα παίζει  κυρίαρχο ρόλο πλησιάζει. Οι στρατοί που θα προβλέψουν και θα αγκαλιάσουν τις τεχνολογικές εξελίξεις νωρίτερα και αποτελεσματικότερα κατά πάσα πιθανότητα θα υπερισχύσουν. Όλοι οι άλλοι πιθανώς να είναι τα θύματα.

Πηγή: Economist