Με την ελληνική οικονομία να εξαρτάται όλο και περισσότερο από τον τουρισμό και με την επιδίωξη της χώρας να καταστεί ενεργειακός κόμβος στην Ανατολική Μεσόγειο, η ανάγκη για ακριβή γνώση της χωρικής κατανομής των σεισμικών πηγών θεωρείται κρίσιμη. Αυτό απαιτεί λεπτομερή χαρτογράφηση των ενεργών ρηγμάτων στην ξηρά και στη θάλασσα.

Ο χάρτης των ρηγμάτων
Η AFG παρουσιάζει τον πρώτο πανελλαδικό χάρτη ενεργών ρηγμάτων βασισμένο στη μορφολογία του εδάφους, σε ενιαία κλίμακα 1:25.000.
Συνολικά καταγράφονται 3.815 ίχνη ρηγμάτων, τα οποία ομαδοποιούνται σε 892 ρήγματα· περισσότερα από τα μισά αποτυπώνονται για πρώτη φορά. Η βάση περιλαμβάνει επίσης 35 επιφανειακές διαρρήξεις που συνδέονται με ιστορικούς σεισμούς.

Κάθε ρήγμα ταξινομείται σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες:

Ενεργό, όταν το ανάγλυφο δείχνει πρόσφατη παραμόρφωση,

Πιθανώς ενεργό, όταν υπάρχουν ενδείξεις αλλά μικρότερη σαφήνεια,

Αβέβαιο, όταν απαιτούνται πρόσθετες παρατηρήσεις.

Η ομάδα εξηγεί πως ο βαθμός ορατότητας ενός ρήγματος στο ανάγλυφο δείχνει και την ηλικία του: ευκρινείς «κοφτές» μορφές παραπέμπουν σε δράση κατά τον Ολόκαινο (τελευταία 10.000 χρόνια), ενώ πιο στρογγυλεμένες μορφές αντιστοιχούν σε παλαιότερους σεισμούς.

Πάνω από 2.000 ενεργά ρήγματα
Στην AFG πάνω από 2.000 ίχνη χαρακτηρίζονται ως ενεργά και περίπου 1.600 ως πιθανώς ενεργά. Πάνω από τα μισά ενεργά ρήγματα επηρεάζουν τη ροή ποταμών, τη συσσώρευση ιζημάτων και τα όρια ανάμεσα σε ορεινούς και πεδινούς όγκους. Οι συσχετίσεις αυτές δείχνουν πως ορισμένα ενεργά ρήγματα παραμένουν ακόμη «αόρατα», θαμμένα κάτω από νεότερα ιζήματα.

Οι ερευνητές τονίζουν ότι η τεχνολογία έχει μεταμορφώσει τον τρόπο ανάγνωσης του εδάφους. Τα DEMs προσφέρουν τρισδιάστατη απεικόνιση της γήινης επιφάνειας, επιτρέποντας την ανίχνευση δομών που δεν είναι εμφανείς στο φυσικό περιβάλλον. Για τους γεωμορφολόγους, η επιφάνεια της Γης είναι ένα «βιβλίο» που αποτυπώνει την τεκτονική ιστορία.

«Δεν αρκεί μόνο η τεχνολογία»
Η Δρ Βασιλική Μουσλοπούλου από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του ΕΑΑ υπογραμμίζει ότι η χαρτογράφηση των ενεργών ρηγμάτων έχει άμεση σημασία για τη σχεδίαση κρίσιμων υποδομών — δρόμων, γεφυρών, φραγμάτων και ενεργειακών εγκαταστάσεων — καθώς η γνώση των σεισμικών πηγών επιτρέπει τη βελτίωση των μοντέλων σεισμικής επικινδυνότητας.
Ο Dr John Begg προσθέτει ότι τα DEMs, όσο προηγμένα κι αν είναι, απαιτούν την εμπειρία του γεωλόγου για τη σωστή ερμηνεία, μέσα από επιτόπιες παρατηρήσεις και σύγκριση με υπάρχουσες μελέτες. Η ισχύς της AFG προκύπτει από τη σύνθεση τεχνολογίας και μακρόχρονης γεωλογικής γνώσης.

Οι ερευνητές εξηγούν ότι για χώρες με έντονο ανάγλυφο —όπως η Ελλάδα— η εμπειρία του επιστήμονα μπορεί να διαχωρίσει τις τεκτονικές μορφές από εκείνες που οφείλονται σε διάβρωση ή ανθρώπινη δραστηριότητα. Τεχνικές όπως hillshades και slopemaps επιτρέπουν την αποκάλυψη μορφών που μαρτυρούν παλαιούς σεισμούς, όπως η αναστροφή ποταμών ή τα χαρακτηριστικά τριγωνικά μέτωπα ορέων.

Η βάση δεδομένων AFG είναι ελεύθερα προσβάσιμη στο κοινό, παρέχοντας έναν διαδραστικό χάρτη όπου μηχανικοί, ερευνητές και πολίτες μπορούν να εντοπίζουν τα ενεργά ρήγματα και τα χαρακτηριστικά τους. Οι δημιουργοί της AFG ευελπιστούν η δουλειά τους να συμβάλει στις εθνικές προσπάθειες καταγραφής σεισμικών πηγών και να αποτελέσει πρότυπο για άλλες σεισμικά ενεργές χώρες.