Ενίσχυση του ανταγωνισμού και στόχος η τόνωση της αγοράς

Η πρωτοβουλία της Eurobank σηματοδοτεί την εντεινόμενη ανταγωνιστική «μάχη» των τραπεζών στον τομέα της στεγαστικής πίστης, η οποία δείχνει μεν σημάδια ανάκαμψης, αλλά παραμένει ακόμη υποτονική. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις 1 στις 10 αγοραπωλησίες ακινήτων χρηματοδοτείται σήμερα μέσω τραπεζικού δανεισμού.

Οι τράπεζες στηρίζουν σε μεγάλο βαθμό τις προσδοκίες τους για ανάκαμψη στον κρατικό μηχανισμό μέσω του προγράμματος «Σπίτι μου 2», το οποίο έχει μέχρι στιγμής εκταμιεύσει περίπου 450 εκατ. ευρώ, έναντι συνολικού προϋπολογισμού 2 δισ. ευρώ. Το πρόγραμμα θεωρείται καταλύτης για την αύξηση της πιστωτικής επέκτασης στη στεγαστική αγορά.

Τα σταθερά επιτόκια παραμένουν τεχνητά χαμηλά

Οι τράπεζες φαίνεται να «επιδότουν» έμμεσα τα στεγαστικά δάνεια σταθερού επιτοκίου, διατηρώντας τα σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από ό,τι θα δικαιολογούσε το τρέχον κόστος χρήματος. Συγκριτικά με το 2019, όταν το Euribor βρισκόταν σε αρνητικό έδαφος, σήμερα κινείται γύρω στο 2%, έχοντας μάλιστα ξεπεράσει πρόσφατα και το 3%. Ωστόσο, οι τράπεζες απορρόφησαν πλήρως τις αυξήσεις του Euribor, χωρίς να μετακυλίσουν το κόστος στους νέους δανειολήπτες — κάτι που σημαίνει ότι, υπό κανονικές συνθήκες, τα σταθερά επιτόκια θα έπρεπε σήμερα να είναι διπλάσια από τα επίπεδα του 2019.

Παράλληλα, το νέο περιβάλλον δανεισμού είναι πιο ευνοϊκό για τον πελάτη, καθώς έχει καταργηθεί η ποινή πρόωρης αποπληρωμής (penalty), που ίσχυε παλαιότερα, δίνοντας έτσι μεγαλύτερη ευελιξία σε όσους επιθυμούν να εξοφλήσουν νωρίτερα το δάνειό τους.

Η ζήτηση παραμένει περιορισμένη, αλλά οι πρώτες ενδείξεις είναι θετικές

Παρά τις ευνοϊκές συνθήκες, η αναμενόμενη «έκρηξη» στη ζήτηση στεγαστικών δανείων δεν έχει ακόμη εκδηλωθεί, και ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης στον συγκεκριμένο τομέα παραμένει αρνητικός. Οι τράπεζες, πάντως, διαβλέπουν σημάδια σταδιακής ανάκαμψης και εμφανίζονται αισιόδοξες τόσο για το τελευταίο τρίμηνο του 2025 όσο και για το 2026.

Οι προσδοκίες αυτές στηρίζονται σε δύο βασικούς παράγοντες:

την επιτάχυνση των εκταμιεύσεων του προγράμματος «Σπίτι μου 2», που αναμένεται να ενισχυθεί τους τελευταίους μήνες του έτους,

και τη ζωντάνια στα ιδιωτικά στεγαστικά προγράμματα των ίδιων των τραπεζών, χάρη σε μέτρα όπως η πρόσφατη μείωση επιτοκίων.

Σύμφωνα με τις τρέχουσες εκτιμήσεις, οι εκταμιεύσεις στεγαστικών δανείων από τα τραπεζικά χαρτοφυλάκια αναμένεται να φτάσουν φέτος τα 1,6 δισ. ευρώ, ενώ αν συνυπολογιστούν και τα δάνεια του προγράμματος «Σπίτι μου 2», το συνολικό ποσό ανεβαίνει στα 2,4 δισ. ευρώ.

Βελτίωση της ποιότητας δανείων και επιτάχυνση των διαδικασιών

Ένα σημαντικό στοιχείο που διαφοροποιεί τη σημερινή κατάσταση από την προ κρίσης περίοδο είναι η ποιοτική αναβάθμιση των νέων στεγαστικών δανείων. Ο δείκτης δανείου προς αξία ακινήτου (Loan to Value – LTV) ανέρχεται πλέον στο 63%, γεγονός που σημαίνει ότι οι τράπεζες χρηματοδοτούν περίπου τα δύο τρίτα της αξίας ενός ακινήτου. Πριν από την κρίση, το αντίστοιχο ποσοστό ξεπερνούσε το 100%, καθώς οι τράπεζες παρείχαν δάνεια ακόμη και για δευτερεύουσες δαπάνες (όπως επισκευές ή εξοπλισμό).

Εξίσου σημαντικός στόχος των τραπεζών είναι η μείωση του χρόνου εκταμίευσης. Σήμερα, η ολοκλήρωση ενός στεγαστικού δανείου απαιτεί κατά μέσο όρο έξι μήνες (180 ημέρες) και μπορεί να ξεπεράσει τον έναν χρόνο, αν υπάρξουν καθυστερήσεις λόγω αυθαιρεσιών, εκκρεμοτήτων σε πολεοδομίες ή καθυστερήσεων από συμβολαιογράφους και εμπλεκόμενους. Ο νέος στόχος είναι η διαδικασία να ολοκληρώνεται εντός 2–3 μηνών.

Προς αυτήν την κατεύθυνση, οι τράπεζες αναπτύσσουν ψηφιακές πλατφόρμες που θα επιτρέπουν στον δανειολήπτη να παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο την πορεία της αίτησής του, να γνωρίζει τα απαραίτητα δικαιολογητικά και τον εκτιμώμενο χρόνο εκταμίευσης. Έτσι, η διαδικασία γίνεται διαφανέστερη και πιο αποτελεσματική, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και τις καθυστερήσεις.