Όταν οι κορυφαίοι επενδυτές διέβλεπαν τις φούσκες

Πολλοί σπουδαίοι επενδυτές εντόπισαν έγκαιρα τη φούσκα του dotcom:

Ο Ρέι Ντάλιο προειδοποιούσε από το 1995 ότι η αγορά εισέρχεται σε «φάση εκτόξευσης».

Ο Γουόρεν Μπάφετ απέφευγε τεχνολογικές μετοχές, θεωρώντας αδύνατο να εκτιμήσει τη μελλοντική τους θέση.

Ο Πήτερ Λιντς παρατηρούσε πως «ελάχιστοι ανησυχούν», σημάδι ενός υπερβολικά αισιόδοξου κλίματος.

Ο Τζορτζ Σόρος άνοιξε short θέσεις σε μετοχές διαδικτύου.

Ο Χάουαρντ Μαρξ ανησυχούσε βλέποντας γενικευμένο ενθουσιασμό ανάμεσα σε μη επαγγελματίες επενδυτές.

Παρότι όλοι τελικά επιβεβαιώθηκαν —καθώς ο Nasdaq κορυφώθηκε τον Μάρτιο του 2000 και στη συνέχεια κατέρρευσε κατά περισσότερο από 80% σε δυόμισι χρόνια—, οι περισσότερες προειδοποιήσεις είχαν έρθει χρόνια πριν. Μέχρι το 1999, το short του Σόρος είχε ήδη κοστίσει 700 εκατ. δολάρια, ενώ ακόμη και ο Μπάφετ υστερούσε σημαντικά σε αποδόσεις έναντι του Nasdaq.

Η εμπειρία δείχνει ότι η αναγνώριση μιας φούσκας είναι πολύ ευκολότερη από την εκτίμηση της στιγμής που αυτή θα σκάσει.

Οι σημερινές ανησυχίες

Σήμερα, αυξάνονται οι φόβοι ότι αναπτύσσεται νέα φούσκα στον τεχνολογικό τομέα. Ακόμη και μικρές διορθώσεις στις τιμές των μετοχών, όπως συνέβη τον Νοέμβριο, αρκούν για να προκαλέσουν σημαντική νευρικότητα στις αγορές.

Ο κλάδος της τεχνητής νοημοσύνης βρίσκεται στο επίκεντρο, με εταιρείες όπως η Palantir να καταγράφουν εξαιρετικά υψηλές αποτιμήσεις — πάνω από 200 φορές τα αναμενόμενα κέρδη. Όμως και συνολικά, ο S&P 500 έχει φτάσει σε επίπεδα αποτίμησης που ξεπερνούν σχεδόν όλες τις ιστορικές φάσεις, με εξαίρεση το 1999–2000.

Γιατί οι αποτιμήσεις δεν βοηθούν στη βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη

Οι παραδοσιακοί δείκτες, όπως το CAPE του Shiller, προβλέπουν με σχετική ακρίβεια τις αποδόσεις της επόμενης δεκαετίας, όχι όμως και τις εξελίξεις του επόμενου έτους. Η σχέση μεταξύ υψηλών αποτιμήσεων και χαμηλών μελλοντικών αποδόσεων είναι ισχυρή για μακρά χρονικά διαστήματα, αλλά ανύπαρκτη σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.

Αναζητώντας εναλλακτικούς δείκτες: Οι «φούσκες» και το Google

Ο Economist εξετάζει τη συμπεριφορά των αναζητήσεων στο Google για να εντοπίσει ενδείξεις κορύφωσης της αγοράς. Η λογική είναι ότι, όταν μια επενδυτική τάση προσελκύει μαζικό ενδιαφέρον του ευρύτερου κοινού, η φούσκα βρίσκεται κοντά στην κορύφωση.

Η ανάλυση περιλαμβάνει τις επενδυτικές μανίες των τελευταίων ετών: Bitcoin, Dogecoin, θεματικές μετοχές (κάνναβη, wearable tech, διάστημα), SPACs και το ETF ARKK. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, η εκτίναξη των αναζητήσεων συνέπεσε ή προηγήθηκε ελαφρώς της κορύφωσης των τιμών, με τις αποτιμήσεις να ακολουθούν σημαντική πτώση τους επόμενους μήνες.

Αν και δεν αποτελεί απόλυτη επιστημονική μέθοδο, τα στοιχεία δείχνουν ότι η διαδικτυακή δραστηριότητα λειτουργεί ως πιο ευαίσθητος δείκτης για την επικείμενη πτώση.

Η σημερινή «κόκκινη σημαία»

Ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι οι αναζητήσεις για «AI stocks» έχουν μειωθεί δραστικά, ενώ οι μετοχές δίνουν σημάδια κόπωσης. Η Nvidia έχει υποχωρήσει περίπου 15% από τα υψηλά της, ο δείκτης ημιαγωγών της Φιλαδέλφειας σημείωσε πτώση 13% μέσα στον Νοέμβριο, ενώ ETF όπως το AIQ έχασαν έως 12%.

Ακόμη και το Bitcoin —ένας από τους καθαρότερους δείκτες διάθεσης για ρίσκο— σημείωσε απώλειες άνω του 30% από τις αρχές Οκτωβρίου.

Το μάθημα της ιστορίας

Στα πέντε χρόνια πριν από το 2000, ο Nasdaq υπέστη 12 διορθώσεις άνω του 10%, πριν καταλήξει στην τελική εκτόξευση. Όσοι παρέμειναν στην αγορά και δεν παρασύρθηκαν από τον φόβο της διόρθωσης ανταμείφθηκαν μακροπρόθεσμα.

Αντίθετα, πολλοί κορυφαίοι επενδυτές που αναγνώρισαν σωστά τη φούσκα, δεν κατάφεραν να επωφεληθούν, αφού είτε έχασαν χρήματα πριν από το σκάσιμο, είτε αναγκάστηκαν να βγουν από την αγορά νωρίτερα — όπως ο Julian Robertson, ο οποίος έκλεισε το fund του μόλις δύο ημέρες πριν από την κατάρρευση της φούσκας.