Οι επιδόσεις του ΑΕΠ στο γ’ τρίμηνο 2025

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,6% σε τριμηνιαία βάση και 2,0% σε ετήσια, έναντι 0,4% και 1,6% στο προηγούμενο τρίμηνο. Η διατήρηση ρυθμών ανάπτυξης κρίνεται κρίσιμη, τόσο για την πλήρη ανάκτηση των απωλειών της κρίσης – η οποία προκάλεσε συνολική πτώση 27% ως το 2013 – όσο και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της οικονομίας απέναντι σε μελλοντικές εξωτερικές αναταράξεις.

Σε σταθερές τιμές, το ΑΕΠ εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά του 2007, ενώ σε τρέχουσες τιμές – λόγω πληθωρισμού – έχει πλέον ξεπεράσει το υψηλό του 2008.

Τι τροφοδότησε την ανάπτυξη

Η άνοδος του ΑΕΠ προήλθε κυρίως από:

την αύξηση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου,

τη θετική συμβολή των καθαρών εξαγωγών,

την ισχυρή ιδιωτική κατανάλωση.

Από την πλευρά της παραγωγής, τη μεγαλύτερη ώθηση έδωσαν οι κατασκευές, οι δημόσιες υπηρεσίες, η βιομηχανία και οι χρηματοοικονομικές δραστηριότητες. Σε όρους εννεαμήνου (Ιανουάριος–Σεπτέμβριος), η ανάπτυξη διαμορφώθηκε στο 2%, οριακά χαμηλότερα από τις προβλέψεις της Ε.Ε., του ΟΟΣΑ και του Μεσοπρόθεσμου (2,1%–2,2%).

Σύγκριση με την Ευρώπη

Η Ελλάδα συνέχισε να υπεραποδίδει έναντι των οικονομιών της ΕΕ-27 και της Ευρωζώνης, έστω με πιο ήπιο ρυθμό. Στο εννεάμηνο του 2025 είχε:

τον 10ο υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης στην ΕΕ,

τον 7ο στην Ευρωζώνη.

Η Κύπρος, η Πολωνία και η Βουλγαρία ήταν οι πλέον δυναμικές οικονομίες. Για να καλυφθεί η υστέρηση στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η υπεραπόδοση πρέπει να συνεχιστεί για πολλά χρόνια.

Αναλυτική εξέταση της δαπάνης

Παρά τις συνεχιζόμενες πληθωριστικές πιέσεις (2,9% ο εναρμονισμένος δείκτης τον Νοέμβριο), η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 2,4% και συνέβαλε κατά 1,7 ποσοστιαίες μονάδες στη συνολική ανάπτυξη.

Ωστόσο, ο κύριος μοχλός της μεγέθυνσης ήταν οι επενδύσεις παγίων, με άνοδο 12,8% σε ετήσια βάση και συμβολή 2,1 π.μ. Χαρακτηριστικά:

οι «άλλες κατασκευές» ενισχύθηκαν κατά 17,9%,

η οικοδομή κατοικιών κατά 25,4%,

ο μεταφορικός εξοπλισμός κατά 28%.

Θετική ήταν και η συμβολή του εξωτερικού τομέα (+2,4 π.μ.), καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν και οι εισαγωγές μειώθηκαν, κυρίως λόγω χαμηλότερων τιμών πετρελαίου.

Αντιθέτως, η μεταβολή των αποθεμάτων συνέχισε να λειτουργεί αρνητικά, αφαιρώντας 3,7 π.μ. από τον ετήσιο ρυθμό – εξέλιξη που η Eurobank χαρακτηρίζει δύσκολο να ερμηνευθεί, καθώς αφορά υπολειμματικό μέγεθος που συνδέεται και με ημιτελή επενδυτικά έργα.

Η ιδιωτική κατανάλωση ως «ατμομηχανή» – αλλά με κόστος

Η κατανάλωση παραμένει ο σημαντικότερος παράγοντας ανάπτυξης στην Ελλάδα, με ποσοστό γύρω στο 69% του ΑΕΠ στο εννεάμηνο του 2025 – το υψηλότερο στην Ευρώπη.
Θετική είναι η ανάκαμψη των καθαρών εξαγωγών και η αύξηση των επενδύσεων, όμως η ενίσχυση των επενδύσεων πρέπει να αποκτήσει μόνιμο χαρακτήρα ώστε να βελτιωθεί η παραγωγικότητα και το εισόδημα στο μέλλον.

Επενδύσεις: πρόοδος, αλλά ακόμη χαμηλά

Οι επενδύσεις έχουν κινηθεί ανοδικά τα τελευταία χρόνια, από 11% του ΑΕΠ το 2019 στο 16% το 2024, χάρη κυρίως στους ευρωπαϊκούς πόρους (ΤΑΑ, ΕΣΠΑ). Στο εννεάμηνο του 2025 έφτασαν το 16,2%.

Η Ελλάδα, όμως, εξακολουθεί να έχει το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό επενδύσεων στην ΕΕ, πολύ κάτω από τα επίπεδα της Ευρωζώνης και της ΕΕ (περίπου 21%). Η δεκαετής υποεπένδυση έχει αφήσει βαθύ αποτύπωμα στο παραγωγικό κεφάλαιο, περιορίζοντας την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα, κάτι που αντανακλάται και στο υψηλό έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών (25 δισ. ευρώ στο εννεάμηνο του 2025, περίπου 13,5% του ΑΕΠ).

Παραγωγικότητα εργασίας

Η παραγωγικότητα βελτιώθηκε το γ’ τρίμηνο:

+1,0% ετησίως ανά απασχολούμενο,

+2,5% ανά ώρα εργασίας.

Στο εννεάμηνο, οι αντίστοιχες αυξήσεις ήταν 1,2% και 3,1%. Παρά τις βελτιώσεις, η παραγωγικότητα παραμένει πολύ χαμηλότερη από τα επίπεδα του 2007:

-21,7% ανά απασχολούμενο,

-15% ανά ώρα εργασίας.

Με δεδομένη τη γήρανση του πληθυσμού και τα όρια στην αύξηση της απασχόλησης, η ενίσχυση της παραγωγικότητας μέσω επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της ανάπτυξης.