Ο Ντόναλντ Τραμπ
κέρδισε δύο φορές τον Λευκό Οίκο με την υπόσχεση να κλείσει
τα σύνορα. Σήμερα, όμως, δείχνει μια εντελώς διαφορετική
προσέγγιση, μιλώντας με ενθουσιασμό για την επέκταση των
συνόρων. Στη δεύτερη εναρκτήρια ομιλία του, δήλωσε με έμφαση
ότι αυτό είναι "γραμμένο στις καρδιές μας". Στο παρελθόν,
είχε αναφερθεί στην πιθανότητα αγοράς της Γροιλανδίας από τη
Δανία, στην προσάρτηση του Καναδά, στον έλεγχο της Διώρυγας
του Παναμά και στη μετονομασία του Κόλπου του Μεξικού σε
"Κόλπο της Αμερικής".
Όπως γράφει ο Γκρεγκ
Γκράντιν (καθηγητής ιστορίας στο
Yale.
Το πιο πρόσφατο βιβλίο του "The
End of the Myth: From the Frontier to the Border Wall in the
Mind of America", κέρδισε βραβείο Πούλιτζερ.
Σύντομα θα δημοσιευτεί το "America,
América:
A
New
History
of
the
New
World"),
αυτή
η στροφή προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι ο Τραμπ είχε γίνει
γνωστός για τη ρητορική του υπέρ της απομόνωσης. Ωστόσο,
φαίνεται πως αντιλαμβάνεται ότι ο εσωστρεφής εθνικισμός, που
του χάρισε την αρχική του νίκη, μπορεί να είναι επιζήμιος
μακροπρόθεσμα. Αντί αυτού, προτείνει μια εκδοχή πατριωτισμού
που στηρίζεται στην επέκταση των ΗΠΑ, μετατρέποντάς τες σε
μια διαρκώς αναπτυσσόμενη δύναμη.
Οι πρόσφατες
δηλώσεις του Τραμπ έχουν ενθουσιάσει τους υποστηρικτές του,
οι οποίοι δημοσιεύουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χάρτες
των ΗΠΑ που εκτείνονται από την Αρκτική έως τον Παναμά. Ο
ίδιος αντλεί έμπνευση από τους ιδρυτές των ΗΠΑ, που πίστευαν
ότι η επέκταση ήταν ζωτικής σημασίας για την πολιτική και
κοινωνική σταθερότητα. Από τον Τζέιμς Μάντισον, που το 1787
τόνιζε την ανάγκη διεύρυνσης της επικράτειας, μέχρι τον
Τόμας Τζέφερσον, που υποστήριζε πως όσο μεγαλύτερη είναι η
Ένωση, τόσο λιγότερο θα επηρεάζεται από τοπικές διαμάχες.
Η ιστορία των ΗΠΑ
είναι γεμάτη από επεκτατικές κινήσεις. Από την απόκτηση
εδαφών μέσω πολέμων και συμφωνιών, μέχρι τη συμμετοχή σε
παγκόσμιες συγκρούσεις με σκοπό την προώθηση των
αμερικανικών συμφερόντων. Η αντίληψη της διαρκούς ανάπτυξης
και επέκτασης παραμένει ζωντανή. Σήμερα, ο Τραμπ
εκμεταλλεύεται αυτή την παράδοση, υποσχόμενος ένα
"προδιαγεγραμμένο πεπρωμένο" που εκτείνεται μέχρι το
διάστημα, ακόμη και στον Άρη.
Παρά τις επικρίσεις,
η ιδέα της προσάρτησης της Γροιλανδίας δεν είναι καινούργια.
Από το 1867, υπήρξαν προσπάθειες των ΗΠΑ να αποκτήσουν το
νησί, με προτάσεις αγοράς τόσο από την κυβέρνηση Τρούμαν το
1946, όσο και από τον Νέλσον Ροκφέλερ το 1975. Ακόμη και
σύγχρονοι συντηρητικοί, όπως ο Γουίλιαμ Κρίστολ, έχουν
προτείνει την προσάρτηση της Κούβας.
Ωστόσο, η
πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική από τις επεκτατικές
φιλοδοξίες του Τραμπ. Ο κόσμος έχει αλλάξει δραματικά από
την εποχή της αμερικανικής εξάπλωσης. Οι οικονομικές
ανισότητες, η οικολογική κρίση, η αποδυνάμωση της μεσαίας
τάξης και οι γεωπολιτικές εντάσεις έχουν περιορίσει τις
δυνατότητες της χώρας. Η στρατηγική του Τραμπ να παρουσιάσει
την επέκταση ως λύση σε αυτά τα προβλήματα αγνοεί τις
βαθύτερες αιτίες τους.
Η επιθετική ρητορική
του, που αντιμετωπίζει τη διεθνή πολιτική σαν ένα παιχνίδι
στρατηγικής, ενισχύει την ένταση αντί να την περιορίζει.
Αντί για συνεργασία, προωθεί τη λογική της κυριαρχίας. Σε
έναν κόσμο όπου οι συγκρούσεις αυξάνονται, η επιστροφή στις
επεκτατικές πολιτικές του παρελθόντος μπορεί να αποδειχθεί
όχι μόνο ανέφικτη, αλλά και εξαιρετικά επικίνδυνη. Το
δίδαγμα της ιστορίας είναι σαφές: η αδιάκοπη αναζήτηση
ισχύος και εδαφικής επέκτασης οδηγεί συχνά σε αστάθεια και
νέες συγκρούσεις.
|