|
Μετά από ένα
διάλλειμα δύο ημερών, ας επιστρέψουμε σήμερα στα της
παγκόσμιας οικονομίας, με το πρακτορείο Bloomberg να
αναρωτιέται προσφάτως. Τι είναι ο πληθωρισμός; Δίνοντας την
απάντηση, επισήμως, πρόκειται για τη μεταβολή στις μέσες
τιμές καταναλωτή μέσα σε μια περίοδο - ένα ποσοστό το οποίο
τους τελευταίους μήνες έχει υποχωρήσει προς τον στόχο του 2%
της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ (Federal
Reserve). Για πολλούς ανθρώπους, ωστόσο, είναι ένας τρόπος
να περιγράψουν με μία λέξη τον αγώνα τους προκειμένου να τα
βγάλουν πέρα.
Στο τελευταίο αυτό
μέτωπο, η μάχη κατά του πληθωρισμού απέχει πολύ από το να
έχει κερδηθεί.
Όπως έγραψε το
Bloomberg στην ανάλυση του, δεν
έχετε την οικονομική δυνατότητα να αγοράσετε σπίτι;
Χρησιμοποιείτε πιστωτική κάρτα για να αγοράσετε είδη
παντοπωλείου; Πληρώνετε από την τσέπη σας για
συνταγογραφούμενα φάρμακα; Όλα αυτά τα προβλήματα είναι
μέρος του "λαϊκού πληθωρισμού”, ο οποίος δεν έχει τις ρίζες
του σε ζητήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας ή στη νομισματική
πολιτική και στο πόσο γρήγορα ενήργησε η Fed.
Αντικατοπτρίζει συστημικές αδυναμίες και τις αποτυχίες της
αγοράς που ταλαιπωρούν εδώ και καιρό την οικονομία των ΗΠΑ.
Ο κατάλογος των
αγορών που αποτυγχάνουν να προσφέρουν προσιτά και προσβάσιμα
αγαθά και υπηρεσίες είναι μακρύς, συμπεριλαμβανομένης της
παιδικής φροντίδας και των συνταγογραφούμενων φαρμάκων,
ωστόσο η άνοδος των τιμών τα τελευταία δύο χρόνια έχει φέρει
στο προσκήνιο δύο ζητήματα ζωτικής σημασίας για την
επιβίωση: την τροφή και τη στέγη.
Οι τιμές των
τροφίμων έχουν αυξηθεί κατά 25% από τις αρχές του 2020, στη
μεγαλύτερη και ταχύτερη αύξηση από το 1947. Αυτό είναι ένα
άμεσο χτύπημα για τις οικογένειες - και προκαλεί φυσικά θυμό
και απογοήτευση.
Οι περισσότερες
βιομηχανίες που σχετίζονται με τα τρόφιμα, από τους σπόρους
μέχρι τα ράφια των καταστημάτων, είναι ολιγοπώλια στο δρόμο
τους προς το μονοπώλιο. Για βασικά προϊόντα όπως το βόειο
κρέας, οι παιδικές τροφές και τα ζυμαρικά, οι τέσσερις
κορυφαίες εταιρείες ελέγχουν το 80% της αγοράς. Ομάδες που
κυμαίνονται από παραγωγούς μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων
έως υποστηρικτές του περιβάλλοντος καταγγέλλουν εδώ και
καιρό τις καταστροφικές συνέπειες της συγκέντρωσης.
Η κατάσταση με τη
στέγαση είναι ακόμη χειρότερη. Η αγορά κατοικίας των ΗΠΑ
δυσκολεύεται να ανακάμψει πλήρως από τη στιγμή που
κατέρρευσε η κατασκευή μονοκατοικιών πριν από δύο δεκαετίες,
εν μέσω της έκρηξης της φούσκας των στεγαστικών δανείων
χαμηλής εξασφάλισης (subprime). Κανένα μέρος της αγοράς,
εκτός ίσως από τις πολύ υψηλές "κορυφές" της, δεν έχει
γλιτώσει.
Τα τελευταία τρία
χρόνια, τα επιτόκια στεγαστικών δανείων έχουν
υπερδιπλασιαστεί. Τα μέσα ενοίκια, όπως μετρώνται με τον
Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, έχουν αυξηθεί κατά 21%. Ένας στους
τέσσερις ιδιοκτήτες σπιτιού είναι "στεγαστικά φτωχός" και ο
διάμεσος ενοικιαστής "στενάζει υπό το βάρος του ενοικίου",
ξοδεύοντας περισσότερο από το 30% του εισοδήματος για
στέγαση. Η έλλειψη στέγης εκτινάσσεται στα ύψη, καθώς η
προσιτότητα των κατοικιών βυθίζεται σε χαμηλά επίπεδα-ρεκόρ.
Εάν η δυσκολία στο
να αντέχει κανείς τα έξοδα για τροφή και στέγη ήταν μια
κοινή εμπειρία, θα μπορούσε να προκαλεί λιγότερη
δυσαρέσκεια. Δεν είναι. Εν μέσω ακμαίων εταιρικών κερδών,
άνθρωποι όπως ο Τζεφ Μπέζος, ο Έλον Μασκ και ο Μαρκ
Ζάκερμπεργκ έχουν δει την περιουσία τους να αυξάνεται κατά
εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό εντείνει την
εντύπωση μεταξύ των καθημερινών ανθρώπων ότι οι προσπάθειές
τους να τα βγάλουν πέρα είναι μάταιες, ένα παιχνίδι που
κάποιος άλλος είναι προορισμένος να κερδίζει. Οι
πανηγυρισμοί για την "ήπια προσγείωση" της οικονομίας δεν
βοηθούν. Αντίθετα, προστίθενται στην προσβολή που νιώθει ο
ίδιος μέσος άνθρωπος.
Ο "λαϊκός
πληθωρισμός” δεν έχει εύκολη λύση. Η συγκέντρωση της αγοράς
και οι αποτυχίες της έχουν μια προϊστορία δεκαετιών. Θα
χρειαστούν χρόνο για να αλλάξουν, ωστόσο οι υπεύθυνοι
χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να δεσμευτούν ότι τουλάχιστον
ΘΕΛΟΥΝ να τις αλλάξουν. Υπάρχουν επίσης τρόποι για να
αυξηθούν τα διαθέσιμα μέσα και να μειωθεί το κόστος για τα
νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα: επιθετική αύξηση του
κατώτατου μισθού, επέκταση της επιλεξιμότητας για κουπόνια
τροφίμων, επιβολή αντιμονοπωλιακών πολιτικών, παροχή
περισσότερων χρημάτων για επιδότηση ενοικίου, κατασκευή
περισσότερων κατοικιών.
Ο κίνδυνος της
αδράνειας είναι η περαιτέρω πόλωση μιας ήδη βαθιάς άνισης
οικονομίας. Εάν οι ηγέτες σας συνεχίζουν να σας λένε ότι τα
πράγματα είναι υπέροχα, αλλά εξακολουθείτε να δυσκολεύεστε,
το λογικό συμπέρασμα είναι ότι δεν μετράτε στα μάτια τους.
Οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν σημασία γι' αυτούς είναι εντάξει
και εσείς μένετε πίσω. |
