|
Tα τελευταία
μακροοικονομικά στοιχεία στις ΗΠΑ είναι καλύτερα απ’ ό,τι θα
τολμούσαν να ελπίσουν οι περισσότεροι πριν από έναν χρόνο. Ο
πληθωρισμός έχει υποχωρήσει πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι
περίμενε η ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα της χώρας (Federal
Reserve) και, μέχρι στιγμής, χωρίς την απότομη οικονομική
επιβράδυνση και την υψηλότερη ανεργία που πολλοί
οικονομολόγοι θεωρούσαν πιθανές. Τα παραπάνω έγραφε
προσθέτοντας σε ανάλυση του το Bloomberg, προσθέτοντας πως
με τις τιμές να επανέρχονται υπό έλεγχο, οι επενδυτές είναι
βέβαιοι ότι η επόμενη κίνηση των επιτοκίων θα είναι προς τα
κάτω. Τα μόνα ερωτήματα είναι πότε και πόσο.
Μια προσεκτική στάση
ως προς αυτό θα ήταν σοφή. Μια ελπιδοφόρα, ομαλή προσγείωση
είναι όλο και πιο εφικτή, ωστόσο αυτό δεν θα διευκολύνει από
μόνο του τη δουλειά της Fed. Στη συνεδρίασή τους αυτή την
εβδομάδα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της κεντρικής
τράπεζας σταθμίζουν τους κινδύνους και τις αβεβαιότητες που
θα μπορούσαν να ανατρέψουν τις προσδοκίες.
Τα νέα στοιχεία για
τον πληθωρισμό επιβεβαιώνουν την πρόοδο η οποία έχει
σημειωθεί μέχρι στιγμής στο πεδίο αυτό. Το προτιμώμενο μέτρο
πληθωρισμού της Fed - ο δομικός δείκτης τιμών για τις
λεγόμενες προσωπικές καταναλωτικές δαπάνες (PCE) - κυμάνθηκε
στο 2,9% τον Δεκέμβριο, από 3,2% τον Νοέμβριο, σε ετήσια
βάση. Αν μη τι άλλο, το ποσοστό αυτό υποτιμά τον πρόσφατο
ρυθμό αποπληθωρισμού. Για το β’ εξάμηνο του 2023, ο δομικός
PCE κυμάνθηκε μόλις στο 1,9% σε ετήσια βάση, επανερχόμενος
εντός του στόχου του 2% της Fed.
Ακόμη κι έτσι, είναι
πολύ νωρίς για να κηρύξει κανείς τη νίκη. Ο συνδυασμός
περιορισμένης ποσότητας χρήματος και σταθερής καταναλωτικής
ζήτησης, μαζί με την πολύ χαμηλή ανεργία και την πτώση του
πληθωρισμού, είναι πράγματι ευπρόσδεκτος - αλλά ταυτόχρονα
είναι και αινιγματικός. Οι περσινές προβλέψεις διαψεύδονται
οικτρά, γεγονός που συνηγορεί υπέρ της ταπεινότητας στις
προβλέψεις του πού θα κατευθυνθούν τα πράγματα από εδώ και
πέρα.
Εκ πρώτης όψεως, μια
οικονομία η οποία αναπτύσσεται, με ισχυρή αγορά εργασίας και
αυξανόμενους μισθούς, δεν χρειάζεται επιπλέον ζήτηση και
χαμηλότερα επιτόκια. Το κλίμα της αγοράς βασίζεται εν μέρει
στην υπόθεση ότι η αποφασιστική νομισματική σύσφιξη της Fed
η οποία άρχισε την άνοιξη του 2022 μπορεί και πρέπει να
αντιστραφεί μόλις το επιτρέψει ο χαμηλότερος πληθωρισμός. Με
άλλα λόγια, με κατεσταλμένο τον πληθωρισμό, η νομισματική
πολιτική θα πρέπει να επανέλθει στο φυσιολογικό.
Όπως έγραφε το
Bloomberg στην ανάλυση του, αυτό
το σκεπτικό είναι αμφίβολης ορθότητας. Πρώτον, η Fed δεν
έχει ακόμη επιτύχει τον πληθωρισμό-στόχο. Δεύτερον, όπως
επιβεβαιώνει μια σειρά πρόσφατων σφαλμάτων πρόβλεψης, εκείνο
το οποίο ήταν φυσιολογικό πριν από την πανδημία μπορεί να
μη λειτουργεί πλέον. Η αναταραχή στην αγορά εργασίας, για
παράδειγμα, έχει στρεβλώσει τη σχέση μεταξύ παραιτήσεων και
κενών θέσεων εργασίας, καθιστώντας πιο δύσκολο να κρίνουμε
πόσο αυστηρές είναι οι νομισματικές συνθήκες και ως εκ
τούτου πού πρέπει να διαμορφωθούν τα επιτόκια.
Σε κάθε περίπτωση,
το επιχείρημα υπέρ των χαμηλότερων επιτοκίων θα πρέπει να
εξετάζει τις προοπτικές για τη ζήτηση και όχι μόνο την
πρόοδο η οποία έχει σημειωθεί μέχρι σήμερα στον περιορισμό
των υψηλότερων τιμών. Είναι πιθανό η ζήτηση στην
πραγματικότητα να υποχωρήσει τους επόμενους μήνες, χάρη στο
υψηλό κόστος δανεισμού, στην υποτονική αύξηση του
πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος και στις μειωμένες
αποταμιεύσεις.
Η Fed έχει επίγνωση
αυτής της προοπτικής και - δεδομένης της καθυστέρησης που
μεσολαβεί μέχρι οι αλλαγές στα επιτόκια να επηρεάσουν την
οικονομία - θα έχει την τάση να χαλαρώσει τη νομισματική
πολιτική. Δυστυχώς, εάν το κάνει πολύ ανυπόμονα και η ζήτηση
δεν υποχωρήσει όπως αναμενόταν, μια υπερδιεγερμένη οικονομία
θα μπορούσε, ακόμη και τώρα, να ανατρέψει τη φαινομενική
νίκη της κεντρικής τράπεζας επί του πληθωρισμού.
Ήταν πάντα έτσι: η
νομισματική πολιτική δεν είναι εύκολο σπορ. Ωστόσο, με την
οικονομία στην τρέχουσα τροχιά της, το δίλημμα της Fed είναι
ένα καλό πρόβλημα για να το αντιμετωπίζει κανείς. Δεν
παλεύει πλέον με την ανάγκη για υψηλότερα επιτόκια, αλλά
μόνο με τον ρυθμό της μελλοντικής χαλάρωσης της νομισματικής
πολιτικής. Αυτή τη στιγμή έχει την πολυτέλεια να είναι
υπομονετική, με τους περισσότερους επενδυτές να μην
αναμένουν καμία μείωση των επιτοκίων πριν από τον Μάρτιο.
Μέχρι τότε, τα μακροοικονομικά δεδομένα θα έχουν ρίξει
περισσότερο φως στο πού μπορεί να κατευθυνθεί αυτή η
περίπλοκη οικονομία. |
