|
Το υπέρογκο προνόμιο
το οποίο απολαμβάνουν οι ΗΠΑ από το γεγονός ότι το δολάριο
είναι αναμφισβήτητα το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα δέχεται
ξανά επίθεση. Οι αναδυόμενες χώρες BRICS (Βραζιλία, Ρωσία,
Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική) προσπαθούν να προσελκύσουν
οπαδούς, πυροδοτώντας τη συζήτηση για έναν αντίπαλο ο
οποίος θα εκθρονίσει τον "Βασιλιά Δολάριο".
Όπως είχε με
χαρακτηριστικό τρόπο γράψει σε πρόσφατη ανάλυση του το
Bloomberg, η προσπάθειά τους θα αποτύχει για όλους τους
συνήθεις λόγους. Όπως έχει τραγουδήσει ο ίδιος ο βασιλιάς
Έλβις Πρίσλεϊ: "Λίγο λιγότερη συζήτηση, λίγο περισσότερη
δράση, παρακαλώ".
Αργότερα αυτή την
εβδομάδα, οι υπουργοί Εξωτερικών των χωρών BRICS θα
συγκεντρωθούν στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής μαζί με
εκπροσώπους από άλλες χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, τα
Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Καζακστάν. Είναι η πράξη
προθέρμανσης για την κύρια εκδήλωση, με τους αρχηγούς κρατών
(ή κυβερνήσεων) να έχει προγραμματιστεί να συναντηθούν στα
τέλη Αυγούστου στο Γιοχάνεσμπουργκ, αν και η τοποθεσία
ενδέχεται να αλλάξει για να μπορέσει ο πρόεδρος της Ρωσίας
Βλαντιμίρ Πούτιν να παραστεί χωρίς να διακινδυνεύσει σύλληψη
βάσει εντάλματος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Δεν διαφαίνεται πολύ
ηθικό έδαφος το οποίο να καθορίζει τη φύση των συγκεκριμένων
συνάξεων - πρόκειται για μια ελάχιστα καλυμμένη προσπάθεια
ανατροπής της βασισμένης σε κανόνες παγκόσμιας τάξης η οποία
διαμορφώθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μετά την εισβολή της
στην Ουκρανία, αποθέματα συναλλάγματος και χρυσού της Ρωσίας
αξίας 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων πάγωσαν με πρωτοβουλία
των ΗΠΑ και της Ευρώπης, αυξάνοντας την πιθανότητα να
παρακρατηθούν ομοίως υπερπόντια περιουσιακά στοιχεία χωρών
οι οποίες ενεργούν αντίθετα με τα δυτικά συμφέροντα. Υπάρχει
ένας λογικός προβληματισμός εδώ σχετικά με μια πιθανή
υπέρβαση, καθώς οι δυτικές κυρώσεις σε κακόβουλους κρατικούς
παράγοντες έχουν εκτιναχθεί τα τελευταία χρόνια. Η κυβέρνηση
των ΗΠΑ δεν μπορεί να αγνοεί τις συνέπειες από την αντίποινα
της εναντίον του Πούτιν και το (ακόμη και ιδιοτελές)
συμφέρον της, αν κινηθεί με σοφία, υποδεικνύει ότι πρέπει να
παράσχει περισσότερη σαφήνεια για το τι θα κάνει και τι δεν
θα κάνει στο μέλλον σε αυτό το επίπεδο. Η ειρωνεία είναι ότι
η αποδολαριοποίηση σηκώνει κεφάλι ακριβώς τη στιγμή που οι
ΗΠΑ διευθετούν το ζήτημα του ανώτατου ορίου του χρέους τους.
Η επιρροή του
συνασπισμού BRICS θα μπορούσε να είναι σημαντική, δεδομένου
ότι η ομάδα διαθέτει το 42% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Ωστόσο, από οικονομική άποψη, παρέχει μόλις το 23% της
συνολικής παγκόσμιας παραγωγής και μόνο το 18% του
παγκόσμιου εμπορίου. Σύμφωνα με την Society for Worldwide
Interbank Financial Transactions, το δολάριο χρησιμοποιείται
για το 42% των νομισματικών συναλλαγών. Το μερίδιο του ευρώ
είναι 32%, αλλά δεν έχει την ίδια επιρροή εκτός Ευρώπης και
περιοχών της Βόρειας Αφρικής. Το κινεζικό γουάν συνεισφέρει
περίπου 2%, καθώς η μη εγχώρια χρήση του δεν επεκτείνεται
σημαντικά ακόμη και εντός της Ασίας ή εκτός της
χρηματοδότησης που συνδέεται με διεθνές εμπόριο.
Το καθοριστικό
στοιχείο για ένα αποθεματικό νόμισμα είναι το να αποτελεί το
δεύτερο νόμισμα που χρησιμοποιείται περισσότερο για εγχώριες
συναλλαγές. Το δολάριο είναι λίγο-πολύ η πιο
χρησιμοποιούμενη μέθοδος ανταλλαγής σε όλο τον κόσμο μετά το
νόμισμα κάθε χώρας - μερικές φορές ξεπερνώντας ακόμη και τα
εγχώρια νομίσματα. Σχεδόν κάθε εμπόρευμα,
συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και του χρυσού,
διαπραγματεύεται σε δολάρια. Ακόμη και τα κρυπτονομίσματα
θεωρούνται ζευγάρι ισοτιμίας σχεδόν αποκλειστικά με το
αμερικανικό νόμισμα. Εκείνο το οποίο είναι επίσης ζωτικής
σημασίας για ένα αποθεματικό νόμισμα είναι η χρήση του ως
μέσου αποθήκευσης αξίας. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο
εκτιμά ότι το 59% των παγκόσμιων αποθεμάτων κεντρικών
τραπεζών διατηρείται σε δολάρια, με το ευρώ στο 20% και το
γουάν μόλις στο 5%.
Έως και 19 άλλες
χώρες ενδιαφέρονται να ενταχθούν στους BRICS, ανέφερε το
Bloomberg News, με 13 χώρες να έχουν ήδη προσκληθεί επίσημα.
Ένα όλο και μεγαλύτερο σύνολο αντιφατικών συμφερόντων,
ωστόσο, θα κάνει την ιδέα ακόμα λιγότερο διαχειρίσιμη. Ένα
κοινό νόμισμα είναι στην ημερήσια διάταξη. Μια ρωσική ιδέα
είναι αυτό το νόμισμα να στηρίζεται εν μέρει στον χρυσό - αν
και η μετακίνηση ράβδων χρυσού δεν είναι απλή υπόθεση. Παρά
την κοινή αντιπάθεια για την εκτεταμένη εμβέλεια του
Γραφείου Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων του Υπουργείου
Οικονομικών των ΗΠΑ, οι θεμελιώδεις διαφορές εντός των BRICS
είναι πολύ μεγάλες για να μπορέσει η "ομοσπονδία" να
σημειώσει πρόοδο. Το φτηνό ρωσικό πετρέλαιο μπορεί επί του
παρόντος να είναι ιδιαίτερα ελκυστικό για τις χώρες οι
οποίες εισάγουν υδρογονάνθρακες, δεν αποτελεί ωστόσο
μακροπρόθεσμο θεμέλιο για το παγκόσμιο εμπόριο.
Ο διοικητής της
κεντρικής τράπεζας της Νότιας Αφρικής, Lesetja Kganyago,
τόνιζε τον περασμένο μήνα ότι οποιαδήποτε κοινή νομισματική
οντότητα η οποία να υποστηρίζεται από τους BRICS θα
απαιτούσε μια ενιαία κεντρική τράπεζα. Όπως και με την
πρωτοβουλία "Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος", η οποία διατρέχει
ολόκληρη την Ασία προς την Ευρώπη, είναι αδύνατο να
φανταστεί κανείς ότι η Κίνα δεν θα κυριαρχούσε σε ένα τέτοιο
ευρύτερο φόρουμ χωρών, καθιστώντας τη Σαγκάη την πιο πιθανή
έδρα για μια κεντρική τράπεζα των BRICS. Αυτό είναι απίθανο
να ταιριάξει εύκολα με τη βούληση της Ινδίας, η οποία έχει
συχνά συνοριακές αψιμαχίες με την Κίνα. Η αντικατάσταση ενός
νομίσματος το οποίο υποστηρίζεται από μια φιλελεύθερη
δημοκρατία με μια οντότητα που θα κυριαρχείτο από ένα
ολοκληρωτικό κράτος με κεφαλαιακούς ελέγχους δεν θα
"επέπλεε" για πολύ.
Εάν ο Οργανισμός
Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (OPEC) δεν μπορεί να
ομονοήσει ένα κοινό πετρελαϊκό νόμισμα, τι πιθανότητες έχει
μια τυχαία δέσμη γεωγραφικά ανόμοιων και μακρινών μεταξύ
τους χωρών; Μια νοτιοαμερικανική οντότητα κοινού εμπορικού
νομίσματος που ονομάζεται "sur" αγωνίζεται να επιβιώσει
επειδή τα συμφέροντα των μικρότερων χωρών απλώς θα
πνίγονταν από την πολύ μεγαλύτερη από εκείνες οικονομία της
Βραζιλίας.
Ορισμένες χώρες
BRICS είναι πλούσιες σε πόρους, οι περισσότερες ωστόσο είναι
φτωχές. Καμία, είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με κάποια
άλλη, δεν μπορεί να μαγέψει τους πάντες με ένα εναλλακτικό
νόμισμα. Η ουσιαστική πρόοδος στο βασικό εμπόριο στο
εσωτερικό της ομάδας πρέπει να αποτελέσει την πρώτη της
προτεραιότητα. Η κυριαρχία του δολαρίου μπορεί να είναι
ενοχλητική, ωστόσο δεν υπάρχει εναλλακτική λύση η οποία να
βρίσκεται κοντά στη συγκρότηση κρίσιμης μάζας. Μπορείτε να
οργίζεστε όσο θέλετε ενάντια στη μηχανή του δολαρίου - απλώς
εκείνη ούτε που σας ακούει. |
