|
Η Ομοσπονδιακή
Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), αφού αύξησε τα επιτόκια κατά 75
μονάδες βάσης την Τετάρτη, θα το επαναλάβει με μικρότερα
βήματα τον Δεκέμβριο και τον Φεβρουάριο, όπως αναμενόταν. Ο
ρυθμός με τον οποίο αυξάνονται οι τιμές καταναλωτή θα
μειώνεται από το σημερινό 8% στο 2% και η ανεργία θα
ενισχύεται μετρίως σε σχεδόν 4,5%. Αυτό είναι το σενάριο στο
οποίο προσβλέπει η Fed.
Όπως έγραψε σε
πρόσφατη τι του ανάλυση το Reuters, τι γίνεται, όμως, αν ο
πληθωρισμός δεν επανέλθει στο 2% και αντ’ αυτού παραμείνει
κάπου υψηλότερα, όπως στο 3%; Τότε είναι που τα πράγματα θα
μπορούσαν να αρχίσουν να γίνονται τρομακτικά. Ο πρόεδρος της
τράπεζας, Τζερόμ Πάουελ, διαθέτει ένα και μόνο εργαλείο για
να περιορίσει την κλιμάκωση των τιμών, δηλαδή τα αξιόπιστα
παλιά επιτόκια. Ωστόσο, πολλά πράγματα στο σημερινό πλαίσιο
είναι και καινοφανή και ασυνήθιστα. Οι καταναλωτές
συνεχίζουν να ξοδεύουν ακόμη και όταν ακριβαίνουν αγαθά και
υπηρεσίες. Ορισμένοι δείκτες υποδηλώνουν ότι ο πληθωρισμός
υποχωρεί, όπως η απότομη πτώση του χρόνου παράδοσης στη
μεταποίηση. Αλλες ενδείξεις εξακολουθούν να υποδηλώνουν ότι
η οικονομία βρίσκεται σε άνοδο, όπως η αύξηση των διαθέσιμων
προς πλήρωση θέσεων εργασίας τον Σεπτέμβριο.
Επί σειράν ετών
η Ομοσπονδιακή Τράπεζα αγωνιζόταν να φθάσει ο πληθωρισμός
στον επίσημο στόχο της του 2%. Τώρα ο χρόνος που θα
χρειαστεί για να φθάσει σε αυτό το επίπεδο εναπόκειται στη
φαντασία του καθενός. Οι παγκόσμιες εμπορικές ροές έχουν
επιβραδυνθεί και το ενεργειακό κόστος μπορεί να παραμείνει
υψηλό για όσο καιρό μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία. Το
Ινστιτούτο Μπρούκινγκς εκτιμά ότι τα παρατεταμένα συμπτώματα
του κορωνοϊού θα εξακολουθήσουν να κρατούν εκτός εργασίας
περί τα 4 εκατομμύρια ανθρώπους. Κι αυτό θα μπορούσε να
κάνει την Αμερική λιγότερο παραγωγική ή να αυξήσει το κόστος
υγειονομικής περίθαλψης. Επιπλέον, το επιτελείο της Fed
διατείνεται πως ο ρυθμός ανάπτυξης με τον οποίο η οικονομία
αρχίζει να υπερθερμαίνεται είναι χαμηλότερος από ό,τι
πίστευαν προηγουμένως, σύμφωνα με πρακτικά από τη συνεδρίαση
του Σεπτεμβρίου. Το εφιαλτικό σενάριο για μια κεντρική
τράπεζα είναι εκείνο κατά το οποίο ο πληθωρισμός υποχωρεί σε
ένα επίπεδο πάνω από τον στόχο της και διατηρείται εκεί. Σε
αντίθεση με το τώρα, η διαδρομή για την τράπεζα θα ήταν πολύ
λιγότερο ξεκάθαρη. Μία επιλογή της θα ήταν να εξακολουθήσει
την πολιτική σύσφιγξης. Εντούτοις, κάθε βαθμίδα αύξησης των
επιτοκίων θα πρόσθετε άγχος στους δανειολήπτες και θα ωθούσε
καθοδικά τα χρηματιστήρια. Η Fed τεχνικά δεν χρειάζεται να
ενδιαφέρεται για αυτό, αλλά θα μπορούσε να γίνει πολιτικό
ζήτημα εάν ο πλούτος σε αξιόγραφα των εύπορων Αμερικανών
εξανεμιστεί. Ορισμένοι Δημοκρατικοί υποστηρίζουν ήδη ότι οι
αυξήσεις των επιτοκίων της Fed βλάπτουν τους φτωχούς.
Ορισμένοι Ρεπουμπλικανοί κατηγορούν τον Πάουελ ότι άφησε τον
πληθωρισμό ανεξέλεγκτο εξαρχής. Η εναλλακτική θα ήταν να
μετασχηματισθούν οι στόχοι. Η ιδέα πως οι τιμές πρέπει να
αυξηθούν περίπου στο 2% είναι περισσότερο τέχνη παρά
επιστήμη. Διαδόθηκε ευρέως αφότου υιοθετήθηκε από την
Τράπεζα της Νέας Ζηλανδίας το 1990 και μετά επισήμως από τη
Fed το 2012. Οι ρυθμιστές των επιτοκίων ανησυχούν ότι οι
προσδοκίες των καταναλωτών μπορεί να γίνουν «αβάσιμες», όπως
επισημαίνει ο Τζερόμ Πάουελ, οδηγώντας τους εργαζομένους να
απαιτούν ολοένα υψηλότερους μισθούς και τροφοδοτώντας την
ταχύτερη αύξηση των τιμών.
Ωστόσο, οι
καταναλωτές ενδέχεται να αναδιπλωθούν καθώς θα μειώνονται οι
οικονομίες τους. Τέλος, οι αυξήσεις των επιτοκίων θα
μπορούσαν να προκαλέσουν ύφεση, μια κατάσταση που είναι
επώδυνη αλλά είχε την τάση στο παρελθόν να αποκλιμακώνει
ταχέως τον πληθωρισμό. |
