Ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να μην είναι σίγουρος για το αν η Ισπανία ανήκει στις αναδυόμενες αγορές – φτάνοντας στο σημείο να αναρωτηθεί αν είναι μέλος των BRICS – αλλά είναι απολύτως βέβαιος ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση σύντομα θα βρεθεί αντιμέτωπη με νέους δασμούς. Αυτή η απειλή αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα μετά την αρχική του κίνηση εναντίον του Καναδά και του Μεξικού, ακόμα και αν έδωσε προσωρινή παράταση ενός μήνα. Αυτά τα μέτρα ενδέχεται να προκαλέσουν σοβαρούς οικονομικούς κλυδωνισμούς, να διχάσουν την ΕΕ και να οδηγήσουν σε ένα υπαρξιακό πρόβλημα, αν διαχωρίσουν τα κράτη-μέλη σε "φίλους" και "εχθρούς".

Η πρώτη κίνηση για την Ευρώπη είναι να πάρει στα σοβαρά τις προθέσεις του Τραμπ. Η επίθεση του Αμερικανού προέδρου στους γείτονες των ΗΠΑ αποδεικνύει ότι η προσφορά πρώιμων παραχωρήσεων δεν αποτελεί εγγύηση προστασίας. Η προεδρία του Τραμπ βασίζεται στην πεποίθηση ότι η αμερικανική ευημερία απαιτεί απεξάρτηση από τα παγκόσμια συστήματα εμπορίου, νομισματικής πολιτικής και άμυνας. Οι δασμοί είναι αναπόσπαστο εργαλείο για την επίτευξη αυτού του στόχου, με την ΕΕ να αποτελεί έναν ελκυστικό στόχο λόγω του εμπορικού της πλεονάσματος και της αντίληψης του Τραμπ ότι λειτουργεί ως "στρεβλωτής" του εμπορίου.

Αυτή η αντίληψη αρχίζει να γίνεται κατανοητή από Ευρωπαίους ηγέτες, όπως ο Εμανουέλ Μακρόν και ο Όλαφ Σολτς, που προσπαθούν να αποφύγουν την άμεση σύγκρουση. Η στάση τους ενισχύει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην αναζήτηση μιας ισχυρής απάντησης. Αν και η ΕΕ μπορεί να επιχειρήσει να μειώσει το εμπορικό έλλειμμα μέσω αυξημένων εισαγωγών αμερικανικών προϊόντων, αν αυτό δεν αρκεί, τότε η επιβολή αντιποίνων καθίσταται αναπόφευκτη.

Η αντίδραση της ΕΕ πιθανότατα θα ακολουθήσει μια κλιμακωτή στρατηγική. Αρχικά, θα μπορούσε να επαναφέρει τους δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο, ενώ στη συνέχεια να στοχεύσει συγκεκριμένα αμερικανικά προϊόντα. Επιπλέον, υπάρχει το ενδεχόμενο μιας ευρύτερης δέσμης δασμών, όπως προτείνει το ινστιτούτο Bruegel.

Ωστόσο, η κατάσταση θα μπορούσε να επιδεινωθεί, καθώς οι επιπτώσεις των δασμών δεν θα είναι ομοιόμορφες σε όλα τα κράτη-μέλη. Η Γερμανία, για παράδειγμα, εξαρτάται περισσότερο από τις εξαγωγές αυτοκινήτων, σε αντίθεση με τη Γαλλία που έχει μεγαλύτερη έκθεση στα γεωργικά προϊόντα. Επιπλέον, η Nomura Holdings εκτιμά ότι δασμοί ύψους 10% θα μπορούσαν να μειώσουν την ανάπτυξη της ΕΕ κατά 0,3% σε διάστημα δύο ετών, κάτι που σε συνδυασμό με την άνοδο των λαϊκιστικών κομμάτων ενδέχεται να οδηγήσει σε πολιτικές αναταράξεις.

Ο Τραμπ πιθανότατα θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί αυτή την κατάσταση, προτείνοντας ευνοϊκές συμφωνίες σε επιμέρους χώρες που είναι διατεθειμένες να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις του. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να συνδέσει τις αμυντικές δαπάνες με εμπορικές παραχωρήσεις, επιδιώκοντας να διασπάσει την ενότητα της ΕΕ.

Για να αποτρέψει αυτή την εξέλιξη, η Ευρώπη πρέπει να υιοθετήσει μια στρατηγική προνοητικότητας και ισχύος. Πρόσφατες δηλώσεις της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και της Κριστίν Λαγκάρντ δείχνουν ότι η ΕΕ προσανατολίζεται προς μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη μέσω λιγότερης γραφειοκρατίας, αυξημένης καινοτομίας και ευέλικτης νομισματικής πολιτικής.

Επιπλέον, η ΕΕ πρέπει να επενδύσει στη στρατιωτική της αυτονομία. Η ιδέα ενός πανευρωπαϊκού στρατιωτικού ταμείου ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ γίνεται ολοένα και πιο ρεαλιστική, καθώς μια ισχυρότερη άμυνα θα λειτουργούσε αποτρεπτικά τόσο σε οικονομικές όσο και σε γεωπολιτικές πιέσεις από τις ΗΠΑ. Η καλύτερη απάντηση της Ευρώπης στις εμπορικές απειλές είναι η ενίσχυση της οικονομικής και στρατιωτικής της ισχύος, ώστε να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε εξωτερική πρόκληση χωρίς να διακυβεύεται η ενότητά της.