Είναι μια από τις κλασικές ατάκες του αμερικανικού
κινηματογράφου. Στην ταινία Butch Cassidy and the Sundance
Kid, ο Paul Newman και ο Robert Redford στριμώχνονται από
ένα απόσπασμα αστυνομικών και η μόνη διαφυγή είναι να
πηδήξουν από έναν γκρεμό στο ποτάμι. Όταν ο Sundance λέει
ότι δεν θα πηδήξει, επειδή δεν ξέρει κολύμπι, ο Butch τον
καθησυχάζει: "Θα σε σκοτώσει πιθανότατα πτώση". Όπως έγραφε
σε πρόσφατη ανάλυση του στο Blooomberg o Hal Brand είναι μια
θλιβερή παρομοίωση για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Καθώς
ο Ντόναλντ Τραμπ βαδίζει προς το προεδρικό χρίσμα των
Ρεπουμπλικάνων, είναι φυσικό να αναρωτιέται κανείς τι θα
συμβεί αν οι ΗΠΑ έχουν πάλι στα ηνία έναν ασταθή,
παρορμητικό και συχνά καταστροφικό πρόεδρο. Αλλά το να
κάνουμε εικασίες για τις επιπτώσεις του Τραμπ είναι σαν να
αναρωτιόμαστε τι θα συμβεί μετά από μια απότομη βουτιά.
Η
μεγάλη κρίση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ δεν είναι κάτι
που θα υλοποιηθεί μόνο αν ο Τραμπ κερδίσει τον Νοέμβριο.
Συμβαίνει αυτή τη στιγμή, καθώς η Αμερική δυσκολεύεται να
παράσχει τη βοήθεια που χρειάζεται η Ουκρανία.
Στο Καπιτώλιο, δεν φαίνεται να υπάρχει κλίμα μεγάλης
επείγουσας ανάγκης. Ένα ζωτικής σημασίας ψήφισμα
χρηματοδότησης έχει αναβληθεί, πρώτα από τις παρατεταμένες
διαπραγματεύσεις στη Γερουσία -για μια συμφωνία που συνδύαζε
την ασφάλεια των συνόρων με τη βοήθεια προς την Ουκρανία-
που τελικά δεν οδήγησε πουθενά, στη συνέχεια από μια διακοπή
δύο εβδομάδων που έκανε η Βουλή των Αντιπροσώπων υπό την
ηγεσία των Ρεπουμπλικάνων αφού έλαβε το νομοσχέδιο που
τελικά ψήφισε η Γερουσία, και στη συνέχεια από τις
τελευταίες προσπάθειες να διατηρηθεί η λειτουργία της
αμερικανικής κυβέρνησης για μερικές ακόμη εβδομάδες. Καθώς η
Ουάσινγκτον κωλυσιεργεί, οι επιπτώσεις στο πεδίο της μάχης
συσσωρεύονται.
Η
ανατολική πόλη Αβτνίιβκα έπεσε στα τέλη του περασμένου μήνα
επειδή οι ουκρανικές δυνάμεις δεν είχαν τα βλήματα και τις
σφαίρες που χρειάζονταν για να σταματήσουν τις ατελείωτες
ρωσικές επιθέσεις. Τώρα, η Μόσχα πιέζει προς τα εμπρός. Η
ρωσική πολεμική αεροπορία, η οποία προηγουμένως έπαιζε έναν
περιορισμένο ρόλο σε αυτόν τον πόλεμο, μπαίνει στη μάχη
βομβαρδίζοντας περιοχές στις οποίες ο ρωσικός στρατός μπορεί
στη συνέχεια να προελάσει. Τα αεροπλάνα του Ρώσου προέδρου
Βλαντίμιρ Πούτιν θα ήταν, φυσικά, πολύ ευάλωτα στην αεράμυνα
της Ουκρανίας - αν όμως η Ουκρανία διέθετε ακόμη αρκετά από
αυτά τα συστήματα για να κρατήσει τη ρωσική αεροπορία σε
απόσταση.
Για την Ουκρανία, το κόστος της έλλειψης αμερικανικής
βοήθειας δεν είναι μελλοντικό ή υποθετικό. Είναι πραγματικό,
και το κόστος αυξάνεται μέρα με τη μέρα, σε ζωές και χαμένα
εδάφη. Για να το θέσουμε ωμά, βλέπουμε πώς η Ουκρανία χάνει
αυτόν τον πόλεμο - όχι εξαιτίας κάποιου λαμπρού ρωσικού
blitzkrieg, αλλά εξαιτίας της σταδιακής συσσώρευσης
εξελίξεων που στερούν από τη χώρα κάθε ελπίδα νίκης και την
αναγκάζουν έτσι να αποδεχτεί μια ειρήνη που θα είναι
ουσιαστικά μια στρατηγική ήττα.
Όλο αυτό μας φέρνει πίσω στην πολιτική των ΗΠΑ. Στη Διάσκεψη
του Μονάχου για την Ασφάλεια τον περασμένο μήνα και στις
πρωτεύουσες σε όλο τον κόσμο, το "φάντασμα" της επιστροφής
του Τραμπ βαραίνει τους συμμάχους των ΗΠΑ. Και
δικαιολογημένα, δεδομένου ότι ο Τραμπ κάνει τα ίδια πράγματα
-κάνοντας λόγο για για πέταγμα των συμμάχων στους λύκους και
για επίθεση στους δημοκρατικούς θεσμούς της Αμερικής- που
ανησύχησαν τόσους πολλούς φίλους των ΗΠΑ την πρώτη φορά.
Αλλά το αδιέξοδο στην Ουκρανία θα πρέπει να ανησυχήσει ακόμη
περισσότερο όσους εξαρτώνται από τις ΗΠΑ για την ασφάλειά
τους.
Και αυτό γιατί είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι η
Αμερική θα στείλει τους άνδρες και τις γυναίκες της για να
υπερασπιστούν τους συμμάχους των ΗΠΑ όταν έρθει η επόμενη
κρίση, αν δεν στέλνει καν χρήματα και όπλα για να
υποστηρίξει την Ουκρανία σε μια σύγκρουση που δεν έχει
σκοτωθεί ούτε ένα μέλος των αμερικανικών υπηρεσιών. Το
αδιέξοδο στην Ουκρανία δείχνει επίσης ότι η σαπίλα του
πολιτικού συστήματος των ΗΠΑ είναι βαθύτερη από τα
παραληρήματα ενός αφηνιασμένου προέδρου.
Πράγματι, ο Τραμπ έπαιξε τον αισχρό του ρόλο του στη
συζήτηση για την Ουκρανία: Η αντίστασή του στο ζήτημα των
νότιων συνόρων της Αμερικής, επειδή θέλει να κατέβει
υποψήφιος με αυτό το θέμα τον Νοέμβριο, βοήθησε να ακυρωθεί
η διακομματική συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι
διαπραγματευτές της Γερουσίας. Η αντίθεσή του στη βοήθεια
για την Ουκρανία ενθαρρύνει τους συμμάχους του και τρομάζει
τους διεθνιστές Ρεπουμπλικάνους, στη Βουλή των Αντιπροσώπων
αυτή τη στιγμή.
Αλλά η τρέχουσα συζήτηση αποδεικνύει ότι το πολιτικό σύστημα
των ΗΠΑ μπορεί να παραλύσει σε κρίσιμα στρατηγικά ζητήματα,
ακόμη και όταν ο πρόεδρος της Αμερικής έχει περιγράψει την
Ουκρανία ως το κεντρικό μέτωπο σε μια μεγάλη μάχη μεταξύ
απολυταρχίας και δημοκρατίας, και όταν ακόμη και μια σταθερή
πλειοψηφία των μελών της Βουλής και της Γερουσίας τάσσεται
υπέρ της παροχής βοήθειας στη χώρα αυτή. Αν αυτό είναι το
καλύτερο που μπορούν να κάνουν οι ΗΠΑ υπό τον Τζο Μπάιντεν,
δεν θα χρειαστεί μια δεύτερη προεδρία Τραμπ για να τεθεί υπό
αμφισβήτηση ο παγκόσμιος ρόλος της Αμερικής.
Σε
ένα πρόσφατο κείμενο για το Foreign Affairs, ο πρώην
υπουργός Άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς υποστήριξε ότι η πολιτική
δυσλειτουργία των ΗΠΑ υποθάλπει τη γεωπολιτική αστάθεια -
ότι μια διαιρεμένη Αμερική δεν διαθέτει τη σταθερότητα και
τη δέσμευση που απαιτούνται για να συγκρατήσει τις δυνάμεις
της παγκόσμιας ταραχής. Όσο περισσότερο διαρκεί το αδιέξοδο
στην Ουκρανία, τόσο πιο προφητική φαίνεται αυτή η
προειδοποίηση.
Ζούμε σε μια εποχή όπου πολλές μακροχρόνιες σταθερές των
παγκόσμιων υποθέσεων - η πρόοδος της δημοκρατίας, η απουσία
πολέμου μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, η σχετική σταθερότητα
βασικών περιοχών - τίθενται υπό αμφισβήτηση. Το ίδιο ισχύει
και για την κατάσταση που διέπει όλες τις άλλες: Ότι το
πολιτικό σύστημα της Αμερικής, με όλες τις αδυναμίες και
τους παραλογισμούς του, θα παράγει τελικά πολιτικές που θα
ωθήσουν τον κόσμο προς μια θετική κατεύθυνση. Ό,τι και αν
συμβεί τον Νοέμβριο, το αδιέξοδο της βοήθειας στην Ουκρανία
είναι απογοητευτικό γιατί δίνει στους φίλους της Αμερικής
και στους εχθρούς της μια πρόγευση του πώς θα είναι ο κόσμος
όταν αυτό δεν θα ισχύει πλέον. Θα μπορούσε να είναι ένας
πολύ μακρύς δρόμος προς την κατηφόρα.
|
