|
Η Ρωσία επί
τρεις δεκαετίες προσπαθούσε να εντάξει τον εαυτό της στην
παγκόσμια οικονομία. Οι επιπτώσεις της εισβολής του προέδρου
Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία προκαλούν οπισθοδρόμηση μέσα
σε λίγες εβδομάδες μόνο. Είναι μία δοκιμασία σε πραγματικό
χρόνο για το πώς ένα κράτος αντεπεξέρχεται όταν ξαφνικά η
τεχνολογία, το κεφάλαιο και τα καταναλωτικά αγαθά παύουν να
φθάνουν σε αυτό.
Όπως έγραψε
προσφάτως σε άρθρο άποψης ο Peter Thal Larsen στο Reuters, η
ταχύτητα με την οποία αποσυνδέθηκε η Ρωσία από τον προηγμένο
κόσμο είναι πρωτοφανής. Οι οικονομικές κυρώσεις και η
δημόσια κατακραυγή υποχρέωσαν μεγάλους ομίλους, όπως οι
Apple, Nike και Ikea να διακόψουν τις ρωσικές πωλήσεις τους.
Οι ναυτιλιακοί κολοσσοί ακύρωσαν τη μεταφορά
εμπορευματοκιβωτίων, ενώ οι αερομεταφορές διακόπηκαν. Από τη
χώρα αποσύρθηκαν και οι πετρελαϊκοί κολοσσοί, καθώς και οι
διεθνείς όμιλοι παροχής φοροτεχνικών υπηρεσιών. Ο διεθνής
οίκος αξιολόγησης Moody’s, ο οποίος την περασμένη εβδομάδα
υποβάθμισε τη δανειοληπτική ικανότητα της Ρωσίας,
κατατάσσοντας τα ομόλογά της σε βαθμίδα «σκουπιδιών», σήμερα
διατείνεται πως η χώρα κινδυνεύει με χρεoκοπία.
Οι κυρώσεις
χρηματοπιστωτικού χαρακτήρ, οι οποίες επιβλήθηκαν από τις
Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και την Ιαπωνία εξέθεσαν τις
μεγάλες αδυναμίες στην οικονομική άμυνα του Πούτιν,
αφοπλίζοντας έως και το ήμισυ των 630 δισεκατομμυρίων
δολαρίων που διαθέτει η χώρα σε συναλλαγματικά διαθέσιμα και
πυροδοτώντας μία επίθεση στο ρούβλι. Οι περιορισμοί στις
εξαγωγές ηλεκτρονικών υπολογιστών, τηλεπικοινωνιακού
εξοπλισμού και εξαρτημάτων αεροσκαφών θα κλονίσουν τη ρωσική
βιομηχανία, η οποία ολοένα και περισσότερο περιπλέκεται μέσα
στο σύστημα της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας. Ο Ρώσος
πρόεδρος και οι αξιωματούχοι του αντέδρασαν, διακόπτοντας
τις εκροές κεφαλαίων από τη χώρα, διαρρηγνύοντας
αιφνιδιαστικά τους οικονομικούς δεσμούς.
Η ασάφεια ως
προς την έκταση των επιπτώσεων των κυρώσεων και την
πιθανότητα νέων έχει μεγιστοποιήσει την αναταραχή, την οποία
αυτές προκάλεσαν. Οι όμιλοι υψηλής τεχνολογίας που
προμήθευαν τη χώρα δεν ανταποκρίνονται στις παραγγελίες και
οι δικηγόροι τους προσπαθούν να διαπιστώσουν τι επιτρέπεται.
Και παρά το γεγονός ότι επί του παρόντος οι δυτικές χώρες
έχουν τη δυνατότητα να προμηθεύονται ρωσικό πετρέλαιο και
φυσικό αέριο, οι αγοραστές κινδυνεύουν, όπως συνέβη με τη
Shell, η οποία εντοπίστηκε όταν παρέλαβε φορτίο αργού σε
μειωμένη τιμή την Παρασκευή. Οι δε τράπεζες και οι εταιρείες
ψηφιακών πληρωμών προβληματίζονται με τη μεταφορά ρευστού,
ακόμα κι αν δεν εμπίπτει αυτό στις κυρώσεις. Ο Βλαντιμίρ
Πούτιν έχει τρόπους να περιορίσει τη ζημία. Η ανάγκη της
Ρωσίας σε ξένο κεφάλαιο είναι περιορισμένη, διότι οι
εξαγωγές της κάθε χρόνο από το 1998 και μετά υπερβαίνουν τις
εισαγωγές της χάρις στις υπεράκτιες πωλήσεις πετρελαίου και
φυσικού αερίου, οι οποίες, κατά τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ,
χονδρικά συνεισέφεραν στο σχεδόν 11% του ΑΕΠ πέρυσι.
Κι ενώ οι ΗΠΑ
συζητούν το ενδεχόμενο ενός εμπάργκο στο πετρέλαιο και η
Γηραιά Ηπειρος σχεδιάζει σύντομα να αποτινάξει την εξάρτησή
της από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, η Κίνα και η Ινδία, συν
τω χρόνω, μπορεί να αποδειχθούν προθυμότερες αγοράστριες των
ρωσικών υδρογονανθράκων. Και η Κίνα, η οποία ήδη αποτελεί τη
μεγαλύτερη εμπορική εταίρο της Ρωσίας, μπορεί να της
προμηθεύσει μηχανοεργαλειακό εξοπλισμό και ηλεκτρονικά,
δηλαδή όσα πλέον δεν παραλαμβάνει από τη Δύση. Βέβαια, αυτή
η μετάβαση θα απαιτήσει χρόνια. Πάντως, τα ανωτέρω δεν
συνιστούν το μοναδικό παράδειγμα οπισθοδρόμησης της
παγκοσμιοποίησης. Τα τελευταία χρόνια οι ΗΠΑ καθίστανται
εχθρικότερες στις κινεζικές επενδύσεις, ενώ η Λαϊκή
Δημοκρατία της Κίνας επιδιώκει να εξαρτάται λιγότερο από την
αμερικανική τεχνολογία. Αυτό έχει κάνει ορισμένους να
υποθέτουν πως τελικά οι δύο οικονομίες θα αποσυνδεθούν
πλήρως. |
