Tα παράξενα και αντικρουόμενα σήματα που εκπέμπει η
οικονομία των ΗΠΑ σήμερα μας βοηθούν να δούμε τι συνέβαινε
στο Γουίλιστον της Βόρειας Ντακότας το 2010. Τότε η περιοχή
ζούσε μια πετρελαϊκή έκρηξη. Τα γεωτρύπανα άνοιγαν
εκατοντάδες πετρελαιοπηγές, γεμίζοντας βαγόνια τρένων με
αργό, επειδή δεν είχε προλάβει να κατασκευαστεί ένας αγωγός.
Σχεδόν όποιος ήθελε δουλειά μπορούσε να βρει, ακόμη και οι
έφηβοι, που παράτησαν το γυμνάσιο για να δουλέψουν στις
πετρελαιοπηγές.
Όπως έγραψαν σε άρθρο – ανάλυση τους οι New York Times, οι
μισθοί εκτινάχθηκαν. Τα εστιατόρια γρήγορου φαγητού έδιναν
μπόνους σε όποιον ζητούσε να προσληφθεί και τα κρατικά
ταμεία γέμισαν έσοδα. Παρά ταύτα, υπήρχε αβεβαιότητα. Τα
εστιατόρια δεν μπορούσαν να προσλάβουν αρκετούς υπαλλήλους.
Η στέγαση ήταν ανεπαρκής και ακριβή, ενώ οι τοπικές υποδομές
δεν μπορούσαν να αντέξουν την ξαφνική αύξηση της ζήτησης. Οι
τιμές σχεδόν για τα πάντα αναρριχήθηκαν στα ύψη. «Ηταν
χαοτικό», είπε ο Ντέιβιντ Φλιν, οικονομολόγος στο
Πανεπιστήμιο της Βόρειας Ντακότας, ο οποίος έζησε την άνθηση
και την έχει μελετήσει. «Η οικονομία πήγαινε καλά, όπως και
τα δημόσια έσοδα, αλλά δεν υπήρχαν εργάτες και οι
επιχειρήσεις είχαν πρόβλημα. Αυτό μοιάζει πολύ με τις
ιστορίες που ακούμε τα τελευταία δύο χρόνια στις ΗΠΑ»,
πρόσθεσε.
Οικονομολόγοι και πολιτικοί επί εβδομάδες διαφωνούν για το
εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται σε ύφεση. Εάν ναι, η
ύφεση δεν μοιάζει με καμία προηγούμενη. Οι εργοδότες
πρόσθεσαν περισσότερες από μισό εκατομμύριο θέσεις εργασίας
τον Ιούλιο και το ποσοστό ανεργίας βρίσκεται σε ναδίρ
50ετίας. Συνήθως σε μια ύφεση οι επιχειρήσεις δεν θέλουν να
προσλάβουν και οι καταναλωτές δεν θέλουν να ξοδέψουν. Αυτήν
τη στιγμή, οι επιχειρήσεις θέλουν να προσλάβουν, αλλά δεν
βρίσκουν εργαζομένους και οι καταναλωτές θέλουν να ξοδέψουν,
αλλά δεν μπορούν να βρουν αυτοκίνητο για αγορά ή πτήσεις για
κράτηση. Οι υφέσεις, με άλλα λόγια, αφορούν υπερβολική
προσφορά και πολύ μικρή ζήτηση. Αυτό που αντιμετωπίζει η
οικονομία των ΗΠΑ είναι το αντίθετο. Ακριβώς όπως η Βόρεια
Ντακότα το 2010. Τα υποκείμενα αίτια είναι, φυσικά,
διαφορετικά. Ωστόσο, η πιο προφανής συνέπεια είναι η ίδια: ο
πληθωρισμός. Υπάρχει επίσης μια πιο αδιόρατη συνέπεια και
αφορά την αβεβαιότητα. Κανείς δεν ξέρει πόσο θα διαρκέσει η
άνθηση ή πώς θα μοιάζει η οικονομία στην επόμενη φάση.
Οι επιχειρήσεις έχουν πλέον περάσει δυόμισι χρόνια σε
κατάσταση συνεχούς προσαρμογής. Στις αρχές του 2020 και
σχεδόν εν μια νυκτί οι Αμερικανοί αντάλλαξαν τα γεύματα των
εστιατορίων με ψωμί στο σπίτι και τις συνδρομές στο
γυμναστήριο για βόλτες με ποδήλατο σε συνθήκη κοινωνικής
απόστασης. Αυτές οι αλλαγές προκάλεσαν τεράστιες διαταραχές.
Ορισμένες άλλες αλλαγές που προκλήθηκαν από την πανδημία
είναι πιθανό να αποδειχθούν πιο μακροχρόνιες. Αλλά είναι
δύσκολο για τις επιχειρήσεις να γνωρίζουν ποιες. «Νομίζω ότι
οι επιχειρήσεις έχουν δίκιο ότι η τρέχουσα κατάσταση της
οικονομίας δεν μπορεί πραγματικά να αντέξει, έτσι, όπως
είναι», δήλωσε ο Ανταμ Οζίμεκ, προϊστάμενος οικονομολόγος
του Ομίλου Οικονομικής Καινοτομίας, ενός ερευνητικού
οργανισμού της Ουάσιγκτον.
Για τους περισσότερους , φυσικά, αυτό δεν μοιάζει με έκρηξη.
Οι Αμερικανοί δηλώνουν στη συντριπτική τους πλειονότητα
δυσαρεστημένοι με την οικονομία. Ο υψηλός πληθωρισμός
κατατρώγει τα οφέλη μιας ισχυρής αγοράς εργασίας για πολλούς
εργαζομένους. Η Τάρα Σινκλέρ, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο
Τζορτζ Ουάσιγκτον, σημειώνει, τέλος, ότι οι ΗΠΑ δεν βιώνουν
μια πραγματική άνθηση. Αυτό θα συνεπαγόταν έναν ενάρετο
κύκλο, στον οποίο η ευημερία γεννάει επενδύσεις, που γεννούν
περισσότερη ευημερία και κάνει την οικονομία πιο παραγωγική
μακροπρόθεσμα.
|
