|
H ευρέως
αναγνωρισμένη παγκοσμιοποίηση της
μεταψυχροπολεμικής εποχής τρέχει τώρα αντίστροφα. Η
παρατεταμένη επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου ενισχύθηκε
από τις επίμονες διαταραχές της εφοδιαστικής
αλυσίδας που σχετίζονται με την πανδημία,
τις συνεχείς πιέσεις του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ – Κίνας και
τις προσπάθειες ευθυγράμμισης των διασυνοριακών οικονομικών
δεσμών με γεωστρατηγικές συμμαχίες («friend-shoring»). Αυτές
οι εξελίξεις σφίγγουν τη θηλιά στην Κίνα, αναμφισβήτητα τη
χώρα που υπήρξε ο μεγαλύτερος ωφελούμενος από τη σύγχρονη
παγκοσμιοποίηση.
Τα παραπάνω
έγραψε σε πρόσφατο άρθρο του στο Project Syndicate ο Stephen
Roach (πρώην πρόεδρος της Morgan Stanley Asia και επικεφαλής
οικονομολόγος της εταιρείας - Μέλος του διδακτικού
προσωπικού του Yale University), προσθέτοντας πως από τις
πολλές μετρήσεις της παγκοσμιοποίησης, συμπεριλαμβανομένων
των χρηματοοικονομικών, πληροφοριών και ροών εργασίας, η
διασυνοριακή ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών συνδέεται
στενότερα με την οικονομική ανάπτυξη. Σε μεγάλο βαθμό για
αυτόν τον λόγο, η επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου, η
οποία ξεκίνησε μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του
2008-09 και εντάθηκε στην εποχή του COVID-19, δείχνει μια
ριζική αλλαγή στην παγκοσμιοποίηση.
Οι διαρκείς
διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας που σχετίζονται με την
πανδημία είναι πιθανό να έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην Κίνα και
στον υπόλοιπο κόσμο.
Ακριβώς όπως ο
ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν προσπάθησε να δικαιολογήσει
την ασυνείδητη επιθετικότητά του στην Ουκρανία ως άμυνα κατά
της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ, οι μακροχρόνιοι φόβοι της Κίνας για
περιορισμό από τις ΗΠΑ δημιουργούν παρόμοιες ανησυχίες στους
κύκλους της κινεζικής ηγεσίας. Ο Χένρι Κίσινγκερ, ο
αρχιτέκτονας της σύγχρονης πολιτικής ΗΠΑ – Κίνας,
προειδοποίησε πρόσφατα για την τάση της Αμερικής για «ατέρμονη
αντιπαράθεση» με την Κίνα και έκανε έκκληση για «ευελιξία
του Νίξον» για την επίλυση μιας ολοένα και πιο επικίνδυνης
σύγκρουσης. Αλλά, όπως υποστηρίζω στο επερχόμενο βιβλίο μου,
«Τυχαία Σύγκρουση», θα χρειαστούν πολύ περισσότερα από αυτό
για να τερματιστεί η κλιμάκωση της κινεζο-αμερικανικής
σύγκρουσης.
Η
παγκοσμιοποίηση ήταν πάντα ένας πιασάρικος όρος στην
αναζήτηση μιας θεωρίας. Ναι, το εμπόριο ήταν το στοιχείο που
ενθάρρυνε την ολοκλήρωση της παγκόσμιας οικονομίας. Αλλά δεν
ήταν η ανερχόμενη παλίρροια που σήκωσε όλα τα σκάφη. Με τον
κόσμο να κατακλύζεται από την κλιματική αλλαγή, τις
πανδημίες και έναν συγκλονιστικό νέο πόλεμο στην Ευρώπη –
για να μην πω τίποτα για την αυξανόμενη ανισότητα και τις
σχετικές κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις -, η υπεράσπιση
της παγκοσμιοποίησης έχει δεχθεί πλήγμα. Και η Κίνα μπορεί
να έχει τα περισσότερα να χάσει. |
