|
Ο επικρατέστερος
προεδρικός υποψήφιος της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι, έχει
κάποιες ανορθόδοξες ιδέες για τη νομισματική πολιτική (θέλει
να καταργήσει τις κεντρικές τράπεζες), την πολιτική
γενικότερα (είναι ελευθεριακός) και τα κατοικίδια (έχει
πέντε κλωνοποιημένα σκυλιά). Μία από τις προτάσεις του,
ωστόσο, αποτελεί απλή κοινή λογική: η δολαριοποίηση της
οικονομίας της Αργεντινής.
Όπως έγραψε
προσφάτως σε άρθρο του ο Tyler Cowen στο Bloomberg, τα
επιχειρήματα υπερ της δολαριοποίησης είναι ξεκάθαρα: από το
1980, η Αργεντινή έχει καταγράψει μέσο ετήσιο ρυθμό
πληθωρισμού άνω του 200%. Σημαντικά τμήματα της οικονομίας
έχουν ήδη μετακινηθεί στη χρήση δολαρίων, ακόμη και προς τα
κρυπτονομίσματα. Γιατί να μην προχωρήσει ως το τέλος και να
δώσει στην οικονομία της ένα σταθερό νόμισμα, το οποίο οι
πολιτικοί της δεν θα μπορούν να χειραγωγούν; Οι Αργεντίνοι
θα ήταν ευκολότερο να προστατεύσουν τις αποταμιεύσεις τους,
οι οικονομικοί υπολογισμοί θα ήταν ευκολότεροι και οι ξένοι
επενδυτές θα ενθαρρύνονταν.
Επιπλέον, το πέσο
αναμένεται να υποχωρήσει κατά 70% το επόμενο έτος, κάτι που
δεν αποτελεί ένδειξη μιας επερχόμενης ανάκαμψης. Για λόγους
που δεν είναι της παρούσης, η πολιτική οικονομία της
Αργεντινής έχει ορισμένα χαρακτηριστικά που δεν ευνοούν τη
νομισματική σταθερότητα και τη δημοσιονομική ευθύνη κι έτσι
η περαιτέρω εξομάλυνση είναι απίθανο να διορθώσει το
πρόβλημα. Χρειάζεται ένα δραστικό βήμα.
Τρεις οικονομίες της
Λατινικής Αμερικής - ο Παναμάς, ο Ισημερινός και το Ελ
Σαλβαδόρ - έχουν ήδη προχωρήσει σε ρητή δολαριοποίηση. Αν
και τα αποτελέσματα ποικίλλουν, με τον Παναμά να έχει μακράν
το καλύτερο, η δολαριοποίηση αυτή καθεαυτή λειτούργησε και
για τις τρεις: έχουν περάσει όλες από καθεστώτα πολύ υψηλού
περιοδικού πληθωρισμού στη σχετική νομισματική σταθερότητα.
Καμία δεν φαίνεται πιθανό να επιστρέψει σύντομα στο φυσικό
εθνικό της νόμισμα.
Υπάρχουν μερικά
γνωστά επιχειρήματα κατά της δολαριοποίησης, τα περισσότερα
από αυτά, ωστόσο, βασίζονται είτε σε παρεξηγήσεις είτε σε
ευσεβείς πόθους σχετικά με το τι μπορεί να πετύχει η
Αργεντινή χωρίς δολαριοποίηση.
Για παράδειγμα, εάν
μια χώρα δολαριοποιηθεί, παραιτείται από την επιλογή να
κερδίζει έσοδα από τον πληθωρισμό της και αντ' αυτού
αποδίδει αυτά τα έσοδα στην ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα
των ΗΠΑ (Federal Reserve). Αυτό θα ήταν ανησυχητικό εάν η
εγχώρια κεντρική τράπεζα συμπεριφερόταν υπεύθυνα. Στην
περίπτωση της Αργεντινής, ωστόσο, η εξάλειψη των εσόδων από
τον πληθωρισμό είναι ακριβώς εκείνο που προσπαθεί να
επιτύχει η δολαριοποίηση.
Έτερο επιχείρημα
είναι πως ό,τι είναι καλύτερο για την οικονομία των ΗΠΑ,
όσον αφορά την προσφορά χρήματος και τη μακροοικονομική
πολιτική, δεν είναι απαραίτητα το καλύτερο για την
Αργεντινή, μια μακρινή οικονομία που συνδέεται μόνο μερικώς
με τις ΗΠΑ όσον αφορά το εμπόριο. Το επιχείρημα έχει κάποιο
νόημα σε αφηρημένη βάση. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η
δολαριοποίηση είναι πολύ προτιμότερη από την εναλλακτική
λύση - τον αχαλίνωτο υπερπληθωρισμό.
Ορισμένοι
επιχειρηματολογούν ότι η Αργεντινή έχει ήδη δοκιμάσει τη
δολαριοποίηση τη δεκαετία του 1990, συνδέοντας το νόμισμά
της με το δολάριο. Ωστόσο εκείνη ήταν μια απλή υπόσχεση -
και η υπόσχεση για μετατρεψιμότητα παραβιάστηκε μάλλον
θεαματικά, οδηγώντας σε μια τελική επανάκαμψη του
υπερπληθωρισμού. Το 1999, η πρόταση του προέδρου της
Αργεντινής Carlos Menem για δολαριοποίηση απορρίφθηκε.
Εκείνο που
χρειάζεται η Αργεντινή είναι γνήσια δολαριοποίηση - έτσι
ώστε η κυβέρνηση να μην έχει απλό τρόπο να επιστρέψει στη
νομισματική ανευθυνότητα. Η κυριολεκτική δολαριοποίηση, αντί
για την απλή σύνδεση του δολαρίου με το πέσο, αποτελεί μια
αξιόπιστη πολιτική.
Μια άλλη ανησυχία,
πιο σημαντική, είναι ότι η δολαριοποίηση θα είχε ένα
τεράστιο αρχικό κόστος για την κυβέρνηση της Αργεντινής:
κάποιος θα έπρεπε πραγματικά να βρει όλα εκείνα τα δολάρια
που θα χρησιμεύσουν ως φυσικό νόμισμα της χώρας. Λάβετε
υπόψη, ωστόσο, ότι η οικονομία της Αργεντινής θα αποκτούσε
επίσης ένα πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο - δηλαδή, αυτά τα
δολάρια. Το καθαρό κόστος, τελικά, λογικά θα ήταν μηδενικό.
Ρεαλιστικά, η απόκτηση των δολαρίων λογικά
θα αποδεικνυόταν τελικά καθαρά θετική. Η κυβέρνηση της
Αργεντινής πρέπει να επενδύσει στο μέλλον των πολιτών της
και η εισαγωγή ενός σταθερού νομίσματος είναι ένας από τους
καλύτερους τρόπους για να γίνει κάτι τέτοιο.
Η δολαριοποίηση
μπορεί να περιλαμβάνει σημαντικές δημοσιονομικές
προσαρμογές, έστω και μόνο για τη συσσώρευση δολαρίων για να
λειτουργήσει - και αυτό θα μπορούσε να φέρει χάος στην
πολιτική σκηνή της Αργεντινής. Αυτός είναι ένας πραγματικός
κίνδυνος, ωστόσο πρέπει να σταθμιστεί έναντι των πολιτικών
κινδύνων του συνεχιζόμενου υπερπληθωρισμού. Τουλάχιστον η
δολαριοποίηση προσφέρει κάποιες πιθανότητες τελικής
επιτυχίας.
Η Αργεντινή
εξακολουθεί να είναι μια από τις πλουσιότερες χώρες στη
Λατινική Αμερική, αλλά σε σχετικούς όρους χάνει έδαφος από
τη δεκαετία του 1920, όταν ήταν μια από τις πλουσιότερες
χώρες στον κόσμο. Το εκπαιδευτικό της σύστημα παραμένει
υγιές, επομένως τα πράγματα δεν είναι απελπιστικά, ωστόσο
χρειάζεται δραματικά καλύτερη δημόσια πολιτική. Σε αυτό το
σημείο, το να μην κάνει κανείς τίποτα ή να συνεχίσει στον
ίδιο δρόμο, είναι πιο επικίνδυνο από το να αναλάβει το
στοίχημα για ορισμένες ριζικές μεταρρυθμίσεις.
Πολλοί ελευθεριακοί
στις ΗΠΑ δεν ξέρουν πόσο τυχεροί είναι. Τους αρέσει να
στρέφονται εναντίον της Fed και μερικοί από αυτούς
προβλέπουν την πτώση του δολαρίου, πιθανόν λόγω
υπερπληθωρισμού στις ΗΠΑ.
Έπειτα, ένας
πραγματικός ελευθεριακός υποψήφιος σε μια άλλη χώρα
επιτυγχάνει κάποια πολιτική θελκτικότητα και η πιο άμεση
πρόταση πολιτικής του είναι να ανυψώσει το στάτους του
δολαρίου.
Ίσως το επόμενο βήμα
για τους Αμερικανούς ελευθεριακούς δεν είναι να συγκρουστούν
με το αμερικανικό νόμισμα, αλλά να εξετάσουν ποιες άλλες
χώρες θα πρέπει να βοηθήσουν να δολαριοποιηθούν. |
