|
Ενα πρωινό Δευτέρας
πριν από δεκαπέντε χρόνια η κατάρρευση της Lehman
Brothers πυροδότησε τη χειρότερη οικονομική κρίση από
το Μεγάλο Κραχ του 1929. Οι περισσότερες προηγμένες
οικονομίες βυθίστηκαν σε βαθιά και οξεία ύφεση. Το δημόσιο
χρέος τους αυξήθηκε. Και το χειρότερο όλων είναι ότι
η χρηματοπιστωτική και οικονομική
κρίση κλόνισε την εμπιστοσύνη των ανθρώπων στη
φιλελεύθερη οικονομική τάξη του προηγμένου κόσμου, η οποία
είχε ενισχυθεί μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού στην
Ευρώπη το 1989/1990.
Όπως έγραψε σε
πρόσφατη ανάλυση του ο Χόλγκερ Σμίντινγκ (οικονομολόγος της
Berenberg Bank), αυτό καθιστά ακόμη πιο ζωτικής σημασίας το
να αποτραπεί η οιαδήποτε επανάληψη μιας τέτοιας κρίσης.
Εντούτοις, οι αρμόδιοι αξιωματούχοι των αντίστοιχων
κεντρικών τραπεζών, καθώς και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα
λαμβάνουν υπ’ όψιν τους όσα διδάχθηκαν από την κρίση του
2008; Σε γενικές γραμμές, αυτό φαίνεται να ισχύει. Κατά τη
10η επέτειο της κρίσης της Lehman Brothers το 2018, είχα
συνοψίσει τη δική μου άποψη για το θέμα σε μια σειρά δέκα
μαθημάτων. Εκείνη την περίοδο είχα συγκεκριμένα καταλήξει
στο εξής συμπέρασμα: «Οι άνθρωποι σπάνια κάνουν τα ίδια λάθη
δύο φορές διαδοχικά… Οι δυτικές οικονομίες έχουν ενισχύσει
το αμυντικό τους σύστημα επαρκώς έναντι της επανάληψης μιας
κρίσης τύπου Lehman».
Φυσικά, ο
εφησυχασμός και η συμπεριφορά της αγέλης παραμένουν μέρος
της ανθρώπινης φύσης. Ως αποτέλεσμα, οι οικονομικές κρίσεις
ενδέχεται να επανέλθουν. Παρά ταύτα, σε γενικές γραμμές, οι
Αρχές τώρα πλέον τελούν εν εγρηγόρσει για πιθανούς
συστημικούς κινδύνους. Από αυτή την άποψη, αντιμετώπισαν
αρκετά καλά τη βραχείας διάρκειας οικονομική αναταραχή μετά
το ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19 τον Φεβρουάριο του 2020,
την κατάρρευση της αμερικανικής τράπεζας Silicon Valley
Bank, καθώς και εκείνην της ελβετικής Credit Suisse φέτος
τον Μάρτιο, με κρίσιμες αποφάσεις που έπρεπε να ληφθούν
γρήγορα. Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, οι Αρχές έχουν
δείξει ότι έχουν τη δυνατότητα να περιορίσουν τον κίνδυνο
μετάδοσης, ενώ ειδικά στην περίπτωση της Ελβετίας φάνηκε πως
μπορούν να αντιμετωπίσουν ακόμη και μια προβληματική μεγάλη
τράπεζα με αρκετά συντεταγμένο τρόπο. Συνολικά, οι τράπεζες
φαίνεται επίσης να έχουν βελτιωμένη κεφαλαιοποίηση και
ρυθμιστικό πλαίσιο. Από πολλές απόψεις, τα τελευταία πέντε
χρόνια ήταν ασυνήθιστα ταραχώδη. Ειδικότερα, το γεγονός ότι
οι περιστασιακές αναταράξεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα
δεν προκαλούν απώλεια ελέγχου με κάνει να είμαι βέβαιος ότι
τουλάχιστον η σημερινή γενιά των αξιωματούχων που
διαμορφώνουν πολιτική, δεν θα επιτρέψει να συμβεί ξανά μια
καταστροφή τόσο σφοδρή όσο η μεγάλη οικονομική κρίση του
2008/2009. Τους εύχομαι καλή τύχη. |
