Από το Marx ως το Soros

Καθημερινή Στήλη με άρθρα για την παγκόσμια οικονομία

Επικοινωνήστε μαζί μας

00:01 - 26/05/23

Πάνω από έναν χρόνο αφότου η Federal Reserve εκκίνησε ένα μπαράζ αυξήσεων επιτοκίων προκειμένου να τιθασεύσει τον πληθωρισμό, οι πιέσεις στις τιμές μετριάζονται, αν και όχι τόσο γρήγορα όσο θα ήθελαν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής. Μόλις τον Μάρτιο, οι αξιωματούχοι της επιτροπής καθορισμού επιτοκίων της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ αναγκάστηκαν να αναθεωρήσουν ανοδικά τις προοπτικές για τον δομικό πληθωρισμό, όπως μετράται από τον δείκτη τιμών προσωπικών καταναλωτικών δαπανών για φέτος στο 3,6% από 3,5% που προέβλεπαν τον Δεκέμβριο, υπογραμμίζοντας πόσο άπιαστος παραμένει ακόμη ο στόχος του 2%.

Τα παραπάνω έγραψε σε πρόσφατη ανάλυση του το Bloomberg, οι οικονομολόγοι συνεχίζουν να συζητούν τι είναι εκείνο που κρατά τον πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα, ακόμη και τώρα που το κόστος δανεισμού έχει αυξηθεί. Το ζήτημα είναι ότι, ενώ οι τιμές σε τρόφιμα, καθημερινά οικιακά είδη και ενέργεια έχουν μετριαστεί, εκείνες για πολλές υπηρεσίες συνεχίζουν να αυξάνονται. Το κόστος στέγασης, το οποίο αντιστοιχεί περίπου στο ένα τρίτο του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ), σημείωσε αύξηση 0,6% τον Μάρτιο, μια βελτίωση σε σχέση με τον Φεβρουάριο. Ωστόσο, το κόστος για άλλες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών ταξιδιών, της εκπαίδευσης και της ασφάλισης αυτοκινήτου συνέχισε να αυξάνεται.

Πολλοί, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της Fed, Jay Powell, αποδίδουν τις πιέσεις στις τιμές των υπηρεσιών σε μια εξαιρετικά σφιχτή αγορά εργασίας: η ανεργία στις ΗΠΑ, στο 3,5%, βρίσκεται κοντά σε χαμηλό 50 ετών και αυτό ασκεί αυξητική πίεση στους μισθούς.

Το πώς θα εξελιχθεί αυτή η δυναμική θα καθορίσει το κατά πόσο ο πληθωρισμός θα επιστρέψει στη ζώνη άνεσης της Fed χωρίς ύφεση ή θα αποδειχθεί πιο επίμονος από το αναμενόμενο, αναγκάζοντας την κεντρική τράπεζα να πιέσει τα επιτόκια ακόμη υψηλότερα, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε οικονομική ύφεση.

Ο Powell έχει επανειλημμένα αναφέρει το υψηλότερο κόστος εργασίας στους κλάδους υπηρεσιών ως έναν από τους λόγους για τους οποίους ο πληθωρισμός παραμένει επίμονος. Το κόστος απασχόλησης στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης αυξήθηκε περισσότερο απ’ ό,τι σε οποιονδήποτε άλλον κλάδο το τελευταίο τρίμηνο του 2022 και βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών – αντανάκλαση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι εργοδότες στην προσέλκυση και διατήρηση εργαζομένων.

Δεν αποδέχονται όλοι το επιχείρημα ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ "σφιχτής" αγοράς εργασίας και επίμονου πληθωρισμού. Ο Omair Sharif, ιδρυτής της Inflation Insights, αναφέρει ότι οι μισθολογικές απαιτήσεις των εργαζομένων σε υπηρεσίες όπως η επισκευή αυτοκινήτων ή οι αερομεταφορές δεν είναι μεγαλύτερο πρόβλημα για τους εργοδότες σε σχέση, π.χ., με τις ελλείψεις ανταλλακτικών ή τις υψηλότερες τιμές καυσίμων. "Το κόστος εργασίας είναι σαφώς σημαντικό, αλλά γενικά το υψηλότερο κόστος σε όλη τη δομή κάθε επιχείρησης είναι εξίσου σημαντικό, αν όχι σημαντικότερο, για την άνοδο στον πληθωρισμό πέρυσι", τονίζει.

Μια πρόσφατη ανάλυση από την Employ America, οργανισμό ο οποίος πρεσβεύει ότι μια σφιχτή αγορά εργασίας πρέπει να είναι ο τελικός στόχος των νομισματικών και δημοσιονομικών πολιτικών, διαπίστωνε ότι οι δείκτες του δομικού πληθωρισμού δείχνουν πως η αύξηση μισθών στην πραγματικότητα επιβραδύνεται. "Επιστρέφουμε εντός του εύρους των επιπέδων αύξησης μισθών πριν από την πανδημία", λέει ο Preston Mui, οικονομολόγος του οργανισμού.

Ένας προσεκτικά παρακολουθούμενος δείκτης περί των μισθών, ο τριμηνιαίος δείκτης κόστους απασχόλησης, έδειξε σημάδια μετριασμού το τελευταίο τρίμηνο του περασμένου έτους, όταν και αυξήθηκε κατά 1%, ελάχιστα χαμηλότερα από τις προβλέψεις των οικονομολόγων.

Ωστόσο, ένας ξεχωριστός δείκτης αύξησης των μισθών από τη Fed της Ατλάντα έδειξε ότι οι μισθοί ήταν αυξημένοι κατά 6,4% τον Φεβρουάριο σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους, ξεπερνώντας την αύξηση του ΔΤΚ για πρώτη φορά από την έναρξη της πανδημίας. Άλλα στοιχεία δείχνουν ότι οι διάμεσες εβδομαδιαίες αποδοχές των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης ήταν κατά 6,1% υψηλότερες το πρώτο τρίμηνο του 2023 σε ετήσια βάση.

Μια ανάλυση των κύριων στοιχείων του ΔΤΚ από οικονομολόγους της Nomura υποστήριξε ότι ο πληθωρισμός θα μπορούσε να επιβραδυνθεί ταχύτερα απ’ ό,τι αναμένει η αγορά φέτος, ωστόσο ότι η μεγαλύτερη πρόκληση θα έρθει το 2024, όταν ο πληθωρισμός ενδέχεται να παραμείνει πάνω από το 3%. Εκτός από τους μισθούς, οι λεγόμενοι διαρθρωτικοί παράγοντες, όπως η περιορισμένη προσφορά αγαθών και ενέργειας, η μετατόπιση των αλυσίδων παραγωγής και οι γεωπολιτικές εντάσεις είναι μεταξύ των λόγων τους οποίους οι οικονομολόγοι αναφέρουν σχετικά με το γιατί ο πληθωρισμός μπορεί να παραμείνει υψηλότερος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Το αισιόδοξο σενάριο είναι το υψηλότερο κόστος δανεισμού να μειώσει τελικά τον πληθωρισμό χωρίς ύφεση. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ρυθμός των προσλήψεων μειώνεται και ότι η πρόσβαση σε πιστώσεις έχει μειωθεί, ανέφερε η Fed στην έρευνα Beige Book, η οποία βασίζεται σε περιφερειακές επιχειρηματικές πηγές της κεντρικής τράπεζας και η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα στις 19 Απριλίου. Ξεχωριστά στοιχεία έδειξαν ότι οι αιτήσεις για επιδόματα ανεργίας εκτινάχθηκαν στο υψηλότερο επίπεδό τους από τον Νοέμβριο του 2021.

Ωστόσο, ο βετεράνος στην παρατήρηση της Fed, Mickey Levy, επικεφαλής οικονομολόγος για τις ΗΠΑ και την Ασία στην Berenberg Capital Markets, διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων, προειδοποιεί ότι οι τιμές θα χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να υποχωρήσουν απ’ ό,τι αναμενόταν, εν μέρει επειδή η Fed εξακολουθεί να τρέχει πίσω από τις εξελίξεις, αφότου καθυστέρησε να αναγνωρίσει την κλίμακα της "επιδημίας" του πληθωρισμού. "Ενώ προβλέπω επιβράδυνση του πληθωρισμού, η εδραία μου άποψη είναι ότι αυτός θα αποδειχθεί αρκετά επίμονος και δεν θα πέσει τόσο πολύ όσο προβλέπει η Fed", υπογραμμίζει.