|
Μήπως πρόκειται
το άλλοτε αδιανόητο να γίνει η νέα κανονικότητα της Ε.Ε.; Οι
Ευρωπαίοι ηγέτες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν μια κρίση που
απειλεί την ευημερία και την ασφάλεια των 500 εκατομμυρίων
πολιτών τους και θα προσπαθήσουν να αντλήσουν διδάγματα από
όσα τους δίδαξε η πανδημία. Μεταξύ άλλων, την απόφαση της
Ε.Ε. να σπάσει ένα από τα ισχυρότερα ταμπού με την έκδοση
κοινού χρέους, που θα αποτελέσει εκτεταμένη μεταφορά πλούτου
από τις πλουσιότερες χώρες-μέλη σε εκείνες που έχουν τη
μεγαλύτερη ανάγκη.
Τα παραπάνω
έγραψε σε πρόσφατη ανάλυση του το Bloomberg, σχολιάζοντας
πως τα γνωστά δημοσιονομικά «γεράκια» της Ε.Ε. εναντιώνονται
σε μια επανάληψη του Ταμείου Ανάκαμψης με τα 724 δισ. ευρώ,
αλλά κάποιοι, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, είναι
πρόθυμοι να υποστηρίξουν την έκδοση κοινού χρέους και τη
χορήγηση δανείων που θα στηρίξουν τις χειμαζόμενες
οικονομίες.
Η μεταβολή αυτή
σκιαγραφεί τη σοβαρότητα της κατάστασης, καθώς και τη
συνειδητοποίηση ότι οι κοινοί τρόποι χρηματοδότησης της Ε.Ε.
δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση των σημερινών πληγμάτων. «Αυτή
η κρίση απαιτεί κοινή ανάληψη δράσης», εξηγεί η Μαρία
Δεμερτζή, αντιπρόεδρος της δεξαμενής σκέψης Bruegel στις
Βρυξέλλες, αναφερόμενη στο επενδυτικό πρόγραμμα SURE που
επιστράτευσε η Ε.Ε. στη διάρκεια της πανδημίας. Oπως τονίζει,
«όταν έχεις ένα εργαλείο που έχει αποδώσει, δύσκολα μπορείς
να μην το χρησιμοποιήσεις ξανά». Πριν από τη λήξη της
συνόδου οι Ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να έχουν καταλήξει σε ένα
συγκεκριμένο πακέτο μέτρων, που θα αμβλύνει τον αντίκτυπο
των υψηλών τιμών της ενέργειας, ώστε να ανακόψουν τις
αυξανόμενες αντιδράσεις για το υψηλό κόστος διαβίωσης.
Ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς, αντιβαίνει στην πάγια
αντίθεση της χώρας του στη χρήση κοινού δανεισμού
προκειμένου να αντιμετωπισθεί η ενεργειακή κρίση, αλλά υπό
έναν όρο: ότι τα χρήματα θα διανεμηθούν υπό μορφήν δανείων
και όχι επιδοτήσεων.
Αυτή η στροφή 180 μοιρών έπεται μιας θύελλας επικρίσεων που
δέχθηκε από τους εταίρους του για το πακέτο των 200 δισ.
ευρώ που θα δανειστεί η Γερμανία για να θωρακίσει τις
γερμανικές επιχειρήσεις και τα γερμανικά νοικοκυριά. Οι
άλλες χώρες εκτιμούν ότι το πακέτο αυτό θα ανοίξει νέα
οικονομικά χάσματα ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε. Οπως τόνισε ο
Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μπρινό Λε Μερ, «όταν δεν
υπάρχει διαβούλευση, δεν υπάρχει αλληλεγγύη, δεν υπάρχει
στοχευμένη στήριξη και σεβασμός στον θεμιτό ανταγωνισμό,
κινδυνεύουμε από έναν κατακερματισμό της Ευρωζώνης». Η
πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επιβεβαίωσε
ότι διερευνά τις δυνατότητες να αντλήσει πρόσθετα κεφάλαια
για να επισπεύσει τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές
ενέργειας και να διασφαλίσει ισονομία ανάμεσα στα κράτη-μέλη.
«Πρέπει να δώσουμε σε κάθε κράτος-μέλος τις ίδιες
δυνατότητες να προετοιμαστεί για το μέλλον», τόνισε από το
βήμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και υπογράμμισε πως «αυτά
δεν αφορούν την ενέργεια αλλά την ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε.
σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως και την εθνική μας κυριαρχία».
Η διαδικασία είναι ακόμη σε αρχικό στάδιο, αλλά η κοινή
έκδοση χρέους είναι μια από τις επιλογές που εξετάζει η
Κομισιόν, σύμφωνα με αξιωματούχους που πρόσκεινται στις
σχετικές συνομιλίες. Γαλλία, Ιταλία και Πορτογαλία
σχεδιάζουν να εκμεταλλευθούν την ευκαιρία που τους δίνει η
Σύνοδος Κορυφής για να καθιερώσουν νέα εργαλεία.
Λουξεμβούργο, Ολλανδία και Δανία εξακολουθούν να εκφράζουν
επιφυλακτικότητα σε ό,τι αφορά τις κοινές λύσεις. Η Αυστρία,
από τα γνωστά «γεράκια», δηλώνει ανοικτή σε ένα σχήμα τύπου
SURE, υπό τον όρο ότι η στήριξη θα δοθεί υπό τη μορφή
δανείων και όχι επιδοτήσεων. Παράλληλα, όμως, η Βιέννη
παραμένει επιφυλακτική ως προς το κατά πόσον είναι συνετό να
επαναληφθεί ένας κοινός δανεισμός, δεδομένου του αντικτύπου
που θα έχει στη δημοσιονομική πειθαρχία. Οπως τόνισε
προσφάτως ο Αυστριακός υπουργός Οικονομικών, Μάγνους Μπρένερ,
«τα κράτη-μέλη πρέπει πρώτα να προσαρμόσουν τους
προϋπολογισμούς τους και πρέπει να έχουν κάποια κίνητρα για
να το κάνουν».
Ως συνήθως η Γερμανία θα παίξει καθοριστικό ρόλο. Αφού επί
χρόνια εναντιώθηκε στην από κοινού ανάληψη του κινδύνου, ο
Σολτς ήταν αυτός που πριν από δύο χρόνια ως υπουργός
Οικονομικών πήρε την πρωτοβουλία να αλλάξει στάση και τώρα
είναι ανοικτός σε νέα έκδοση κοινού χρέους. Και τώρα ως
καγκελάριος απέρριψε το αίτημα του υπουργού Οικονομικών,
Κρίστιαν Λίντνερ, να αποκλείσει οποιοδήποτε πρόγραμμα της
Ε.Ε. θα βασίζεται σε δανεισμό και να τηρήσει αυτή τη στάση
στη Σύνοδο Κορυφής. Ο Λίντνερ έχει ανακοινώσει φοροαπαλλαγές
ύψους 10 δισ. ευρώ για να βοηθήσει τα γερμανικά νοικοκυριά
που υποφέρουν από τον πληθωρισμό. Οπως τονίζει η κ. Δεμερτζή,
η χρήση ενός εργαλείου όπως το SURE «θα αποτελέσει ένα βήμα
μπροστά, αλλά ακόμη μεγαλύτερο βήμα θα είναι ένας κοινός
δανεισμός που θα προσφέρει επιδοτήσεις, όπως ήταν η
πραγματική καινοτομία της ευρωπαϊκής αντίδρασης στην κρίση
της πανδημίας».
|
