|
Τι όπλο κουβαλά μαζί
του ένας οικονομολόγος σε έναν καβγά; Μα, φυσικά, μια
καμπύλη. Οι καμπύλες, βασικό στοιχείο των οικονομικών
μοντέλων, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως "ρόπαλα".
Τους τελευταίους 18
μήνες, δύο ομάδες διακεκριμένων οικονομολόγων διασταυρώνουν
τα ξίφη τους δημόσια για τη μορφή της καμπύλης Beveridge. Η
τελευταία, που πήρε το όνομά της από τον William Beveridge,
οικονομολόγο-πατέρα του κράτους πρόνοιας της Βρετανίας,
αντιστοιχίζει το επίπεδο κενών θέσεων εργασίας σε μια
οικονομία με το επίπεδο απασχόλησης. Η σχέση είναι απλή, με
τα δύο μεγέθη γενικά να ανεβαίνουν ή να υποχωρούν παράλληλα.
Όπως έγραφε το
Bloomberg σε πρόσφατη ανάλυση του, τον τελευταίο ενάμιση
χρόνο το οικονομικό μοντέλο του Beveridge βρέθηκε στο
επίκεντρο συζήτησης σε αίθουσες διαλέξεων, κυβερνητικά
γραφεία και μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με το αν μια
υπερθερμανθείσα οικονομία των ΗΠΑ μπορεί να φτάσει στη -
σπάνια - "ήπια προσγείωση". Σε εργασία του Ιουλίου 2022
("Bad News for the Fed From the Beveridge Space"), οι Larry
Summers, πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Olivier
Blanchard, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στο Διεθνές
Νομισματικό Ταμείο, και Alex Domash του Πανεπιστημίου
Harvard υποστήριζαν ότι η ανεργία θα έπρεπε να αυξηθεί
ουσιαστικά για να μειωθεί ο πληθωρισμός.
Ο Christopher
Waller, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Federal
Reserve, και ο υπάλληλος της Fed Andrew Figura απάντησαν με
ανάρτηση στον ιστότοπο της κεντρικής τράπεζας ότι δική τους
έρευνα έδειχνε ότι μια σημαντική μείωση στις ανοιχτές θέσεις
εργασίας ‒χωρίς παράλληλη αύξηση της ανεργίας‒ θα ήταν
αρκετή.
Είναι πολύ νωρίς για
να ανακηρύξουμε νικητή, ωστόσο, έπειτα από 18 μήνες, το
στρατόπεδο του Waller φαίνεται ισχυρότερο. Ο αριθμός των
ανοιχτών θέσεων εργασίας μειώθηκε κατά σχεδόν 27% από την
πανδημική κορύφωση άνω των 12 εκατομμυρίων στις αρχές του
2022, χωρίς παράλληλη μείωση της απασχόλησης. Εν τω μεταξύ,
ο πληθωρισμός (δείκτης τιμών καταναλωτή) έχει επιβραδυνθεί
στο 3,4%, από το ανώτατο όριο του 9,1% του Ιουνίου του 2022.
"Δεν είμαστε ακριβώς
εκεί, αλλά θα έλεγα, χρησιμοποιώντας μια αναλογία
αμερικανικού ποδοσφαίρου, ότι, στο τέλος του τρίτου
δεκαλέπτου, η ομάδα Waller είναι σίγουρα μπροστά",
παραδέχεται ο Blanchard. Ο Summers δεν το έχει παραδεχτεί,
ωστόσο οι δημόσιες τοποθετήσεις του υποδεικνύουν σαφή
χαλάρωση της θέσης του. "Πάντα έλεγα ότι οι ήπιες
προσγειώσεις είναι ο θρίαμβος της ελπίδας έναντι της
εμπειρίας, αλλά περιστασιακά η ελπίδα μπορεί όντως να
θριαμβεύσει", δήλωσε στις 29 Δεκεμβρίου.
Όπως έγραψε το
Bloomberg, η
στροφή αντικατοπτρίζεται στο ευρύτερο σύμπαν των αναλυτών
στις τράπεζες της Wall Street, οι περισσότεροι από τους
οποίους έχουν αναιρέσει τις προβλέψεις τους για ύφεση, υπό
το φως των σταθερών μακροοικονομικών δεδομένων. Μεταξύ των
τελευταίων που το έκαναν ήταν η Wells Fargo, της οποίας οι
αναλυτές, στις 12 Ιανουαρίου, ανέφεραν ότι "τα γεγονότα μάς
ανάγκασαν να αλλάξουμε γνώμη".
Τα συγκεκριμένα
γεγονότα δείχνουν ότι τα αμερικανικά νοικοκυριά και οι
επιχειρήσεις συνεχίζουν να τα πηγαίνουν καλύτερα απ’ ό,τι
αναμενόταν εν μέσω των υψηλότερων επιτοκίων εδώ και
περισσότερο από δύο δεκαετίες. Το πραγματικό Ακαθάριστο
Εγχώριο Προϊόν επεκτάθηκε κατά 3,3% το δ’ τρίμηνο σε ετήσια
βάση, βραδύτερα από το προηγούμενο τρίμηνο, αλλά πολύ πάνω
από τις προσδοκίες. Οι ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων
αναφέρουν τις ελλείψεις εργαζομένων ως μία από τις κύριες
ανησυχίες τους σε έρευνα της Εθνικής Ομοσπονδίας Ανεξάρτητων
Επιχειρήσεων.
Ο Randy Carr, ο
οποίος διευθύνει τον μεγαλύτερο κατασκευαστή εμβλημάτων και
ραφτών στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων πελατών που
χρειάζονται στολές για τους εργαζομένους τους, αναφέρει ότι
τα βιβλία παραγγελιών του δεν δείχνουν κανένα σημάδι
αδυναμίας στην αγορά εργασίας. "Δεν βλέπουμε καμία
υποχώρηση", λέει ο Carr, CEO της World Emblem. "Γνωρίζουμε
ότι οι άνθρωποι προσλαμβάνουν όταν έρχονται οι παραγγελίες
για ρούχα εργασίας και αρχίζουν να ντύνουν νέους υπαλλήλους.
Αυτό μας δίνει αυτοπεποίθηση".
Παρόλο που οι
ανησυχίες για ύφεση υποχωρούν, οι οικονομολόγοι εξακολουθούν
να δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις εξελίξεις τα λίγα
τελευταία χρόνια. Όσοι υποστήριζαν ότι οι πιέσεις στις τιμές
θα υποχωρούσαν καθώς οι πανδημικές διαταραχές στις
εφοδιαστικές αλυσίδες και στην αγορά εργασίας θα
εξασθενούσαν, χαρακτηρίζονταν περιφρονητικά ως "ομάδα των
μεταβατιστών" από εκείνους που υποστήριζαν ότι ο πληθωρισμός
θα αποδεικνυόταν πιο καταστροφικός επειδή ήταν μια εκδήλωση
διαρθρωτικών αλλαγών στην οικονομία που θα συνέχιζαν να
οδηγούν τους μισθούς υψηλότερα.
Δικαιωμένα από τη
ραγδαία υποχώρηση του πληθωρισμού, ορισμένα μέλη της "ομάδας
των μεταβατιστών" φορούν τώρα το "σήμα" της περήφανα. "Ο
πληθωρισμός που είχαμε τα τελευταία δύο χρόνια αποτελούσε
πληθωρισμό προσφοράς, όχι τον παλιό πληθωρισμό ζήτησης της
δεκαετίας του 1970", λέει ο Dale Rogers από το State
University της Αριζόνα, ο οποίος έχει περάσει δεκαετίες
μελετώντας τις αλυσίδες ανεφοδιασμού.
Η Diane Swonk,
επικεφαλής οικονομολόγος στην KPMG, αναγνωρίζει ότι οι
μακροοικονομολόγοι έχουν δει τη φήμη τους να δοκιμάζεται τα
τελευταία χρόνια, ωστόσο εκτιμά ότι εκείνοι που προέβλεψαν
σωστά θα πρέπει να αποφεύγουν εκδηλώσεις αλαζονείας. "Δεν
γνωρίζω κανέναν εκεί έξω που να περίμενε ότι η αμερικανική
οικονομία θα επιταχυνόταν στον απόηχο της πιο επιθετικής
νομισματικής σύσφιξης από τη δεκαετία του 1980 ‒ αυτό μας
κάνει πιο ταπεινούς", λέει. "Το να βλέπεις τον πληθωρισμό να
υποχωρεί με έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς του χωρίς ύφεση
ή έπειτα από έναν μεγάλο πόλεμο είναι όντως υπέροχο. Χαρείτε
τη νίκη, αλλά με ταπεινοφροσύνη, γιατί η ύβρις είναι το
σημείο απ’ όπου αρχίζουν τα προβλήματα".
Ο Waller, στις 16
Ιανουαρίου, φάνηκε να αυτοσυγχαίρεται. Αναφερόμενος στην
έρευνα για την καμπύλη Beveridge, που παρουσίασε ο ίδιος και
ο Figura στα μέσα του 2022, είπε: "Πώς πήγε η πρόβλεψή μας;
Τα δεδομένα που βλέπουμε έκτοτε υποστηρίζουν τη θέση μας".
Στους κύκλους της Fed αυτή η δήλωση ισοδυναμεί με το να
φωνάζει κανείς: "Θριάμβευσα". |
