|
Εδώ και καιρό ήμουν
στο στρατόπεδο των "υψηλότερων (επιτοκίων) για μεγαλύτερο
χρονικό διάστημα", επιμένοντας ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα
των ΗΠΑ (Fed) πρέπει να διατηρήσει τα επιτόκια στο σημερινό
επίπεδο ή και υψηλότερα για να θέσει υπό έλεγχο τον
πληθωρισμό. Όπως έγραψε το Bloomberg σε πρόσφατη ανάλυση
του. Τα γεγονότα όμως άλλαξαν, οπότε άλλαξα γνώμη. Η Fed θα
πρέπει να μειώσει, κατά προτίμηση στη συνεδρίαση της
επόμενης εβδομάδας.
Για χρόνια, η
επίμονη ισχύς της αμερικανικής οικονομίας έδειχνε ότι η Fed
δεν έκανε αρκετά για να επιβραδύνει τα πράγματα. Η κρατική
γενναιοδωρία της εποχής της πανδημίας άφησε στους πολίτες
και τις επιχειρήσεις άφθονα μετρητά για να ξοδέψουν. Οι
τεράστιες επενδύσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν στις υποδομές,
τους ημιαγωγούς και την πράσινη μετάβαση τόνωσαν τη ζήτηση.
Η χαλάρωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών - ιδιαίτερα η
άνοδος του χρηματιστηρίου - αύξησε την τάση των πλουσιότερων
νοικοκυριών προς την κατανάλωση. Η συγκράτηση του
πληθωρισμού, όπως φάνηκε, θα απαιτούσε συνεχή νομισματική
σύσφιξη από τη Fed.
Τώρα, οι προσπάθειες
της Fed να "ψυχράνει" την οικονομία έχουν ορατό αποτέλεσμα.
Βέβαια, τα εύπορα νοικοκυριά εξακολουθούν να καταναλώνουν.
Αλλά οι υπόλοιποι έχουν γενικά εξαντλήσει ό,τι κατάφεραν να
αποταμιεύσουν από τις τεράστιες δημοσιονομικές δαπάνες της
κυβέρνησης και αισθάνονται τον αντίκτυπο των υψηλότερων
επιτοκίων στις πιστωτικές τους κάρτες και τα δάνεια
αυτοκινήτων. Η κατασκευή κατοικιών παραπαίει, καθώς το
αυξημένο κόστος δανεισμού υπονομεύει την οικονομία της
κατασκευής νέων συγκροτημάτων διαμερισμάτων. Η δυναμική που
δημιουργήθηκε από τις επενδυτικές πρωτοβουλίες του Μπάιντεν
φαίνεται να εξασθενεί.
Η βραδύτερη
ανάπτυξη, με τη σειρά της, σημαίνει λιγότερες θέσεις
εργασίας. Η έρευνα για την απασχόληση των νοικοκυριών
δείχνει μόλις 195.000 νέες προσλήψεις τους τελευταίους 12
μήνες. Η αναλογία των ακάλυπτων θέσεων εργασίας προς τους
ανέργους, στο 1,2, έχει επανέλθει εκεί που ήταν πριν από την
πανδημία.
Το πιο ανησυχητικό
είναι ότι το μέσο ποσοστό ανεργίας τριών μηνών έχει αυξηθεί
κατά 0,43 ποσοστιαίες μονάδες από το χαμηλό του σημείο τους
προηγούμενους 12 μήνες - πολύ κοντά στο όριο του 0,5 που,
όπως προσδιορίζεται από τον κανόνα Sahm, σηματοδοτεί πάντοτε
ύφεση στις ΗΠΑ.
Εν τω μεταξύ, οι
πληθωριστικές πιέσεις έχουν υποχωρήσει σημαντικά μετά από
μια σειρά ανοδικών εκπλήξεων νωρίτερα φέτος. Ο προτιμώμενος
δείκτης τιμών καταναλωτή της Fed αυξήθηκε κατά 2,6% τον Μάιο
σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα, όχι πολύ πάνω από τον στόχο
της κεντρικής τράπεζας για 2%. Η μέτρηση του Ιουνίου, που
έρχεται την επόμενη εβδομάδα, είναι πιθανό να ενισχύσει αυτή
την τάση. Στο μέτωπο των μισθών, οι μέσες ωριαίες αποδοχές
αυξήθηκαν κατά 3,9% τον Ιούνιο σε σχέση με ένα χρόνο
νωρίτερα, έναντι ποσοστού σχεδόν 6% τον Μάρτιο του 2022.
Γιατί, τότε, οι
αξιωματούχοι της Fed υπαινίσσονται έντονα ότι δεν θα υπάρξει
μείωση των επιτοκίων στη συνεδρίαση της επόμενης εβδομάδας;
Βλέπω τρεις λόγους.
Πρώτον, η Fed δεν θέλει να ξεγελαστεί ξανά. Στα τέλη του
περασμένου έτους, η συγκράτηση του πληθωρισμού αποδείχθηκε
προσωρινή. Αυτή τη φορά, η περαιτέρω πρόοδος στη μείωση του
ετήσιου πληθωρισμού θα είναι δύσκολη, λόγω των χαμηλών
μετρήσεων κατά το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους.
Έτσι, οι αξιωματούχοι ενδέχεται να διστάζουν να κηρύξουν τη
νίκη κατά του πληθωρισμού.
Δεύτερον, ο πρόεδρος
της Fed Τζερόμ Πάουελ μπορεί να περιμένει προκειμένου να
χτίσει την ευρύτερη δυνατή συναίνεση. Με τις αγορές να
αναμένουν μια μείωση των επιτοκίων τον Σεπτέμβριο, μπορεί να
υποστηρίξει ότι η καθυστέρηση θα έχει μικρές συνέπειες, ενώ
παράλληλα θα χτίσει μεγαλύτερη υποστήριξη μεταξύ των
γερακιών για μείωση τον Σεπτέμβριο.
Τρίτον, οι
αξιωματούχοι της Fed δεν φαίνονται ιδιαίτερα
προβληματισμένοι από τον κίνδυνο το ποσοστό ανεργίας να
ξεπεράσει σύντομα το όριο του κανόνα Sahm. Η λογική είναι
ότι η ταχεία αύξηση του εργατικού δυναμικού και όχι η αύξηση
των απολύσεων οδηγεί στην αύξηση του ποσοστού ανεργίας. Αυτό
δεν είναι πειστικό: Ο κανόνας Sahm προέβλεψε με ακρίβεια τις
υφέσεις στη δεκαετία του 1970, όταν το εργατικό δυναμικό
αυξανόταν επίσης με ταχείς ρυθμούς.
Αν και μπορεί να
είναι ήδη πολύ αργά για να αποτρέψουμε μια ύφεση με τη
μείωση των επιτοκίων, η αναβλητικότητα τώρα αυξάνει άσκοπα
τον κίνδυνο. |
