|
Σύμφωνα με τα στοιχεία του δείκτη Case-Shiller Home
Price Index, οι τιμές κατοικιών σε εθνικό επίπεδο
(ΗΠΑ) έχουν αυξηθεί κατά 94% την τελευταία
δεκαετία (2015–2025). Αντιθέτως, ο δείκτης μέσων ωριαίων
αποδοχών των Αμερικανών εργαζομένων έχει αυξηθεί μόλις
κατά 44,95% την ίδια περίοδο.
Αυτό σημαίνει ότι το κόστος κατοικίας έχει αυξηθεί
πάνω από δύο φορές ταχύτερα σε σύγκριση με τους
μισθούς. Το γεγονός αυτό υπονομεύει την ικανότητα των
νοικοκυριών να αποκτήσουν ιδιόκτητη στέγη χωρίς υπέρμετρη
επιβάρυνση ή υπερχρέωση.
Ραγδαία
αύξηση της μηνιαίας δόσης στεγαστικού δανείου
Η πίεση στις
οικογένειες εντείνεται από την εκτίναξη των μηνιαίων δόσεων
στεγαστικού δανείου για την απόκτηση της μέσης κατοικίας:
Μάιος 2020:
$1.505
Μάιος 2021:
$1.710
Μάιος 2022:
$2.391
Μάιος 2023:
$2.600
Μάιος 2024:
$2.750
Μάιος 2025:
$2.863
Μέσα σε πέντε
χρόνια, η μηνιαία δόση αυξήθηκε κατά 90%,
από τα $1.505 στα $2.863, χωρίς να ακολουθήσουν ανάλογες
αυξήσεις στους μισθούς ή μείωση του επιτοκίου. Αντίθετα, η
άνοδος των επιτοκίων από το 2022 και μετά επιδείνωσε
περαιτέρω την κατάσταση.
Οι
παράγοντες πίσω από την κρίση
Μειωμένη προσφορά κατοικιών
– Οι κατασκευές παραμένουν περιορισμένες μετά τη
χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, ενώ η δημογραφική ζήτηση
αυξάνεται.
Εκρηκτική ρευστότητα και ιστορικά χαμηλά επιτόκια
(2020–2021) – Τα μέτρα
τόνωσης της οικονομίας οδήγησαν σε μαζική αύξηση ζήτησης
ακινήτων.
Αύξηση
επιτοκίων από το 2022 – Η
απότομη αύξηση των επιτοκίων οδήγησε σε ακόμη υψηλότερες
δόσεις, καθιστώντας την πρόσβαση στη στέγαση ακόμα
δυσκολότερη.
Εισοδηματική στασιμότητα –
Παρά την αύξηση των μισθών κατά 45%, δεν επαρκεί για να
καλύψει το κόστος αγοράς κατοικίας ή τις υψηλότερες
δανειακές δόσεις.
Οι
κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις
Η κατάσταση αυτή
δεν αποτελεί μόνο πρόβλημα προσιτότητας. Συνιστά
διαρθρωτική απειλή για την κοινωνική κινητικότητα,
την αποταμίευση και τη δυνατότητα των νέων νοικοκυριών να
εισέλθουν στην αγορά κατοικίας. Η αύξηση του κόστους
στέγασης οδηγεί σε:
Επέκταση των
ενοικιαζόμενων κατοικιών με αυξημένα μισθώματα.
Αναβολή ή ματαίωση
σχεδίων για οικογένεια/παιδιά.
Επιδείνωση της
ανισότητας μεταξύ ιδιοκτητών και μη.
Πτώση της
καταναλωτικής δαπάνης λόγω αυξημένων υποχρεώσεων.
Προς μια
νέα κανονικότητα ή μια δομική κρίση;
Τα δεδομένα
δείχνουν πως η αγορά έχει εισέλθει σε ένα νέο καθεστώς όπου
η ιδιοκατοίκηση καθίσταται όλο και λιγότερο προσιτή
για το μέσο Αμερικανικό νοικοκυριό. Χωρίς ουσιαστικές
παρεμβάσεις στην προσφορά κατοικιών, στην πολιτική
φορολογίας ακινήτων ή στη χρηματοδότηση στεγαστικών δανείων,
η κατάσταση αυτή ενδέχεται να παγιωθεί.
Η ιστορικά υψηλή
αναντιστοιχία μεταξύ τιμών και μισθών αποτυπώνει όχι απλώς
μια ανισορροπία της αγοράς, αλλά μια κρίση
προσιτότητας, η οποία απειλεί τη βιωσιμότητα του
«αμερικανικού ονείρου» της ιδιόκτητης στέγασης.
Συμπέρασμα:
Η στέγαση στις ΗΠΑ το 2025 δεν είναι απλώς ακριβή – είναι η
πιο απρόσιτη των τελευταίων δεκαετιών. Η διάρθρωση της
οικονομίας και της αγοράς ακινήτων απαιτεί ριζικές λύσεις
για να αποκατασταθεί η ισορροπία μεταξύ εισοδημάτων και
κόστους ζωής.
|
