Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως παγκοσμίως το ζήτημα του
πληθωρισμού εξελίσσεται σε ένα όλο και πιο σοβαρό ζήτημα, με
όλο και περισσότερους να προειδοποιούνε πως τελικά το
πρόβλημα μπορεί να μην είναι και τόσο παροδικό όπως οι
περισσότεροι πιστεύουνε. Είναι χαρακτηριστικό πως
ο πληθωρισμός των τιμών
καταναλωτή στην ευρωζώνη επιταχύνθηκε περαιτέρω τον
Σεπτέμβριο στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας 13ετίας, σε
3,4% σε ετήσια βάση, προκαλώντας κύμα ανησυχιών. Ο ετήσιος
πληθωρισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες ανήλθε στο 5,3% τον
Αύγουστο. Λοιπόν, πόσο ανησυχούν οι υπεύθυνοι χάραξης
πολιτικής από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ για μια πιθανή
παρατεταμένη πληθωριστική άνοδο;
Όπως έγραψε σε άρθρο του στο
Project Syndicate ο Daniel
Gross (μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Centre for
European Policy Studies), στην ευρωζώνη
τουλάχιστον, οι τρέχοντες τίτλοι (των ΜΜΕ) του πληθωρισμού
είναι αναμενόμενοι. Η εμπειρία δείχνει ότι μια οικονομική
κρίση οδηγεί πρώτα σε έναν αποπληθωριστικό φόβο και στη
συνέχεια σε έναν πληθωριστικό. Μετά την παγκόσμια
χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, οι αποπληθωριστικές
ανησυχίες της επακόλουθης ύφεσης ακολουθήθηκαν από μια
αύξηση του πληθωρισμού κατά τη διάρκεια της επακόλουθης
ανάκαμψης. Ενα παρόμοιο μοτίβο ήταν εμφανές στην κρίση της
COVID-19. Για ένα μέρος του περασμένου έτους, οι τιμές στην
ευρωζώνη έπεφταν και η συζήτηση αφορούσε τις παρατεταμένες
αποπληθωριστικές επιπτώσεις της πανδημίας.
Οι
υψηλότερες τιμές των βασικών προϊόντων αυξάνουν τον
πληθωρισμό βραχυπρόθεσμα, αλλά δεν χρειάζεται να ξεκινήσουν
μια πληθωριστική κίνηση. Είναι αλήθεια ότι πληθωρισμός
αναπτύχθηκε ύστερα από τους κραδασμούς στην τιμή του
πετρελαίου της δεκαετίας του 1970. Αλλά αυτό συνέβη επειδή
εργαζόμενοι και καταναλωτές σε περιοχές εισαγωγής αγαθών
όπως η Ευρώπη (και, σε μικρότερο βαθμό, οι ΗΠΑ) αρνήθηκαν να
αποδεχθούν την απώλεια της αγοραστικής δύναμης που οφείλεται
στην πιο ακριβή ενέργεια και ζήτησαν υψηλότερους μισθούς για
την αντιστάθμιση. Μια τέτοια κίνηση είναι πολύ λιγότερο
πιθανό να συμβεί σήμερα.
Οι
σημερινές τιμές για το πετρέλαιο και πολλά άλλα προϊόντα
εμφανίζονται υψηλές σε σχέση με πέρυσι αλλά παραμένουν κάτω
από την κορυφή του 2008. Οι έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
για τους καταναλωτές δείχνουν ότι οι προσδοκίες για
πληθωρισμό μειώθηκαν κατά τη διάρκεια της βαθιάς ύφεσης του
2020 και έκτοτε αυξήθηκαν. Ωστόσο, το σημερινό τους επίπεδο
υποδηλώνει ότι οι καταναλωτές της ευρωζώνης δεν πιστεύουν
πως η ανοδική πίεση στις τιμές είναι πιο ισχυρή από ό,τι
κατά την ανάκαμψη της περιόδου 2010-11 από την παγκόσμια
χρηματοπιστωτική κρίση. Αντίθετα, μια παρόμοια έρευνα
καταναλωτών από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Νέας Υόρκης
δείχνει ότι οι μεσοπρόθεσμες προσδοκίες για πληθωρισμό στις
ΗΠΑ έχουν φτάσει τώρα το 4%.
Οι
κορυφαίες κεντρικές τράπεζες μοιάζουν σήμερα με πλοία που
έχουν πλησιάσει επικίνδυνα κοντά σε αποπληθωριστικά βράχια
από το σοκ COVID-19. Τώρα ο άνεμος αλλάζει και οι
αντιπληθωριστικές τους άγκυρες γλιστρούν. Για την Ευρωπαϊκή
Κεντρική Τράπεζα, κάποια ολίσθηση μπορεί να είναι καλή,
επειδή προηγουμένως ήταν αγκυροβολημένη πολύ κοντά στην ακτή.
Αλλά η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα πρέπει ίσως τώρα να
αρχίσει να ανησυχεί μήπως παρασυρθεί στην ανοιχτή θάλασσα.
|
