Σε έναν κόσμο που
γίνεται ολοένα πιο πολυπολικός, οι προηγμένες δημοκρατίες
της Δύσης αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις. Πολλές από τις
τρέχουσες γεωπολιτικές εντάσεις και οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι
για το άμεσο μέλλον συνδέονται με τέσσερις χώρες: την Κίνα,
τη Ρωσία, το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα. Όπως σημειώνει ο
οικονομολόγος της
Berenberg Χόλγκερ Σμίεντινγκ, οι ηγέτες αυτών των
κρατών δεν έχουν σημαντικούς πολιτικούς περιορισμούς στο
εσωτερικό τους, επιτρέποντάς τους να προκαλούν
αποσταθεροποίηση σε άλλες περιοχές, αν το επιθυμούν. Με
εξαίρεση τη Βόρεια Κορέα, που στηρίζεται σε ρωσική βοήθεια
για να αποφύγει τις κυρώσεις, οι χώρες αυτές καλούνται να
αντιμετωπίσουν αυξανόμενα προβλήματα, καθώς πληρώνουν το
τίμημα για τις λάθος επιλογές του παρελθόντος και του
παρόντος. Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, η ικανότητα αυτών των
αυταρχικών καθεστώτων να επηρεάζουν τις διεθνείς υποθέσεις
εξαρτάται από τους διαθέσιμους πόρους τους. Σήμερα, το
μερίδιο της Κίνας, της Ρωσίας και του Ιράν στο παγκόσμιο ΑΕΠ
ανέρχεται στο 19%, ενώ το μερίδιο του ΝΑΤΟ και των συμμάχων
του παραμένει σταθερό στο 55% από το 2013.
Από τη στιγμή που η
Κίνα επέλεξε να δώσει προτεραιότητα στην οικονομική ανάπτυξη
αντί για την ιδεολογία, από τα τέλη της δεκαετίας του 1980,
κατάφερε να μειώσει σημαντικά το εισοδηματικό χάσμα με τις
προηγμένες οικονομίες. Ωστόσο, μετά την εδραίωση της
εξουσίας του, ο Σι Τζινπίνγκ απέχει από το να ακολουθήσει το
ίδιο μοντέλο. Αντίθετα, ενισχύει τον κεντρικό έλεγχο της
οικονομίας και κατευθύνει πόρους σε στρατηγικούς τομείς,
προκειμένου να ενισχύσει τη διεθνή επιρροή της Κίνας, και
ίσως να εμποδίσει τις ΗΠΑ να βοηθήσουν την Ταϊβάν σε
περίπτωση κινεζικής επίθεσης. Αυτή η στρατηγική επιδεινώνει
τα προβλήματα της χώρας, όπως την κρίση στην αγορά ακινήτων
και τα αρνητικά δημογραφικά στοιχεία, με την Κίνα να
αντιμετωπίζει πιθανό πληθυσμιακό μειωτισμό έως το 2054. Το
ποσοστό της στον παγκόσμιο ΑΕΠ έχει μειωθεί από το 18,2% το
2021 στο 16,6% το 2024, ενώ οι διαφορές στα δεδομένα του ΑΕΠ
και άλλους οικονομικούς δείκτες υποδεικνύουν ότι η
πραγματική οικονομία είναι πιθανώς μικρότερη από την
αναφερόμενη. Από την άλλη πλευρά, η Δύση φαίνεται να έχει
καλύτερους οικονομικούς δείκτες. Το κεντρικό γεωπολιτικό
ζήτημα του 2025 θα είναι το κατά πόσο η Δύση θα δείξει την
πολιτική βούληση να αντιμετωπίσει τις απειλές, στηρίζοντας
π.χ. την Ουκρανία όσο χρειάζεται, μέχρι οι αυξανόμενες
εσωτερικές πιέσεις να αναγκάσουν τον Πούτιν να αναζητήσει
μια ειρηνική λύση.
|