Η οικονομική κατάσταση στη Βρετανία βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο, με σημάδια που θυμίζουν προηγούμενες κρίσεις χρέους, όπως αυτή του 1976. Οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων έχουν φτάσει σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ, αγγίζοντας το 4,82%, ενώ οι αποδόσεις των 30ετών τίτλων καταγράφουν ιστορικά υψηλά από τις αρχές του αιώνα. Παράλληλα, η στερλίνα δέχεται ισχυρές πιέσεις, υποχωρώντας κατά 1% έναντι του δολαρίου, και οι αγορές φαίνεται να χάνουν την εμπιστοσύνη τους στην ικανότητα της κυβέρνησης να ελέγξει το χρέος και τον πληθωρισμό.

Παραλληλισμοί με το παρελθόν

Οι αναλυτές εντοπίζουν ομοιότητες με δύο προηγούμενες οικονομικές κρίσεις. Η πρώτη είναι το 2022, όταν τα παράτολμα δημοσιονομικά σχέδια της τότε πρωθυπουργού Λιζ Τρας είχαν οδηγήσει σε αναταράξεις, αναγκάζοντάς την σε παραίτηση. Η δεύτερη είναι το 1976, όταν η Βρετανία αναγκάστηκε να ζητήσει τη βοήθεια του ΔΝΤ. Τότε, το συνδυασμένο βάρος του δημοσιονομικού και εμπορικού ελλείμματος είχε οδηγήσει τη χώρα σε δάνειο 3,9 δισ. δολαρίων, συνοδευόμενο από αυστηρά μέτρα λιτότητας.

Σύμφωνα με τον Μάρτιν Γουίλε, πρώην μέλος της Τράπεζας της Αγγλίας, η σημερινή κατάσταση παρουσιάζει ανησυχητικές ομοιότητες με το 1976. Αν και η Βρετανία δεν έχει φτάσει ακόμη σε αυτό το σημείο, η άνοδος των αποδόσεων και η πτώση της στερλίνας δημιουργούν έναν «τοξικό συνδυασμό» που μπορεί να οδηγήσει σε σκληρές οικονομικές πολιτικές.

Δημοσιονομικές προκλήσεις

Η Βρετανία αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις, με τον δανεισμό να αναμένεται να φτάσει το 4,5% του ΑΕΠ για το τρέχον έτος, πριν μειωθεί στο 3,6% το επόμενο. Η κατάσταση περιπλέκεται από υπεραισιόδοξες προβλέψεις για την ανάπτυξη, στις οποίες βασίζονται τα δημοσιονομικά σχέδια της κυβέρνησης των Εργατικών. Η δυσκολία ελέγχου του πληθωρισμού αυξάνει τις πιέσεις στις αγορές, ενώ η έλλειψη εμπιστοσύνης των επενδυτών καθιστά τα μέτρα σταθεροποίησης πιο δύσκολα.

Μια κρίση με διεθνείς διαστάσεις

Η κρίση στη Βρετανία δεν είναι απομονωμένη. Παρόμοιες πιέσεις παρατηρούνται στη Γαλλία, η οποία αντιμετωπίζει δική της δημοσιονομική και πολιτική κρίση, αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων έφτασαν το 5%. Οι τρεις χώρες επωμίζονται το βάρος του αυξημένου δανεισμού που υπαγόρευσε η πανδημία. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το χρέος των κυβερνήσεων σε Βρετανία, Γαλλία και ΗΠΑ θα υπερβεί το 100% του ΑΕΠ, με τις προβλέψεις να είναι δυσοίωνες και για τα δημοσιονομικά ελλείμματα.

Προοπτικές και προειδοποιήσεις

Η ιστορία διδάσκει ότι η αντιμετώπιση τέτοιων κρίσεων απαιτεί αποφασιστική δράση. Η κυβέρνηση των Εργατικών, που πρόσφατα ανέλαβε την εξουσία, καλείται να λάβει μέτρα που θα επαναφέρουν την εμπιστοσύνη των αγορών. Η υλοποίηση πολιτικών λιτότητας μπορεί να είναι μονόδρομος, αν και ενέχει σημαντικό πολιτικό κόστος.

Η σημερινή κρίση αναδεικνύει επίσης την ανάγκη για ευρύτερες διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία, καθώς και τη σημασία της σταθερότητας στη νομισματική πολιτική. Όπως σημειώνει ο Dan Suzuki, αναπληρωτής επικεφαλής επενδύσεων στη Richard Bernstein Advisors, οι εκπλήξεις προς τα πάνω στην ανάπτυξη εντείνουν τον κίνδυνο αναζωπύρωσης του πληθωρισμού.

Η Βρετανία βρίσκεται ξανά στο σταυροδρόμι της οικονομικής σταθερότητας. Εάν τα δημοσιονομικά της σχέδια αποδειχθούν ανεπαρκή, η επιστροφή στις πρακτικές λιτότητας θα είναι αναπόφευκτη, με επιπτώσεις τόσο στην εγχώρια οικονομία όσο και στις διεθνείς αγορές.