Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν
έχει απορρίψει την ιδέα να χρησιμοποιήσει βία για την
κατάκτηση περιοχών όπως η Γροιλανδία από τη Δανία ή η
Διώρυγα του Παναμά από τον Παναμά. Μην αποκλείετε το
ενδεχόμενο να το εννοεί σοβαρά. Η σκέψη ότι οι Ηνωμένες
Πολιτείες θα εκβιάσουν ή θα πολεμήσουν έναν στενό σύμμαχο
του ΝΑΤΟ για να τροποποιήσουν παράνομα τα εθνικά του σύνορα
φαίνεται απίθανη. Είναι όμως επίσης κάπως οικεία, καθώς οι
απειλές μοιάζουν να παραπέμπουν σε κάτι γνωστό. Καθώς ο
εκλεγμένος πρόεδρος και τα μέλη του επιτελείου του
προετοιμάζονται για τον Λευκό Οίκο, η συμπεριφορά τους
αρχίζει να θυμίζει τη Ρωσία του Πούτιν, τόσο στον λόγο όσο
και στις πράξεις.
Αν αυτός είναι ο
τρόπος που προγραμματίζει να κυβερνήσει ο Τραμπ κατά τη
δεύτερη και τελευταία του θητεία, αυτό θα εξηγούσε τη
ρητορική του και την άμεση εκδήλωση του θαυμασμού του για
τον Ρώσο ηγέτη, τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Μάλιστα, προσπαθεί ήδη
να οργανώσει μια διμερή συνάντηση με το Κρεμλίνο, το οποίο
έχει εκφράσει την επιθυμία να συνεργαστεί.
Όπως έγραψε το
Bloomberg, αντανακλώντας τον τρόπο λειτουργίας του
Κρεμλίνου, ο Τραμπ έχει μιλήσει για την πιθανή προσάρτηση
της Γροιλανδίας, της Διώρυγας του Παναμά και του Καναδά, ενώ
έχει αναφέρει την ιδέα να μετονομαστεί ο Κόλπος του Μεξικού
σε Κόλπο της Αμερικής, ισχυριζόμενος ότι ανήκει στις ΗΠΑ –
μια έκφραση που παραπέμπει σε αντίστοιχα ρωσικά εθνικιστικά
συνθήματα.
Παράλληλα, ο
συνεργάτης του Τραμπ, Έλον Μασκ, έχει αναμειχθεί ανοιχτά
στην υπονόμευση του πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ
Στάρμερ, με πιο έντονο τρόπο από οποιοδήποτε ρωσικό
εργοστάσιο τρολ, σύμφωνα με τους Financial Times.
Ο «πουτινισμός» έχει
τρία βασικά χαρακτηριστικά. Πρώτον, την περιφρόνηση για τους
δημοκρατικούς περιορισμούς και τον κοινωνικό φιλελευθερισμό,
υπέρ μιας προσωπικής ολιγαρχίας, χειραγώγησης και
«anti-woke» ρητορικής. Έτσι, η ρωσική πολιτική οικονομία
διαρθρώνεται γύρω από τον Πούτιν, ο οποίος διανέμει εξουσία,
αλήθεια και πλούτο σαν να είναι ιδιοκτησία του. Η αφοσίωση
αποτελεί το σημαντικότερο προσόν για να αποκτήσει κάποιος τη
χάρη του, με το χρήμα και το φόβο να αποτελούν τα εργαλεία
που διατηρούν το σύστημα ενωμένο.
Δεύτερον, υπάρχει
μια νοοτροπία τύπου μαφίας, όπου οι σχέσεις αναλύονται ως
ζητήματα αφοσίωσης ή ιδιοκτησίας, είτε στο εσωτερικό της
Ρωσίας, είτε με άλλες χώρες. Οι λέξεις «φιλία» και
«εμπιστοσύνη» μπορεί να χρησιμοποιούνται, αλλά πάντα υπό την
μορφή συναλλαγής ή εκβιασμού.
Τρίτον, υπάρχει η
πεποίθηση ότι, μετά από μια παρέκκλιση 30-40 ετών, ο κόσμος
επιστρέφει στην «κανονικότητά» του, με τις μεγάλες δυνάμεις
να κυριαρχούν στα περίχωρά τους είτε ως σφαίρες επιρροής
είτε ως κτήσεις, και τους αδύναμους γείτονες να υποτάσσονται
ή να τιμωρούνται.
Ο Τραμπ και ο Πούτιν
είναι εντελώς διαφορετικές προσωπικότητες, αλλά οι
στρατηγικές τους τείνουν να συγκλίνουν. Ο Τραμπ, με την
ιδιοσυγκρασία του σόουμαν και την καταγωγή του από
κληρονομικό πλούτο, και ο Πούτιν, με την καταγωγή του από τη
σοβιετική Ρωσία και την εκπαίδευση στην KGB, έχουν όμως
κοινές στρατηγικές σκέψεις. Ο Τραμπ, όπως και ο Πούτιν,
περιφρονεί τους δημοκρατικούς περιορισμούς και
επικεντρώνεται στην αφοσίωση των συνεργατών του, κυρίως της
οικογένειάς του.
Και οι δύο είναι
εθνικιστές, βλέπουν τους φιλελεύθερους θεσμούς και τις
πολυμερείς συνεργασίες ως εχθρούς και φαίνεται ότι
μοιράζονται την πεποίθηση του Πούτιν ότι η διεθνής τάξη,
όπως διαμορφώθηκε μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, έχει τελειώσει. Για
τον Πούτιν, αυτό σημαίνει να επιβάλλει την κυριαρχία της
Ρωσίας σε χώρες γύρω της, όπως η Ουκρανία ή η Γεωργία. Για
τον Τραμπ, αυτό φαίνεται να μεταφράζεται σε πιέσεις στον
Καναδά, τη Γροιλανδία, το Μεξικό και τον Παναμά.
Δεν υπάρχουν
αποδείξεις για συνωμοσίες με το Κρεμλίνο, καθώς, όπως ο
Πούτιν, ο Τραμπ είναι εθνικιστής και μπορεί να συγκρουστεί
μαζί του όσο και να έχει φιλικές σχέσεις. Η στάση του
απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία ή το πυρηνικό πρόγραμμα
του Ιράν μένει αβέβαιη, ενώ η τύχη του Μασκ στην κυβέρνηση
του Τραμπ παραμένει ασαφής.
Είναι πάντως
προφανές ότι τόσο ο Τραμπ όσο και ο Πούτιν είναι ικανοί να
«μυρίσουν» την αδυναμία των άλλων και να εκμεταλλευτούν τις
αδυναμίες τους. Ο Καναδάς, η Ευρώπη και ο Παναμάς, σε
σύγκριση με τις ΗΠΑ, είναι αδύναμοι και θα μπορούσαν εύκολα
να βρεθούν υπό την πίεση της αμερικανικής στρατιωτικής ή
πολιτικής εξουσίας. Ωστόσο, το να χρησιμοποιήσει ο Τραμπ
στρατιωτική βία φαίνεται λιγότερο πιθανό, δεδομένων των
οικονομικών συνεπειών που θα είχε αυτό για τους συμμάχους
του. Αντ' αυτού, είναι πιθανότερο να ακολουθήσει την
προσέγγιση του Πούτιν, χρησιμοποιώντας εμπορικές και
οικονομικές πιέσεις για να επιτύχει τους στόχους του, αν και
το αποτέλεσμα αυτών των πιέσεων παραμένει αβέβαιο.
|