Τα καλά νέα: Δεν
νομίζω ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα προκαλέσει παγκόσμιο εμπορικό
πόλεμο. Τα κακά νέα: Ο εμπορικός πόλεμος θα γινόταν ακόμη
και αν ο Τραμπ είχε χάσει τις εκλογές, κυρίως επειδή η Κίνα
αρνείται να ενεργήσει ως υπεύθυνη οικονομική υπερδύναμη.
Δυστυχώς, ο Τραμπ είναι ίσως ο χειρότερος δυνατός ηγέτης με
φόντο τη διαφαινόμενη αναταραχή. Επί δεκαετίες, η κινεζική
ανάπτυξη τροφοδοτούνταν κυρίως από δύο πράγματα: τον
αυξανόμενο πληθυσμό σε εργάσιμη ηλικία και την ταχεία αύξηση
της παραγωγικότητας, με βάση κλεμμένη τεχνολογία. Ομως ο
πληθυσμός σε εργάσιμη ηλικία μειώνεται. Και παρά τα
εντυπωσιακά επιτεύγματα, ο συνολικός ρυθμός τεχνολογικής
προόδου στην Κίνα φαίνεται να έχει επιβραδυνθεί. Μια
επιβράδυνση της ανάπτυξης βέβαια δεν σημαίνει απαραίτητα
καταστροφή. Η Κίνα, ωστόσο, έχει δημιουργήσει ένα οικονομικό
σύστημα σχεδιασμένο για την εποχή της υψηλής ανάπτυξης, ένα
σύστημα που καταστέλλει τις καταναλωτικές δαπάνες και
ενθαρρύνει τα υψηλά ποσοστά επενδύσεων. Αυτό το σύστημα ήταν
λειτουργικό όσο η οικονομική ανάπτυξη δημιουργούσε ανάγκη
για περισσότερα εργοστάσια, κτίρια γραφείων κ.ο.κ. Η λύση
φαίνεται προφανής: αναδιανομή εισοδήματος στα νοικοκυριά και
επαναπροσανατολισμός της οικονομίας προς την κατανάλωση.
Αλλά για κάποιο λόγο, η κυβέρνηση της Κίνας φαίνεται
απρόθυμη να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Τι κάνεις
λοιπόν εάν έχεις μεγάλη παραγωγική ικανότητα, αλλά οι
καταναλωτές σου δεν μπορούν ή δεν θέλουν να αγοράσουν αυτό
που φτιάχνεις; Προσπαθείς να εξαγάγεις το πρόβλημα,
αφήνοντας την οικονομία να έχει τεράστια εμπορικά
πλεονάσματα. Η Κίνα φαίνεται να εξάγει σχεδόν 1 τρισ. δολ.
περισσότερα από όσα εισάγει και η τάση είναι ανοδική.
Εξ ου και ο
επερχόμενος εμπορικός πόλεμος. Ο υπόλοιπος κόσμος δεν θα
δεχθεί παθητικά κινεζικά πλεονάσματα αυτής της κλίμακας. Το
«κινεζικό σοκ» της δεκαετίας του 2000 μας δίδαξε ότι όποιες
κι αν είναι οι αρετές του ελεύθερου εμπορίου, μια τεράστια
αύξηση εισαγωγών προκαλεί απαράδεκτη ζημία στους
εργαζομένους και στις κοινωνίες. Επιπλέον, η Κίνα είναι μια
απολυταρχία. Το να της επιτρέπεται να κυριαρχεί σε
στρατηγικά κρίσιμες βιομηχανίες είναι επικίνδυνο. Αυτός
είναι ο λόγος για τον οποίο η κυβέρνηση Μπάιντεν ακολουθεί
αρκετά σκληρή γραμμή σχετικά με την Κίνα. Αυτός είναι και ο
λόγος για τον οποίο η Ε.Ε. έχει επιβάλει υψηλούς δασμούς στα
κινεζικής κατασκευής EV. Ο εμπορικός πόλεμος λοιπόν κατά
κάποιον τρόπο έχει ήδη ξεκινήσει. Τι θα προσθέσει λοιπόν ο
Τραμπ; Αγνοια, έλλειψη εστίασης και πιθανή ευνοιοκρατία. Α,
και ευπιστία. Οπως προείπα, επίκειται σοβαρή εμπορική
σύγκρουση, καθώς η Κίνα εξάγει τις αποτυχίες της πολιτικής
της. Αλλά η Αμερική μόλις εξέλεξε ίσως τον χειρότερο δυνατό
ηγέτη για να διαχειριστεί αυτή τη σύγκρουση.
|